Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:31 pm ar 7 Rhagfyr 2021.
Wel, rwy'n diolch i Jenny Rathbone am hynna. Wrth gwrs, dyna'r pwyntiau yr ydym ni'n eu gwneud dro ar ôl tro i Lywodraeth y DU. Yn syml, nid yw'r system bresennol yn gweithio i Gymru. Mae'r gwelliannau arfaethedig i'r rhwydwaith rheilffyrdd yn dal i ganolbwyntio ar fuddsoddi yn ne-ddwyrain Lloegr. Nid oes gennym ni unrhyw reolaeth drosto. Nid oes gennym ni lais yn y broses, ac mae'r broses ei hun yn anhryloyw, mae'n fiwrocrataidd ac mae'n araf, fel y mae Jenny Rathbone wedi ei ddweud.
Ac yna nid oes chwarae teg yma. Rydym ni'n sôn yn aml am HS2 yma yn y Siambr. Gyda'r rhaglen HS2, 100 y cant yw'r ffactor cymharedd sy'n ysgogi arian drwy fformiwla Barnett ar gyfer yr Alban. Ar gyfer Gogledd Iwerddon, mae'n 100 y cant. I Gymru, mae'n 0 y cant, er gwaethaf y ffaith nad yw HS2 yn dod i mewn i Gymru yn unman, ac mae dadansoddiad Llywodraeth y DU ei hun yn dangos ei fod yn fwy tebygol o wneud niwed economaidd i Gymru na gwneud lles economaidd.
Ac mae Jenny Rathbone, Llywydd, yn llygad ei lle i dynnu sylw at y ffaith, pan gafodd trydaneiddio prif reilffordd de Cymru ei ganslo gan y Llywodraeth Geidwadol mor bell yn ôl â 2017, fod Ysgrifennydd Gwladol Cymru ar y pryd wedi gwneud llawer iawn o'r ffaith y byddai cyfres o achosion busnes yn cael eu cyflwyno i wella amseroedd teithio ar hyd y rheilffordd honno. Nid oes un o'r achosion busnes hynny, bedair blynedd yn ddiweddarach, wedi ei gwblhau.