Part of 1. Cwestiynau i’r Gweinidog Newid Hinsawdd – Senedd Cymru am 1:57 pm ar 8 Rhagfyr 2021.
Wel, Hefin David, mae'n ddrwg iawn gennyf glywed am yr effaith y mae erydiad afonydd yn ei chael ar eich etholwyr. Rwy'n deall bod Cyfoeth Naturiol Cymru wedi cyfarfod â chi a'r preswylwyr yr effeithiwyd arnynt, ac rydych newydd amlinellu'r cyngor. Yn anffodus, rydych yn llygad eich lle; perchennog glannau'r afon sy'n gyfrifol. Perchennog glannau'r afon yw'r unigolyn y mae eu heiddo'n cynnwys y cwrs dŵr, neu y mae eu heiddo'n ffinio â'r cwrs dŵr neu uwchlaw'r cwrs dŵr. Mae honno wedi bod yn egwyddor sefydledig mewn cyfraith gyffredin yng Nghymru a Lloegr ers dros 200 mlynedd, felly nid yw hon yn gyfraith newydd mewn unrhyw ffordd. Mae canllaw wedi'i gyhoeddi gan Cyfoeth Naturiol Cymru, o'r enw 'Canllaw i’ch hawliau a’ch cyfrifoldebau fel perchennog glannau afon yng Nghymru'. Rydym yn buddsoddi arian i liniaru perygl llifogydd o afonydd, ond perygl llifogydd i eiddo yw hynny—rydych yn iawn—ac nid i erddi. Felly, rydych yn llygad eich lle. Rwy'n fwy na pharod i gyfarfod â chi i drafod y mater, ond mae arnaf ofn fod eich rhagdybiaeth yn gywir. Bydd yn rhaid i'ch etholwyr ofyn am gyngor i weld a all eu hyswiriant neu eu benthycwyr eu cynorthwyo. Fel arall, mae arnaf ofn nad ydym yn siŵr sut i'w helpu, ond rwy'n fwy na pharod i gyfarfod â chi ac i archwilio a oes rhywbeth y gellid ei wneud.