Bwriedir i gymorth cyfreithiol helpu i dalu costau cyngor cyfreithiol, cyfryngu teuluol ac am gynrychiolaeth mewn llys neu dribiwnlys. Mae'r rheolau ynghylch pwy sy'n gymwys wedi'u nodi yn Neddf Cymorth Cyfreithiol, Dedfrydu a Chosbi Troseddwyr 2012 a rheoliadau y cyfeirir atyn nhw gan y Cwnsler Cyffredinol. Bydd p'un a ydych yn gymwys ai peidio yn dibynnu ar y math o achos a'ch amgylchiadau ariannol.

A yw'r Cwnsler Cyffredinol yn cydnabod bod Llywodraeth y DU, y llynedd, wedi gwario dros £1.7 biliwn ar gymorth cyfreithiol; eu bod wedi cyhoeddi £51 miliwn yn fwy ar gyfer y sector cymorth cyfreithiol y llynedd, gan gefnogi gweithwyr cyfreithiol proffesiynol; eu bod wedi buddsoddi £0.25 biliwn i gadw cyfiawnder ar waith a chefnogi adferiad yn ystod y pandemig yn ystod y flwyddyn ariannol ddiwethaf, gan gynnwys dros £50 miliwn yn fwy ar gyfer dioddefwyr a gwasanaethau cymorth; a bod adolygiad gwariant y Canghellor hefyd yn darparu £477 miliwn yn ychwanegol i'r system cyfiawnder troseddol i ateb y galw cynyddol gan swyddogion heddlu ychwanegol ac i adfer perfformiad yn dilyn y pandemig?

Fel pwynt o ffaith, a yw'r Cwnsler Cyffredinol hefyd yn cydnabod bod ôl-groniad y llys yn is o dan Lywodraeth bresennol y DU ychydig cyn dechrau'r pandemig nag yr oedd ym mlwyddyn olaf Llywodraeth Lafur y DU, gan helpu felly i wneud cyfiawnder yn fwy hygyrch? A wnaiff y Cwnsler Cyffredinol ymuno â mi i groesawu estyniad Llywodraeth y DU o 32 o Lysoedd Nightingale y Goron, gan gynnwys un yn Abertawe, tan fis Ebrill 2022, i gynnal cymaint o wrandawiadau â phosibl mewn ymateb i'r coronafeirws, a'i bod yn agor ail 'super courtroom' yr wythnos hon, gan gynyddu capasiti ymhellach ar gyfer achosion mawr? A yw'n cytuno bod Llywodraeth y DU yn iawn i wneud yr ystadau'n ddiogel drwy osod sgriniau plexiglass mewn dros 450 o lysoedd ac mewn ystafelloedd trafod y rheithgor ac ad-drefnu tua 70 o ystafelloedd llys i gynnal achosion mawr o hyd at 10 diffynnydd?

O ran mynediad at gyfiawnder, a yw'n croesawu'r gostyngiad o tua 80,000 yn nifer yr achosion sy'n weddill mewn llysoedd ynadon ers ei anterth ym mis Gorffennaf 2020, bod lefelau achosion sy'n weddill yn Llysoedd y Goron yn sefydlogi a bod miloedd o achosion yn cael eu rhestru bob wythnos? Pa ystyriaeth y mae'r Cwnsler Cyffredinol wedi'i rhoi i'r Bil Adolygiad Barnwrol a Llysoedd y DU presennol i roi mwy o bwerau i Lys y Goron ddychwelyd achosion i'r ynadon, lleihau'r galw yn Llys y Goron a rhyddhau hyd at 400 diwrnod eistedd y flwyddyn? Pa ystyriaeth y mae wedi'i rhoi i'r cymorth a ddarperir gan Gyngor Cyfreithiol Sifil, neu CLA, gan ddarparu cyngor cyfrinachol am ddim yn rhan o gymorth cyfreithiol yng Nghymru a Lloegr?

Fis Gorffennaf diwethaf, nododd adroddiad Pwyllgor Cyfiawnder Tŷ'r Cyffredin ar ddyfodol cymorth cyfreithiol fod gwir angen cynllun mwy hyblyg sy'n caniatáu i unrhyw un â phroblem gyfreithiol na all fforddio cyfreithiwr gael cyngor cyfreithiol cynnar. Roedd Llywodraeth y DU i fod i ymateb i'r adroddiad hwn ac adolygiadau cysylltiedig eraill, gan gynnwys ei hadolygiad o'r prawf modd cymorth cyfreithiol, fel rhan o'i chynllun gweithredu cymorth cyfreithiol ehangach erbyn diwedd 2021. Fe wnaeth y Cwnsler Cyffredinol hepgor unrhyw gyfeiriad at hyn. Pa ymgysylltu, felly, y mae wedi'i gael gyda Llywodraeth y DU ynghylch y materion hyn a'r ymgynghoriad a fydd yn dilyn? Pa ystyriaeth y mae wedi'i rhoi i'r cyhoeddiad gan Lywodraeth y DU ddoe am gyllid ychwanegol i'r cynllun cyfryngu teuluol i helpu miloedd yn fwy o deuluoedd i osgoi'r llys? Pa ran y mae'n ei hystyried y gall neu y dylai sefydliadau partner cronfa gynghori sengl Llywodraeth Cymru ei chwarae wrth gyrraedd pobl cyn i'w problemau fynd allan o reolaeth, a sut y gallai gael gafael ar y gwasanaethau cynghori hynny sy'n darparu cymorth allweddol nad yw'r gronfa'n eu cefnogi?

Mae'r galw am ddatganoli cyfiawnder troseddol i Gymru yn methu â chydnabod nad yw gweithgarwch troseddol yn cydnabod ffiniau cenedlaethol na rhanbarthol, nac ychwaith bod dros 1.4 miliwn o bobl yng Nghymru—48 y cant o'r cyfanswm—yn byw o fewn 25 milltir i'r ffin â Lloegr, a 2.7 miliwn—90 y cant o'r cyfanswm—o fewn 50 milltir i'r ffin. Felly, nid ydym yn mynd i gytuno ar faterion sy'n ymwneud â datganoli cyfiawnder. Fodd bynnag, wrth fy ateb fis Tachwedd diwethaf, dywedodd hefyd ei fod yn ymgysylltu â Llywodraeth y DU a gyda'r Weinyddiaeth Gyfiawnder ar y meysydd hynny lle gallen nhw gydweithredu a lle y gallen nhw wneud cyfraniad i wella'r trefniadau sydd eisoes ar y gweill. Felly, yn olaf, sut mae hyn yn mynd rhagddo yng nghyd-destun y datganiad heddiw?