Part of the debate – Senedd Cymru am 3:28 pm ar 12 Ionawr 2022.
Ganed Ron Jones yng Nghwmaman ar 19 Awst 1934, ac roedd yn rhedwr diguro o Gymro. Dros 14 mlynedd, enillodd 12 teitl rhedeg Cymreig a thorri 22 record Gymreig. Yr hyn sy'n gwneud y gamp hon yn rhyfeddol yw bod ei yrfa wedi dechrau ar ddamwain. Ei fuddugoliaeth 100 llath gyntaf ym mhencampwriaethau Cymru 1956 oedd yr ail neu'r drydedd ras o'r fath i Ron ei rhedeg erioed. Ron oedd un o’r ychydig athletwyr o Gymru i ddal record byd ym myd athletau fel rhan o garfan ras gyfnewid 4x110 llath Prydain ym 1963. Bu hefyd yn gapten ar dîm Prydain yn y Gemau Olympaidd yn Ninas Mecsico ym 1968. At ei gilydd, casglodd Ron 31 o festiau rhyngwladol, gan gystadlu yng Ngemau'r Gymanwlad bedair gwaith, mewn tair pencampwriaeth Ewropeaidd a'r Gemau Olympaidd ddwy waith. Ar ôl athletau, cafodd Ron rôl uwch mewn sawl clwb pêl-droed, gan gynnwys wyth mlynedd fel rheolwr gyfarwyddwr cyntaf Clwb Pêl-droed Dinas Caerdydd. Roedd Ron hefyd yn un o hoelion wyth SportsAid Cymru, a helpodd filoedd o ddinasyddion ifanc Cymru i gyflawni eu huchelgeisiau yn y byd chwaraeon. Dyfarnwyd MBE i Ron yn 2001 a chafodd ei gynnwys yn Oriel Anfarwolion Chwaraeon Cymru yn 2013. Efallai mai yn 2018 y daeth ei anrhydedd fwyaf, pan gafodd y trac athletau newydd gwerth £3 miliwn yn Aberdâr ei enwi ar ei ôl. Bu farw Ron ar 30 Rhagfyr 2021, ond mae ei etifeddiaeth fel un o athletwyr gorau Cymru yn parhau.