Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 2:08 pm ar 11 Ionawr 2022.
Diolch, Prif Weinidog. Mae wedi bod yn destun pryder mawr i holl fenywod Cymru, o ran symud o dair blynedd i bum mlynedd rhwng apwyntiadau sgrinio serfigol, fel y gwelwch chi gan y nifer fawr o bobl sydd wedi llofnodi'r ddeiseb honno, hyd at dros 1 miliwn yn awr. Mae'n rhaid imi gyfaddef i mi gael pwl o banig fy hun i ddechrau, wrth glywed y newyddion, ar ôl byw drwy effaith Jade Goody—ni wn i a ydych chi'n ei chofio hi—ei marwolaeth drist o ganser ceg y groth a'r ymgyrch gyhoeddusrwydd a ddilynodd hynny ar bwysigrwydd bod â threfn sgrinio ceg y groth. Gwnaeth yr ymgyrch honno wahaniaeth enfawr.
Mae'n dal i fy mhoeni, ac wedi gwneud llawer o bobl yn bryderus, bod dwy flynedd gyfan ychwanegol cyn y gallwch chi gael eich sgrinio, oherwydd, fel y gwyddoch chi, rwy'n siŵr, bydd celloedd rhai pobl yn tyfu'n gyflym, a byddan nhw'n datblygu ymhen ychydig flynyddoedd. Rwy'n deall, yn ystod yr ychydig flynyddoedd diwethaf nawr, fod gennym sgrinio sy'n nodi HPV yn gyntaf, ac yna'n chwilio am newidiadau i'r celloedd wedyn, ac, os oes HPV yn bresennol, yna edrychir ar newidiadau i'r celloedd, sy'n newid i'w groesawu. Mae'n ddatblygiad gwych o ran sgrinio ceg y groth ar gyfer canser, a gobeithio y bydd yn achub bywydau. Fodd bynnag, y peth mwyaf pryderus ynghylch hyn i gyd, fel yr amlinellwyd gan Vikki, yw bod yr ymgyrch gyhoeddusrwydd mor wael. Roedd y cyfathrebu'n bryderus o wael, ac yn peri llawer o banig ar draws y genedl ac yn dychryn pobl ac nid oedd addysgiadol o gwbl er mwyn tawelu meddwl pobl ynghylch y newidiadau, y newidiadau i'w croesawu. Felly, Prif Weinidog, oherwydd y protestiadau cyhoeddus sylweddol ar hyn, a wnewch chi lansio ymgyrch arall nawr, fel ymgyrch Jade Goody yn ôl yn y 1990au, i roi gwybod i'n dinasyddion am y newidiadau sylweddol sydd wedi digwydd ac adfer ffydd yn y broses sgrinio, sy'n bryder ynddo'i hun, yn ogystal ag annog yr holl fenywod hynny nad ydyn nhw wedi camu ymlaen yn ystod y 10 mlynedd diwethaf i ddod ymlaen i gael eu sgrinio? Diolch.