Gallaf ddeall eich bod am wneud araith arall yn achub eich sefyllfa, ond nid dyma'r cyfle i wneud hynny, mae arnaf ofn.

O ran ble rydym, yr hyn a wnewch wrth gwrs pan fyddwch yn craffu ar gynnig cydsyniad deddfwriaethol yw eich bod yn craffu ar y memorandwm cydsyniad deddfwriaethol, y memorandwm; nid ydych yn craffu ar y ddeddfwriaeth, a dyna fethiant allweddol y system hon. Nid yw mewn unrhyw ffordd—. Nid wyf yn credu y gallwch ei gymharu'n hawdd â'r hen system gorchymyn cymhwysedd deddfwriaethol o gwbl, lle roeddech yn trafod egwyddor deddfwriaeth a'r cymhwysedd deddfwriaethol; yma rydych chi'n trafod y ddeddfwriaeth ei hun, y Bil.

Yr enghreifftiau a roddaf i Darren yw'r enghreifftiau a drafodwyd gennym ddoe mewn perthynas â diwygio cyfraith lesddaliad, a'r cynnig cydsyniad deddfwriaethol y byddwn yn ei drafod ymhen ychydig wythnosau ynghylch diogelwch adeiladau. Nid ydym wedi cael cyfle i graffu ar unrhyw un o'r darpariaethau sydd yn y darnau hynny o ddeddfwriaeth. Yr hyn rydym wedi'i wneud yw craffu ar y memorandwm lle mae Llywodraeth Cymru wedi dweud eu bod am roi'r pŵer i Senedd San Steffan ddeddfu. Rydym yn gwybod, ac mae'n rhaid i chi fod yn unigolyn caredig tu hwnt, byddwn yn awgrymu, os ydych chi'n credu y bydd unrhyw graffu'n digwydd ar ddeddfwriaeth Llywodraeth Cymru yn San Steffan. Prin eu bod yn craffu ar eu deddfwriaeth eu hunain draw yn y fan honno, heb sôn am ddeddfwriaeth a gaiff ei hawgrymu gan Lywodraeth Cymru. Mae'n rhaid i chi fod yn unigolyn caredig tu hwnt—rwy'n gwybod bod y Nadolig yn dod, ond rydych yn mynd â phethau i eithafion ar rai adegau. Felly, mae hyn yn ymwneud â chraffu seneddol priodol ar ddeddfwriaeth, a byddwn wedi rhagweld y byddai pob Aelod o'r wrthblaid yn dymuno ac yn disgwyl y lefelau uchaf o graffu ar unrhyw fath o ddeddfwriaeth gan y Llywodraeth.

Rwy'n croesawu'n fawr yr hyn y mae'r Cwnsler Cyffredinol wedi'i ddweud y prynhawn yma, ond wyddoch chi, rydych yn dweud bod Rhys yn siarad fel pregethwr mewn capel, ond rhaid imi ddweud wrthych chi, Gwnsler Cyffredinol, yr hyn a ddysgais o gael magwraeth capel oedd bod yn rhaid i chi fyw eich credoau. Nid yw'n ddigon plygu pen-glin ar nos Sul neu fore Sul, mae'n rhaid i chi fyw'r credoau hynny ar fore Llun hefyd, mae arnaf ofn, Gwnsler Cyffredinol, ac nid yw'r Llywodraeth yn gwneud hynny ar hyn o bryd. Nid yw Llywodraeth Cymru yn gwneud hynny.

Nid yw'n ddigon dweud bod gan Lywodraeth Cymru raglen ddeddfwriaethol lawn pan nad oes gennym ond dau Fil Llywodraeth gerbron y lle hwn. Nid yw'r un ohonynt—wel, mae un ohonynt yn Fil arwyddocaol, nid yw'r ail yn Fil arwyddocaol, ac yna mae gennym Fil Aelod preifat. Os yw'n wir na all y Llywodraeth fynd ar drywydd mwy na dau ddarn o ddeddfwriaeth ar unrhyw adeg, dylai'r Llywodraeth ddweud hynny ac egluro pam, a dylai'r Llywodraeth fuddsoddi yn yr adnoddau i'w galluogi i gael adnoddau i fynd ar drywydd rhagor o ddeddfwriaeth. Mae gan y Llywodraeth reolaeth dros ei chyllideb ei hun ac mae angen i'r Llywodraeth gydnabod hynny. Felly, mae gennym hawl felly i graffu ar y ddeddfwriaeth honno ac nid craffu ar is-gontractio deddfwriaeth i le arall yn unig.

Ond rwy'n ddiolchgar, Ddirprwy Lywydd, i bawb sydd wedi cymryd rhan yn y ddadl. Yn ei ddau gyfraniad ar y mater yr wythnos hon mae Huw Irranca-Davies wedi dangos grym craffu seneddol priodol. Nid yw'r gwaith a wneir gan y pwyllgor deddfwriaeth a chyfiawnder ar y materion hyn yn waith y gall y Llywodraeth ei roi o'r neilltu; mae'n waith y mae'n rhaid i'r Llywodraeth ei gydnabod. Rwy'n credu bod grym y ddadl a wnaeth Huw Irranca-Davies ddoe yn y ddadl ar y cynnig cydsyniad deddfwriaethol yn rhywbeth y bydd y Llywodraeth, gobeithio, yn myfyrio'n ddwys iawn yn ei gylch.

Rwy'n cydnabod y pwyntiau y mae Rhys wedi'u gwneud a'r pwyntiau a wnaeth y Cwnsler Cyffredinol, am y gwrthdaro, ac rwy'n credu ei fod yn wrthdaro, rhwng Llywodraethau Cymru, yr Alban, Gogledd Iwerddon i raddau llai, a San Steffan. Credaf fod problem ddifrifol yn codi o'r ffaith nad yw San Steffan yn cydnabod mandad yr Aelodau a etholir i'r lle hwn, a'n hawl i lywodraethu, ein hawl i ddeddfu. Rwy'n credu bod problem ddifrifol yno.

Credaf hefyd y byddai achos Llywodraeth Cymru yn fwy pwerus pe bai Llywodraeth Cymru yn defnyddio'r ddeddfwriaeth a'r prosesau yn y lle hwn mewn ffordd sy'n cydnabod ein hawliau, yn ogystal ag arfer yr hawliau hynny mewn dadl â Llywodraeth y Deyrnas Unedig. Rwy'n arbennig o siomedig nad yw Llywodraeth Cymru wedi ceisio defnyddio prosesau cyflym lle mae'n credu bod angen deddfwriaeth gyflym.