3. Pa asesiad y mae Llywodraeth Cymru wedi'i wneud o'r rhwystrau o ran cael mynediad at ofal iechyd y mae pobl sydd wedi colli eu clyw yn eu hwynebu? OQ57440

Diolch yn fawr iawn, Joel. Mae Llywodraeth Cymru yn ei gwneud yn ofynnol i sefydliadau'r GIG asesu rhwystrau i fynediad at ofal iechyd sy'n effeithio ar bobl sy'n drwm eu clyw yn unol â Deddf Cydraddoldeb 2010. Cyflwynir adroddiadau blynyddol i'w hasesu, sy'n manylu ar y cyflawniadau a wnaed tuag at weithredu safonau Cymru gyfan ar gyfer darparu gwybodaeth hygyrch i bobl â nam ar eu synhwyrau a chyfathrebu â hwy.

Diolch, Weinidog, ac fel y sonioch chi, mae polisi safonau Cymru gyfan ar gyfer darparu gwybodaeth hygyrch i bobl â nam ar eu synhwyrau a chyfathrebu â hwy yn rhoi arweiniad clir ar yr hyn y dylai meddygon teulu ac ysbytai ei wneud i sicrhau bod eu gwasanaethau'n fwy hygyrch i bobl sydd â nam ar eu clyw a'u golwg. Ei nod yw sicrhau bod pobl sydd â nam ar y synhwyrau yn gallu deall y wybodaeth iechyd a roddir iddynt a chael mynediad at ddehonglwyr Iaith Arwyddion Prydain cymwys neu fathau eraill o gymorth cyfathrebu yn ystod apwyntiadau'r GIG. Mae'n siomedig fod cleifion sydd â nam ar y synhwyrau wedi dweud wrth y grŵp Action on Hearing Loss Cymru nad ydynt yn gweld y cynnydd mewn hygyrchedd a addawyd iddynt.

Yn 2018, nododd cylchlythyr iechyd ar gyfer Cymru fod yn rhaid i'r holl staff perthnasol fod yn ymwybodol o'u cyfrifoldebau i gofnodi gwybodaeth o'r fath, er mwyn cefnogi unigolion ag anghenion gwybodaeth a/neu gyfathrebu sy'n gysylltiedig â nam ar y synhwyrau neu wedi'u hachosi gan nam o'r fath. Fodd bynnag, canfu arolwg gan y Sefydliad Gofal Cymdeithasol er Rhagoriaeth fod mwy na hanner y bobl a holwyd yng Nghymru yn dal i adael eu meddygfa yn aneglur ynglŷn â'u diagnosis neu sut i gymryd eu meddyginiaeth. Yn ogystal, mae 42 y cant o ddefnyddwyr BSL byddar yn dweud bod cyfathrebu yn eu hapwyntiadau yn annigonol gan nad oes ganddynt ddehonglwr a rhaid i 36 y cant o ymatebwyr yr arolwg deithio at eu meddyg teulu i drefnu apwyntiad wyneb yn wyneb am na allant ddefnyddio'r ffôn. Gyda hyn mewn golwg, a wnaiff y Gweinidog amlinellu pa gamau y maent yn bwriadu eu cymryd i sicrhau bod byrddau iechyd lleol yn cael hyfforddiant cynefino gorfodol ar nam ar y synhwyrau i staff y GIG? Ac a wnaiff y Gweinidog amlinellu'r hyn y mae Llywodraeth Cymru yn bwriadu ei wneud i sicrhau bod y polisi presennol yn cael ei orfodi? Diolch.

Diolch yn fawr iawn, Joel, ac mae'n siomedig clywed yr hyn rydych yn ei ddisgrifio. Gwn fod swyddogion ar hyn o bryd yn asesu'r cyflwyniadau diweddaraf yn erbyn y meini prawf a nodwyd gennym yn safonau Cymru gyfan ar gyfer cyfathrebu a gwybodaeth i bobl drwm eu clyw. Yr hyn y mae'r safonau hynny'n ei wneud yw nodi'r hyn y dylai pob claf neu ddefnyddiwr gwasanaeth ei ddisgwyl o'r safonau hynny. Ac yn amlwg, rwy'n bryderus os nad ydym yn bodloni'r safonau hynny. Felly, mae'n debyg y daw hynny i'r amlwg pan asesir y cyflwyniadau hynny. Felly, rwy'n aros am y rheini. Yna, byddant yn adrodd eu canfyddiadau i fwrdd gweithredol cenedlaethol GIG Cymru a bwrdd fframwaith cyflawni'r GIG. A'r syniad wedyn yw trafod unrhyw bryderon sydd ganddynt ynghylch gweithredu safonau gyda'r sefydliadau priodol hynny, ac os ydych yn dweud bod problem benodol gyda meddygfeydd, byddem yn amlwg yn disgwyl gweld hynny yn yr asesiadau.

Rwy'n tybio y gallai'r symud ar-lein fod o gymorth yn hyn o beth, y dylai proses eConsult fod yn haws i bobl drwm eu clyw ei defnyddio i gysylltu â meddygfeydd. Ond y peth allweddol yw bod angen inni ddysgu o arferion gorau, felly edrychaf ymlaen at weld yr asesiad a'r cyflwyniadau pan ddônt i law.