Part of 1. Cwestiynau i’r Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru am 1:44 pm ar 15 Rhagfyr 2021.
Diolch am hynny, unwaith eto, Weinidog. Credaf fod y gorwariant y mae awdurdodau lleol yn ei wynebu gyda gofal plant ac oedolion oddeutu £50 miliwn ar hyn o bryd.
Gan symud ymlaen at fy mhwynt olaf, Weinidog, bydd y cyfnod ansicr rydym yn ei wynebu unwaith eto yn gwaethygu'r problemau y mae teuluoedd ledled Cymru eisoes yn eu hwynebu. Nawr, gwn fod hwn yn fater sy'n ymwneud â phob rhan o'r Llywodraeth, ond hoffwn ganolbwyntio ar ba gymorth ychwanegol fydd yng nghyllideb yr wythnos nesaf er mwyn helpu i leddfu'r beichiau sy'n wynebu teuluoedd. Roedd rhai pethau i'w croesawu yn y cytundeb cydweithio at ei gilydd, er enghraifft yr ymrwymiad i ehangu gofal plant i gynnwys plant dwy oed, a oedd hefyd yn rhan o faniffesto'r Ceidwadwyr Cymreig. Fodd bynnag, mae'r amser ar gyfer siarad drosodd, ac mae angen inni weld camau gweithredu ar unwaith. A fydd eich cyllideb yn darparu'r cyllid sydd ei angen er mwyn rhoi hwb i'r broses o ehangu gofal plant am ddim fel y gellir helpu teuluoedd dros y misoedd nesaf? Fodd bynnag, yn anffodus, roedd y cytundeb braidd yn brin o fanylion mewn mannau, felly mae angen inni weld pecyn cymorth ehangach i bobl a theuluoedd.
Un ffordd o helpu cyllid pobl yw rhewi'r dreth gyngor, am y ddwy flynedd nesaf o leiaf, gan roi mwy o arian ym mhocedi pobl. A fydd Llywodraeth Cymru yn defnyddio peth o'r cyllid ychwanegol sylweddol a ddisgwylir i roi'r gallu i awdurdodau lleol ymdopi â phwysau costau a rhewi'r dreth gyngor? Yn ogystal, mae prisiau tai yng Nghymru wedi codi’n gyflymach nag unrhyw ran arall o’r DU. Mae angen inni wneud mwy i helpu pobl i gamu ar yr ysgol dai, yn ogystal ag adeiladu'r cartrefi cymdeithasol o ansawdd uchel y mae eu hangen yn enbyd yng Nghymru, gan alluogi dyhead a darparu'r diogelwch sydd ei angen ar bobl. A wnewch chi weithio i dorri cyfraddau treth trafodiadau tir, cael ei gwared ar gyfer prynwyr tro cyntaf a chodi'r trothwy i £250,000? Ac a wnewch chi ddarparu setliad cyllid mwy hirdymor i'r grant cymorth tai er mwyn rhoi hwb i'r gwaith o adeiladu cartrefi cymdeithasol? Yn olaf, a wnewch chi hefyd ymrwymo i sicrhau na fydd cyfraddau treth incwm Cymru yn codi drwy gydol tymor y Senedd, fel rhan o'ch cynlluniau gwariant? Diolch, Weinidog.