Rydym yn falch o gefnogi'r cynnig hwn. Fel y dengys ffigurau heddiw, mae costau bwyd sy'n codi i'r entrychion a'r argyfwng biliau ynni yn codi prisiau i ddefnyddwyr yn gynt nag mewn 30 mlynedd, gyda chwyddiant prisiau defnyddwyr y DU yn 5.4 y cant y llynedd. Wrth gwrs, nid yw hyn wedi'i gyfyngu i'r DU, ac mae chwyddiant wedi codi mewn economïau ym mhob cwr o'r byd; er enghraifft, credaf ei fod yn 6.2 y cant yn yr Unol Daleithiau fis Hydref diwethaf. Fel y dywedodd prif economegydd Banc Lloegr dri mis yn ôl, mae chwyddiant wedi bod yn codi'n gyflym am lawer o 2021 oherwydd yr adferiad economaidd cryf o'r argyfwng coronafeirws, prisiau ynni cynyddol ac aflonyddwch yn y gadwyn gyflenwi fyd-eang. Mae'r rheini ohonom sy'n cofio chwyddiant a'i ganlyniadau yn y 1970au a'r 1980au yn gwybod ei fod yn lladd yr economi a swyddi, gydag effeithiau dinistriol ar gyllidebau aelwydydd, ac yn deall bod yn rhaid mynd i'r afael ag ef, na fydd chwistrelliadau enfawr o hylifedd i'n pweru drwy ddyfroedd geirwon ar gael mwyach, a bod polisi cyllidol tynnach fel arfer yn dilyn, gan gynnwys rhagor o godiadau yng nghyfraddau llog y banc canolog, er y bydd angen ymatebion byd-eang hefyd i bwysau ar gyflenwadau.

Er y disgwylir i chwyddiant y DU ostwng yn ei ôl yn ddiweddarach eleni, ni ddisgwylir iddo ostwng i darged Banc Lloegr o 2 y cant tan 2023. Gwn fod Canghellor y DU wedi datgan heddiw ei fod yn deall y pwysau y mae pobl yn ei wynebu ac y bydd yn parhau i wrando ar bryderon pobl, fel y gwnaeth drwy gydol y pandemig, gan ychwanegu bod Llywodraeth y DU eisoes yn darparu cymorth gwerth £12 biliwn y flwyddyn ariannol hon a'r nesaf i helpu teuluoedd i ymdopi. Mae eisoes wedi darparu dros £407 biliwn o gymorth economaidd ers i'r pandemig ddechrau, wedi'i gefnogi gan becyn pellach o £1 biliwn i sectorau allweddol er mwyn lliniaru effeithiau omicron, ac mae hefyd yn darparu £4.2 biliwn o gymorth i helpu gyda chostau byw; cadw'r cap ar brisiau ynni i ddiogelu defnyddwyr rhag y cynnydd byd-eang ym mhrisiau nwy, neu helpu hynny; darparu toriad treth o £1,000 i deuluoedd sy'n gweithio; drwy dorri cyfradd tapr y credyd cynhwysol, sy'n costio £2.2 biliwn; cynyddu'r cyflog byw cenedlaethol i £9.50 yr awr; rhewi cyfraddau tollau ar danwydd ac alcohol i helpu gyda chostau byw; a galluogi Llywodraeth Cymru i lansio ei chronfa cymorth i aelwydydd drwy gyfrannu £25 miliwn tuag at hyn o'i chronfa £0.5 biliwn i helpu aelwydydd mewn angen i brynu eitemau hanfodol.

Ond yn anffodus, roedd pobl yng Nghymru eisoes yn arbennig o agored i niwed. Ymhen pedwar mis, bydd Llafur wedi bod yn rhedeg Cymru ers chwarter canrif. Nododd adroddiad Joseph Rowntree ym mis Rhagfyr 2018 ar dlodi yn y DU: o bedair gwlad y DU, Cymru sydd wedi bod â'r gyfradd tlodi uchaf yn gyson dros yr 20 mlynedd diwethaf. Nododd adroddiad Sefydliad Joseph Rowntree yng Nghymru fis Tachwedd diwethaf mai Cymru sydd â'r cyflogau isaf i bobl ym mhob sector o gymharu â gweddill y DU, a hyd yn oed cyn y coronafeirws, roedd bron i chwarter y bobl yng Nghymru'n byw mewn tlodi. Canfu ymchwil a wnaed ar gyfer cynghrair Dileu Tlodi Plant y DU ac a gyhoeddwyd fis Mai diwethaf mai Cymru oedd â'r cyfraddau tlodi plant gwaethaf o holl wledydd y DU, ac mae ystadegau swyddogol yn dangos bod Llywodraethau Llafur Cymru olynol wedi methu cau'r bwlch rhwng y rhannau cyfoethocaf a'r rhannau tlotaf o Gymru, a rhwng Cymru a gweddill y DU, er eu bod wedi gwario biliynau a roddwyd iddynt i fynd i'r afael â hyn ar raglenni o'r brig i lawr na lwyddodd i wneud hynny. Pe baent wedi gwneud hynny, wrth gwrs, byddent wedi anghymhwyso eu hunain rhag gallu cael cyllid pellach. Hyd yn oed ddoe, roeddent yn siarad fel pe na bai'r cyllid hwn wedi'i fwriadu bob amser i fod dros dro. Er eu bod yn beirniadu cyrff eraill sy'n buddsoddi cyllid dros dro mewn costau refeniw parhaus, maent wedi gwneud yr un peth. Fel y dywedodd Canghellor y DU hefyd:

'Y ffordd orau o helpu pobl i gamu ymlaen mewn bywyd, a chodi safonau byw ledled y DU, yw helpu pobl i gael gwaith a chamu ymlaen ar ôl iddynt gael gwaith.'

Ond mae rhethreg adweithiol a dirywiol barhaus Llywodraeth Cymru yn cuddio'r ffaith bod cysylltiad anorfod rhwng agweddau cydraddoldeb a chymdeithasol pwysau costau byw a'r economi.

Yn ogystal â chynnwys camau i helpu aelwydydd bregus sy'n wynebu costau uwch, yn enwedig pan godir y cap ar brisiau ynni, dylai cynllun gweithredu Llywodraeth Cymru fanylu hefyd ar sut y bydd o'r diwedd yn gweithio law yn llaw â busnes i greu'r amodau ar gyfer economi sgiliau uwch a chyflogau uchel, a sut y bydd o'r diwedd yn datblygu strategaeth systemig a arweinir gan y gymuned ar gyfer mynd i'r afael ag amddifadedd a hyrwyddo cyfiawnder cymdeithasol. Rydym wedi aros yn rhy hir.