Mae'n bleser cymryd rhan yn y ddadl y prynhawn yma. Fel cenedl o bobl sy'n dwli ar anifeiliaid anwes, dylem feddu ar y safonau lles anifeiliaid mwyaf llym yn y byd. Yn anffodus, mae hynny ymhell o fod yn wir. Fel gyda llawer o bethau, mae gan Lywodraeth Cymru fwriadau da. Nid oes unrhyw ymdeimlad o frys yn perthyn i'w chynllun lles anifeiliaid, er ei fod yn cael ei groesawu'n eang, hyd yn oed ar yr ochr hon i'r Siambr. Mae'n gam i'r cyfeiriad cywir ond yn gam ar ôl gwledydd eraill y DU. Fel y mae Grŵp Lles Anifeiliaid Anwes Cymru yn nodi, mae oedi cyn gweithredu safonau ar gyfer canolfannau achub ac ailgartrefu yn creu risg o gamfanteisio ar y bylchau sy'n bodoli yn y ddeddfwriaeth bresennol, er anfantais i anifeiliaid anwes. Mae angen mesurau lles llym arnom i sicrhau bod anifeiliaid anwes yn cael eu diogelu.

Er bod y mwyafrif llethol o anifeiliaid anwes yn cael gofal da, mae'n dal i fod pobl sy'n cam-drin anifeiliaid, weithiau drwy falais, ond yn aml, drwy fethu ymdopi, a dyna pam y mae gennym bron i 100 o lochesau anifeiliaid yng Nghymru yn y lle cyntaf. Yn aml, gall esgeulustod ddigwydd am nad oedd perchnogion anifeiliaid anwes yn barod i fod yn berchen ar anifeiliaid anwes. Gwelodd y pandemig, gyda'i gyfyngiadau gweithio gartref, ymchwydd enfawr yn nifer yr anifeiliaid anwes. Gwelwyd cynnydd enfawr ym nifer y bobl a oedd yn berchen ar gŵn. Daeth pobl a oedd yn chwilio am gwmni â chi neu gath newydd i mewn i'w bywydau, ond wrth i'r economi ddechrau agor yn ei hôl, byddent yn dychwelyd i'r swyddfa. Aeth anifeiliaid o gael eu perchnogion o gwmpas yn barhaol i gael eu gadael am hanner y diwrnod. Roedd llawer o berchnogion newydd yn methu ymdopi, a gwelsom gynnydd enfawr yn y galw am wasanaethau ailgartrefu—gwasanaethau ailgartrefu sydd i raddau helaeth heb eu rheoleiddio a heb eu monitro.

Er bod y mwyafrif llethol o'r llochesau anifeiliaid hyn yn darparu gwasanaeth hanfodol ac yn cynnal safonau lles uchel, yn anffodus nid yw pob un ohonynt yn gwneud hynny. Nid yw llochesau a chanolfannau achub yn ddarostyngedig i reoliadau, sy'n golygu yn y bôn y gall unrhyw un sefydlu un, ni waeth a oes ganddynt sgiliau neu'r adnoddau angenrheidiol i ofalu am anifeiliaid. Gall hyd yn oed llochesau sy'n cael eu rhedeg yn dda fethu. Yn fy nhref i ym Mhrestatyn, aeth canolfan achub a oedd wedi bod yn gweithredu ers degawdau—yr Abandoned Animals Association—i'r wal yn ddiweddar, gan arwain at orfod ailgartrefu llawer o'r anifeiliaid ar frys, ac eto nid oes dim i fy atal rhag sefydlu lloches yfory pe bawn i eisiau gwneud hynny. Fodd bynnag, yr hyn sy'n waeth na fy mod i'n rhedeg cartref i gŵn neu gathod yw caniatáu i fridiwr cathod neu gŵn didrwydded weithredu canolfan achub er mwyn cuddio eu modus operandi go iawn.

Er mwyn osgoi'r deddfau sy'n gwahardd gwerthu cathod a chŵn bach gan drydydd parti, rydym ar ei hôl hi o gymharu â gweddill y DU ar gymryd camau i gau'r bwlch hwn, yn union fel rydym ar ei hôl hi ar ficrosglodynnu cathod bach. Os oes gan Lywodraeth Cymru fwy na bwriadau da, rhaid iddi gymryd camau i ddiogelu lles anifeiliaid anwes yng Nghymru. Wedi'r cyfan, mae'r ffordd i uffern wedi'i hadeiladu ar fwriadau da, ond mae'r nefoedd wedi'i hadeiladu ar waith da. Mae anifeiliaid anwes angen i ni weithredu ar eu rhan, ac rwy'n annog yr Aelodau i gefnogi ein cynnig y prynhawn yma. Diolch yn fawr iawn.