Mae llawer o bobl, yn y Siambr hon a'r tu allan iddi, wedi beirniadu'r Ddeddf hon am ei diffyg gorfodadwyedd. Pan ddadleuodd Aelod Llafur o'r meinciau cefn, ein Cwnsler Cyffredinol ein hunain, fod y Ddeddf yn llawer rhy llac ac yn rhy niwlog pan oedd yn ei thrafod yn ystod ei darlleniad cyntaf, a allwn ni ddweud wrthym ein hunain yma yn awr, a allwn ni ddweud wrth bobl Cymru mewn gwirionedd, ei bod wedi dod yn llai niwlog ers hynny? Ni allwn wneud hynny. Roedd yn wir bryd hynny ac mae gwrandawiadau llys dilynol wedi dangos ei fod yn wir yn awr. Y gobaith oedd y gallai cymunedau lleol ddefnyddio'r Ddeddf mewn gwrandawiadau adolygiadau barnwrol, ac eto nid yw hynny wedi digwydd.

A allwn ni ddweud wrth ddisgyblion Ysgol Gyfun Cymer Afan fod Deddf cenedlaethau'r dyfodol yn dal dŵr ac yn diogelu eu cymuned gydlynus? Pan geisiodd rhieni disgyblion yn yr ysgol weithredu'r Ddeddf yn erbyn cynlluniau i gau eu hysgol yn ôl ym mis Mawrth 2019, fe fethodd; methodd ar y rhwystr cyntaf. Dadleuodd barnwr yr Uchel Lys, Mrs Ustus Lambert, na allai'r Ddeddf sbarduno adolygiad barnwrol. Aeth gam ymhellach, a dywedodd yn ei phenderfyniad fod y Ddeddf yn

'yn fwriadol amwys, cyffredinol a dyheadol ac yn berthnasol i ddosbarth yn hytrach nag unigolion.'

O'r herwydd, dywedodd:

'nid adolygiad barnwrol yw'r ffordd briodol o orfodi dyletswyddau o'r fath.'

Nawr, nid wyf yn dweud y byddai'r achosion hyn wedi llwyddo yng ngheisiadau'r adolygiad barnwrol, ond dylent fod wedi cael cyfle i gyflwyno'r ddadl honno, i ddefnyddio'r Ddeddf i gyflwyno eu dadl ymhellach. Ond ni allent wneud hynny—cafodd ei thaflu allan ar y rhwystr cyntaf ar bob achlysur. Mae gan y Ddeddf hon fwy o gyfarthiad na brathiad, mwy o rethreg na realiti, ac mae'n fwy dyheadol na gorfodadwy.