Part of the debate – Senedd Cymru am 4:24 pm ar 10 Tachwedd 2021.
Diolch yn fawr iawn, Dirprwy Lywydd. Pwrpas y ddadl hon yw codi ymwybyddiaeth o ddiwydiant pwysig a fu unwaith yn llewyrchus iawn yng Nghymru, sydd, yn anffodus, wedi bod yn dirywio ers blynyddoedd lawer. Ond, o gael cefnogaeth bwrpasol gan y Llywodraeth, gallai gyfrannu tuag at adfywio ein cymunedau arfordirol ni yn economaidd a chymdeithasol. Mae gennym ni farddoniaeth, caneuon gwerin a siantis môr bendigedig yng Nghymru sy'n mynd yn ôl yn bell iawn, iawn, sydd yn dyst i'r traddodiad morwrol, balch hwn.
Fodd bynnag, gadewch i mi gyflwyno darlun i chi o sefyllfa'r sector erbyn hyn. Yn 2012, cafodd 26,000 tunnell o bysgod eu glanio gan longau o'r Deyrnas Gyfunol ym mhorthladdoedd Cymru. Yn 2016, roedd hyn wedi gostwng i 15,000 o dunelli, ac erbyn 2020, i lawr i 9,600 tunnell, gyda llongau o Wlad Belg yn cyfrif am draean o'r pysgod a ddaliwyd. Yn y flwyddyn honno, dim ond rhyw 4,000—ychydig bach yn fwy na hynny—o dunelli oedd wedi eu dal gan longau o Gymru—llai na hanner y daliad yn y flwyddyn honno. Felly, gellid dod i'r casgliad, yn seiliedig ar y ffigurau hyn, fod ein gweithgaredd pysgota masnachol yn dirywio i'r fath raddau fel ei fod mewn perygl o ddiflannu i ebargofiant. Dyma pam mae angen strategaeth arnom i gefnogi a chreu sector bywiog, cynaliadwy a hyfyw yng Nghymru yn ystod tymor y Senedd hwn.