6. Dadl y Ceidwadwyr Cymreig: Gwasanaethau iechyd meddwl

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:20 pm ar 8 Rhagfyr 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Sam Rowlands Sam Rowlands Conservative 4:20, 8 Rhagfyr 2021

(Cyfieithwyd)

Diolch i fy nghyd-Aelod, Darren Millar, am gyflwyno'r ddadl hynod bwysig hon yma heddiw. Fel yr amlinellwyd gan fy nghyd-Aelod, Mark Isherwood, wrth agor y ddadl heddiw, mae canfyddiadau adroddiad Holden yn peri pryder mawr. Yn wir, maent yn gwbl frawychus ac yn anodd iawn i'r trigolion rwy'n eu cynrychioli yng ngogledd Cymru eu darllen. Fel yr amlinellodd Mr Isherwood, datgelodd yr adroddiad hirddisgwyliedig, a gafodd ei atal rhag cael ei gyhoeddi am flynyddoedd, ddiwylliant o fwlio a morâl isel ymhlith staff ar ward Hergest, ward y dywedir ei bod wedi bod mewn trafferthion difrifol yn ôl yr adroddiad. Ac roedd y berthynas rhwng staff a rheolwyr ar lefel matron ac uwch wedi chwalu i'r fath raddau fel bod gofal cleifion yn ddi-os yn cael ei effeithio. Ac mae'n ddinistriol clywed bod cleifion wedi cael niwed ac wedi cael eu hesgeuluso oherwydd y problemau hyn. Gyda'r methiannau eithafol hyn wrth gwrs, mae staff, cleifion a theuluoedd wedi gorfod dioddef yn sgil y digwyddiadau dinistriol hyn.

Fel y gwyddom i gyd—mae eisoes wedi'i nodi—Llywodraeth Lafur Cymru sydd wedi bod â throsolwg dros y bwrdd iechyd hwn a'i fethiannau, a'r Prif Weinidog, Mr Drakeford a fu'n arwain y trosolwg hwn am ran helaeth o'r amser, pan oedd ar y pryd yn Weinidog iechyd. Fel yr amlinellodd y Prif Weinidog wrthyf mewn cwestiynau yr wythnos diwethaf, a dyfynnaf,  

'rwy'n cytuno ei bod hi'n bwysig gwneud yn siŵr bod ymddiriedaeth briodol rhwng pobl sy'n defnyddio gwasanaethau a'r ddarpariaeth o'r gwasanaethau hynny yn y gogledd'.

Ac mae gan y Llywodraeth hon lawer iawn o waith i'w wneud, Ddirprwy Lywydd, gan nad yw llawer o fy nhrigolion ledled gogledd Cymru ar hyn o bryd yn teimlo'r ymddiriedaeth honno yn y gwasanaethau iechyd meddwl yn fy rhanbarth. 

Fel y dywed ein cynnig, yn gyntaf oll mae angen i Lywodraeth Cymru ymddiheuro'n syml i staff, cleifion a theuluoedd yr effeithiwyd arnynt. Nid wyf yn meddwl bod hynny'n beth anodd i ofyn amdano. Ar wahân i eiriau, yr hyn y mae fy nhrigolion hefyd am ei weld yw gwelliannau radical yn y modd y darperir gwasanaethau iechyd meddwl ar draws rhanbarth Gogledd Cymru, gan gynnwys sefydlu canolfan iechyd meddwl galw i mewn 24 awr, a chyhoeddi gwybodaeth ystyrlon am berfformiad ac ansawdd gwasanaethau iechyd meddwl y maent yn eu defnyddio ledled Cymru. Ac eto, er gwaethaf hyn, mae'r bwrdd yn dal i gael anawsterau gyda'r ddarpariaeth iechyd meddwl. Mae'r ffigurau diweddaraf yn dangos mai gan y bwrdd iechyd yng ngogledd Cymru y mae rhai o'r amseroedd aros gwaethaf yng Nghymru, a beth y gwelwyd y Llywodraeth Lafur yma yn ei wneud? Byddai rhai'n galw tynnu'r bwrdd iechyd hwn sy'n methu allan o fesurau arbennig ychydig fisoedd cyn etholiadau'r Senedd ym mis Mai yn benderfyniad gwleidyddol, rwy'n siŵr.

Felly, ar wahân i rai o'r camau gweithredu neu'r diffyg gweithredu a welsom gan y Llywodraeth yn y mater hwn yn awr, yn y cynnig a gyflwynwyd gennym heddiw, gwelsom welliannau Llywodraeth Cymru i ddileu rhannau o'n cynnig sy'n cyfeirio at resynu at y trychinebau, a dileu ein cynigion ar gyfer atebion ymarferol a chadarn i ddatrys rhai o'r problemau a brofir, i sicrhau bod cleifion yn cael y driniaeth orau bosibl a cheisio adennill eu hymddiriedaeth, sy'n bwysig iawn, fel y dywedais yn gynharach.

Roeddwn yn falch iawn o glywed cyfraniad Plaid Cymru yn cefnogi ein cynnig heb ei ddiwygio. Mae'n bwysig iawn ein bod yn anfon y neges gywir at bawb sydd wedi dioddef. Felly, i gloi, Ddirprwy Lywydd, mae adroddiad Holden a'i ganfyddiadau yn peri gofid mawr, yn darlunio sefyllfa drist iawn, ac mae'n fethiant arall mewn dau ddegawd o benderfyniadau gwael a rheolaeth wael gan y gwasanaeth iechyd dan Lafur yng ngogledd Cymru, a'r tu ôl i'r methiannau hyn, yn anffodus, mae pobl yn dioddef yn ddiangen. Mae'n bryd i Lywodraeth Cymru ddysgu o'u camgymeriadau a rhoi cleifion yn gyntaf. Rwy'n annog yr holl Aelodau i gefnogi'r cynnig pwysig hwn. Diolch yn fawr iawn.