Part of the debate – Senedd Cymru am 3:20 pm ar 30 Tachwedd 2021.
Diolch, John. Rwy'n croesawu ymgysylltiad y pwyllgor yn fawr iawn yn hyn o beth, ac rwy'n edrych ymlaen at drafod yr adroddiad archwilio cyhoeddus gyda chi, ac, yn wir, mae'r darpar gomisiynydd wedi llunio adroddiad tai yn ddiweddar hefyd, ac rwy'n gwybod y bydd y pwyllgor yn ymwybodol o hyn. Rwy'n edrych ymlaen at drafod hynny gyda'r pwyllgor yn fy sesiwn dystiolaeth nesaf.
O ran y manylion penodol, y gefnogaeth i bobl sy'n cysgu ar y stryd—dylwn i fod wedi dweud hyn wrth ymateb i Mabon hefyd—mae gennym ni weithwyr allgymorth sy'n mynd at bob unigolyn nad yw wedi dod i geisio gwasanaethau i wneud yn siŵr ein bod ni'n gwybod pwy ydyn nhw a bod rhywun yn cysylltu â nhw. Nid yw hi mor syml â dod o hyd i le i fyw yn unig iddyn nhw—ac rwy'n gwybod bod y pwyllgor ac Aelodau eraill yn gwybod hynny—mae gan lawer o'r bobl hyn sy'n cysgu ar y stryd anghenion cymhleth iawn ac maen nhw'n amheus iawn o'r gwasanaethau cyhoeddus ac yn y blaen. Felly, mae angen i'r gweithwyr allgymorth, sy'n bobl ryfeddol, ennill ymddiriedaeth yr unigolion hynny a'u darbwyllo yn raddol i dderbyn gwasanaethau a lle i aros wedyn, yn y pen draw. Mae dyletswydd ar yr awdurdodau lleol i ddarparu llety i bawb. Gadewch i mi nodi nad ydym ni—. Nid yw'r awdurdodau lleol dan unrhyw gyfarwyddyd i gadw pobl ar y strydoedd nac unrhyw beth tebyg. Nid ydym ni'n derbyn llochesau nos; nid oes angen y math hwnnw o ddarpariaeth. Gellir rhoi gwasanaethau cymorth i bobl sydd â gwely ac ystafell; nid oes unrhyw angen o gwbl am y mathau o lochesau nos yr oeddem ni'n arfer eu gweld. Ond mae gan rai pobl anghenion cymhleth ac ni fyddan nhw'n gallu goddef bod dan do, felly rydym ni'n gweithio'n galed iawn gyda'r gweithwyr allgymorth i sicrhau eu bod yn cael yr holl gymorth y gallan nhw ei dderbyn o ystyried eu hamgylchiadau a bod y darbwyllo yn parhau i sicrhau bod pobl yn dod i mewn, yn enwedig pan fydd y tywydd yn oer ofnadwy.
Mae hi'n drist gweld nifer y bobl sy'n cysgu ar y stryd yn cynyddu rhywfaint, ond mae gennym ni'r gweithwyr allgymorth hyn yn mynd atyn nhw ac rydym ni'n awyddus iawn i'w cael nhw i mewn ac yn cael gafael ar wasanaethau cyn gynted â phosibl. Ac un o'r pethau calonogol ynglŷn â'r pandemig oedd y bobl y gwnaethoch chi gyfarfod â nhw a oedd yn amheus iawn, ond a ddaeth i mewn yn ystod y pandemig a chael gafael ar wasanaethau am y tro cyntaf ac sydd ar lwybr adferiad erbyn hyn, sy'n wirioneddol wych.
O ran y baich deddfwriaethol, byddwn ni'n cyflwyno Papur Gwyn tua diwedd y flwyddyn nesaf, neu ddechrau'r flwyddyn wedyn, i nodi'r fframwaith deddfwriaethol sydd ei angen arnom ni, ond bydd y pwyllgor yn ymwybodol ohono—mae angen i ni ddiwygio'r Ddeddf tai ac mae angen i ni wneud pethau i ymdrin ag angen blaenoriaethol a bwriadoldeb a'r holl bethau y bydd y pwyllgor yn gyfarwydd â nhw ar gyfer dileu'r rhwystrau hynny at dai a gosod dyletswyddau deddfwriaethol ar yr awdurdod lleol i roi tai parhaol i bobl. Felly, bydd Papur Gwyn yr wyf i'n edrych ymlaen at ei drafod gyda'r pwyllgor maes o law.