Yn gyntaf, gadewch imi sôn am Elin a'r hyn a ddywedodd. Iaith yw calon y genedl. Nawr, gadewch imi sôn am yr Athro Robert Owen.

Mab i ffermwr oedd Bob Owen, a anwyd yn Chwilog ym mhenrhyn Llŷn yng ngogledd Cymru ym 1921, a byddai wedi bod yn 100 oed eleni. Fe'i magwyd ar fferm y teulu. Ar ôl bod yn yr ysgol gynradd a'r ysgol ramadeg leol, astudiodd feddygaeth yn Ysbyty Guy yn Llundain, cyn treulio tair blynedd yn y Llu Awyr Brenhinol.

Ar ôl rhagori mewn hyfforddiant orthopedig yn Lerpwl, gan ennill cymrodoriaeth ABC, fe’i penodwyd yn llawfeddyg orthopedig ymgynghorol yn Ysbyty Orthopedig Robert Jones ac Agnes Hunt, Croesoswallt, ac ysbytai gogledd Cymru yn Rhyl ac Abergele. Rhoddodd wasanaeth ardderchog i'r sefydliadau hyn, gan gynnwys cyflwyno arthroplasti Charnley, ynghyd â chaeadle gwydr, yn Abergele, y ganolfan gyntaf yn y byd y tu allan i Wrightington.

Yn ddiweddarach, bu hefyd yn athro llawfeddygaeth orthopedig ym Mhrifysgol Lerpwl, a bu'n feddyg ymgynghorol ac yn athro yn Ysbyty Prifysgol Brenhinol Lerpwl ac Ysbyty Plant Alder Hey, lle bûm yn gweithio gydag ef rhwng 1979 a 1983. Roedd yn awdur a chyd-awdur 140 o bapurau gwyddonol, yn gyd-olygydd dau werslyfr nodedig ac yn aelod balch o Goleg Brenhinol y Llawfeddygon, Cymdeithas Orthopedig Prydain, Cymdeithas Sgoliosis Prydain a Chymdeithas Asgwrn Cefn Serfigol Prydain.

Yng Nghymru, roedd yn ymddiriedolwr neu'n gynghorydd i sawl sefydliad elusennol sy'n helpu plant anabl neu sâl, yn ddirprwy raglaw Clwyd, ac yn ombwdsmon meddygol Cymru. Roedd yn gefnogwr pybyr ac yn gyn-lywydd Cymdeithas Hanes Meddygaeth Cymru.

Cafodd OBE am ei wasanaethau i feddygaeth ym 1990, gyda'i gyflawniadau'n cynnwys cyd-sefydlu Ronald McDonald House yn ysbyty Alder Hey, a helpu i sefydlu Robert Owen House, a gafodd ei enwi er anrhydedd iddo, yn Ysbyty Broadgreen yn Lerpwl, i ddarparu llety ar gyfer perthnasau cleifion.

Ac rwyf am gloi gyda'i ddyfyniad: 'Ac felly, yn y pen draw, bydd beddargraff Mag'—ei wraig—'a minnau, fel nyrs a meddyg, yn dweud hyn: ein nod oedd rhoi cysur i eraill. Felly y daw fy stori i ben.' Diolch yn fawr iawn.