Rheoliadau Diogelwch Tomenni Glo

Part of 2. Cwestiynau i’r Cwnsler Cyffredinol a Gweinidog y Cyfansoddiad – Senedd Cymru am 3:04 pm ar 12 Ionawr 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 3:04, 12 Ionawr 2022

(Cyfieithwyd)

Iawn. Diolch am amryw o bwyntiau pwysig mewn perthynas â thomenni glo, a chredaf fod gan eich etholaeth—eich rhanbarth—a’r etholaeth rwy'n ei chynrychioli nifer fawr o domenni glo, yn amlwg.

Mae'n debyg mai'r man cychwyn, wrth gwrs, yw pan ddaeth deddfwriaeth 1994 i rym—a chan fynd yn ôl, eto, at y ddeddfwriaeth ar ôl Aberfan ym 1969—roedd y ffocws ar fwyngloddiau a thomenni gweithredol yn hytrach na hen domenni. Ac wrth gwrs, mae mater pellach wedi codi mewn perthynas â hynny, sef wrth gwrs, y gwahaniaeth rhwng adfer tomenni a'u gwneud yn ddiogel. Oherwydd mae adfer, mewn sawl achos, wedi bod yn faes y mae Llywodraeth Cymru wedi ymwneud ag ef, ond wrth gwrs, mae mater diogelwch tomenni yn rhywbeth sydd wedi dod i'r amlwg yn fwyaf arbennig o ganlyniad i'r newid yn yr hinsawdd, ac rwy'n credu ei fod yn ymwneud â chyfrifoldebau sy'n dyddio o gyfnod ymhell cyn datganoli. Nawr, fe fyddwch wedi fy nghlywed yn dweud y tro diwethaf i hyn gael ei godi—a chredaf ichi gymryd rhan yn y cwestiynau bryd hynny—fy mod yn credu bod cyfrifoldeb moesol a gwleidyddol fan lleiaf ar Lywodraeth y DU yn hyn o beth.

Mae mater atebolrwydd cyfreithiol yn llawer mwy cymhleth, oherwydd gwendid y fframwaith deddfwriaethol a grëwyd ar ôl 1994 yn y bôn, lle mae gennych domenni sydd bellach mewn perchnogaeth wahanol. Mae rhai ohonynt yn dal ym mherchnogaeth yr Awdurdod Glo, sy'n parhau i fod yn gyfrifol amdanynt. Mae cwestiynau'n codi ynglŷn ag a yw’r cyfrifoldeb yn ymwneud â risgiau diogelwch yn unig neu â risgiau ehangach mwy hirdymor. Tra bod hyn oll yn mynd rhagddo, a thra bod Llywodraeth y DU yn amlwg wedi ymwrthod, yn gwbl gywilyddus yn fy marn i, ag unrhyw gyfrifoldeb dros yr hyn a adawodd y diwydiant glo ar ei ôl yn y cyfnod cyn datganoli, mae’n rhaid inni sicrhau, serch hynny, fod ein cymunedau’n ddiogel. O ganlyniad, mae Comisiwn y Gyfraith wedi bod yn cyflawni ei waith. Credaf fod y gwaith yn agos at fod wedi ei gwblhau. Fe wnaethant gynnal nifer o sesiynau yng Nghymru, a chawsant eu mynychu gan nifer eithaf da o bobl yn ôl yr hyn a ddeallaf. Rwyf wedi cyfarfod â hwy—gyda Chomisiwn y Gyfraith—ac wedi trafod y gwaith sy'n mynd rhagddo, ac wrth gwrs, y bwriad yw deddfu yn y maes hwn. Mae'n rhaid inni ddeddfu er mwyn creu fframwaith.

Bydd y dadleuon ynglŷn â chyllid yn parhau, ond fel Llywodraeth Cymru, ein blaenoriaeth, fel y dywedais, yw diogelwch pobl Cymru a’n cymunedau. Felly, o fewn y gyllideb tair blynedd nesaf, mae £44.4 miliwn ar gael ar gyfer gwaith diogelwch. Rydym hefyd wedi darparu £800,000 i’r Awdurdod Glo mewn perthynas â chynnal arolygiadau o domenni risg uchel, ac mae gwaith yn mynd rhagddo o hyd ar werthuso a dadansoddi pa rai yw’r rheini a'u lleoliad a beth yw’r lefelau diogelwch. Ac rwy’n deall bod y Gweinidog Newid Hinsawdd, yn amlwg, wedi gwneud sylwadau ar hynny yn y gorffennol ac y bydd yn sicr o wneud hynny yn y dyfodol agos.