3. Pa drafodaethau y mae'r Gweinidog wedi'u cael gyda'r Cwnsler Cyffredinol ynghylch cyfraniad y sector cyfreithiol i economi Cymru? OQ57269

Mae'r Cwnsler Cyffredinol a minnau wedi cael trafodaeth gymharol ddiweddar ar bwysigrwydd cyfraniad y sector cyfreithiol i'r economi. O ran gwerth ychwanegol gros, gan ddefnyddio diffiniad ehangach i gynnwys rhai gwasanaethau cyfrifyddiaeth, cyfrannodd y sector cyfreithiol £926 miliwn i economi Cymru yn 2019. Mae hefyd, wrth gwrs, yn hynod o bwysig yn gymdeithasol. A dylwn nodi fy mod yn arfer bod yn gyfreithiwr ac rwy'n digwydd bod yn briod â chyfreithiwr go iawn gyda thystysgrif ymarfer go iawn, felly mae gennyf rywfaint o ddiddordeb personol yn hyn hefyd.

Dylwn hefyd ddatgan buddiant yn hyn fel aelod o Gylchdaith Cymru a Chaer, fel bargyfreithiwr. Nawr, rydych yn llygad eich lle ynghylch cyfraniad y sector cyfreithiol i economi Cymru; mae'n gyfran debyg i gyfraniad y sector amaeth i economi Cymru. Rwy'n siŵr, Weinidog, y byddwch yn cytuno â mi y byddai ystod lawn o brentisiaethau cyfreithiol hyd at lefel 7 yn rhoi hwb i gyfraniad sylweddol y sector cyfreithiol i economi Cymru. Byddai hefyd yn helpu gyda chynaliadwyedd mewn perthynas ag ardaloedd gwledig ac ôl-ddiwydiannol; byddai'n helpu gydag amrywiaeth ac yn helpu i annog pobl na allant fforddio mynd i'r brifysgol i ymuno â'r proffesiwn. Felly, pa waith y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud ochr yn ochr â'r proffesiwn i ddefnyddio'r ystod lawn o brentisiaethau cyfreithiol sydd ar gael i gynyddu'r cyfraniad sylweddol y mae'r sector cyfreithiol eisoes yn ei wneud i economi Cymru? Diolch yn fawr.

Diolch. Mewn gwirionedd, roedd rhan o'r sgwrs a gefais gyda'r Cwnsler Cyffredinol ar yr union sail hon: y potensial i ddatblygu prentisiaethau ac ar gyfer galwedigaethau paragyfreithiol hefyd. Mae peth o'r gwaith paragyfreithiol ar y trywydd cywir i gael ei gyflwyno ym mis Ionawr. Mae'r llwybr cymhwyster ar gyfer cyfreithwyr cymwysedig yn rhywbeth rydym yn dal i'w archwilio. Rwy'n deall—a chredaf fod hyn yn rhesymol—nad yw cwmnïau cyfreithiol a gafodd eu dal gan yr ardoll brentisiaethau yn teimlo'u bod yn cael gwerth am arian; cafwyd treth heb unrhyw enillion ar brentisiaethau a deallaf y pryder hwnnw. Mae'n bryder tebyg i amryw o fusnesau eraill hefyd. Yr hyn sy'n wahanol, wrth gwrs, am y proffesiwn cyfreithiol yw nad oes gennym brinder cyfreithwyr; mae'r her yn ymwneud â phwy sy'n mynd i'r proffesiwn cyfreithiol a'r hyn y gellir ei wneud am bobl o rannau o'n cymdeithas nad ydynt wedi'u cynrychioli'n ddigonol o fewn y proffesiwn.

Yr her amgen i ni, yn Llywodraeth Cymru, yw ymdeimlad o flaenoriaeth. Pe byddem yn darparu cyllid ar gyfer prentisiaethau gradd i gyfreithwyr pan oeddwn i, er enghraifft, yn ariannu fy hun—cefais fenthyciad i wneud fy nghwrs—. Cefais y budd a'r cysur o gontract hyfforddi, ond ad-dalais hwnnw wedyn yn ystod fy mywyd gwaith—y benthyciad a gefais. Mae'n ymwneud ag a oes angen i ni gael llwybrau amgen i gymhwyster ai peidio; mae'n un o argymhellion comisiwn Thomas. Felly, rydym yn cwmpasu'r gwaith hwnnw o fewn y Llywodraeth ac rydym yn bwriadu siarad â'r proffesiwn amdano.

Ond wrth gwrs, mae'r trefniadau i gwmnïau cyfreithiol gefnogi pobl i astudio mewn lle gwahanol i rannau eraill o fywyd, lle gall prentisiaethau gradd wneud gwahaniaeth mwy. Mae gan brentisiaethau gradd eu hunain hanes da o gael pobl i swyddi sgiliau uwch, gwerth uwch. Wrth gwrs, mae gennym her gyllidebol sylweddol i'w rheoli, o ystyried y modd y cafodd ein cyllidebau eu bachu gyda'r ffordd y dyrannwyd yr arian codi'r gwastad ar gyfer y dyfodol. Felly, mae yna gwestiynau ymarferol go iawn am yr hyn y gallwn ei wneud, nid yn gymaint yr hyn rydym eisiau ei wneud, ond mae'r Cwnsler Cyffredinol a minnau'n parhau i gynnal trafodaethau adeiladol iawn i geisio dod o hyd i ffordd ymlaen.