Prynhawn da, Prif Weinidog.

8. Sut y bydd Llywodraeth Cymru yn sicrhau proses bontio teg a chyfiawn i sero net ar gyfer cymunedau gwledig? OQ57674

Llywydd, mae ein cynllun Cymru Sero Net yn seiliedig ar sicrhau pontio cyfiawn ledled Cymru, gan gynnwys mewn cymunedau gwledig. Mae'r cynllun yn cynnwys 123 o bolisïau a chynigion, ac mae'n defnyddio llawer o enghreifftiau byw o gymunedau gwledig Cymru.

Diolch, Brif Weinidog. Hoffwn i godi'r mater am ymrwymiad Llywodraeth Cymru i blannu 86 miliwn o goed erbyn diwedd y ddegawd hon fel rhan o'r cynllun i gyrraedd net zero erbyn 2050. Yn ôl Undeb Amaethwyr Cymru, dim ond 25 y cant o'r cynlluniau i blannu mwy na 50 hectar o goed, sy'n cyfateb i 93 cae pêl-droed—.

Mae undebau'r amaethwyr yn cefnogi agenda hinsawdd a di-garbon y Llywodraeth yn llwyr, ond mae pryder, Prif Weinidog, fod gan bolisïau sy'n ysgogi plannu coed, yn enwedig lle mae cyllid yn fwy na lefel y cymorth sydd ar gael ar gyfer tir amaethyddol, y potensial i effeithio ar ffermio gan denantiaid wedi'i gategoreiddio gan denantiaethau tymor byr. Mae Glastir wedi helpu llawer o ffermwyr i arallgyfeirio, fel y gwyddom ni, felly mae llawer i'w ddysgu, ond rhaid i ni fod yn ymwybodol o ganlyniadau anfwriadol.

Rwy'n edrych ymlaen atoch chi'n ymuno â mi ar ymweliad â ffermwr yn fy rhanbarth i yng Nghanolbarth a Gorllewin Cymru, rwy'n ymwybodol mai un o'r materion y byddan nhw eisiau'i drafod gyda chi yw plannu coed. A tybed a allwch chi ddweud wrthyf i sut y mae'r Llywodraeth yn mynd i sicrhau nad yw baich datgarboneiddio yn disgyn yn anghyfartal ar gymunedau gwledig. Diolch yn fawr iawn. 

Wel, Llywydd, diolch i Jane Dodds am y cwestiwn yna. Ac, wrth gwrs, mae hi'n wir bod targed uchelgeisiol gyda ni am blannu coed yma yng Nghymru, ac mae hwnna'n bwysig achos dyna'r cyngor rŷn ni wedi ei gael oddi wrth y pwyllgor sy'n ein cynghori ni. I helpu ni i ddod at net zero yma yng Nghymru, bydd yn rhaid i ni blannu lot mwy o goed, a thrwy wneud hynny, mae cyfleon mawr i ffermwyr yma yng Nghymru i wneud pethau sy'n bwysig i ni fel cenedl, ond hefyd i gael arian i wneud pethau sy'n bwysig i ni i gyd.

Wrth gwrs, rwy'n cydnabod bod plannu coed yn golygu'r goeden iawn yn y lle iawn, ac mae hynny'n rhan annatod o'r cynllun sydd gennym ni. Nid yw'n ymwneud â phlannu unrhyw fath o goeden yn unrhyw le yn unig. Mae'n ymwneud â defnyddio tir nad yw ar gael ar gyfer gweithgareddau eraill y gall ffermwyr eu cyflawni yng Nghymru, ac sydd â gwerth masnachol, ond i ddefnyddio tir nad oes modd ei ddefnyddio fel hynny i dyfu cnwd a fydd o fudd i bob un ohonom ni wrth i ni wynebu newid hinsawdd. 

Rwy'n cydnabod y pwynt y mae Jane Dodds yn ei wneud. Mae plannu coed yn gynnig tymor hir, ac os ydych chi'n denant tymor byr, yna mae'n rhaid i chi allu cysoni'r ddau beth hynny. Rydym ni'n ymwybodol o hynny, wrth gwrs, ac yn gweithio gydag undebau'r amaethwyr ac eraill arno. Rwy'n edrych ymlaen yn fawr at yr ymweliad yr ydym ni'n bwriadu ei wneud gyda'n gilydd, gan y bydd yn haws, yr ydym ni'n gobeithio, i gynnal ymweliadau o'r fath yng Nghymru, ac rwy'n edrych ymlaen at drafod gydag undebau'r amaethwyr yng Nghymru y ffordd y gallan nhw gynorthwyo eu haelodau i fanteisio ar yr hyn sydd, yn fy marn i, yn gyfle pwysig i'r Gymru wledig chwarae ei rhan, fel y gwn i ei bod eisiau'i wneud, wrth fynd i'r afael â'r argyfwng mawr hwnnw ein hoes ni sef newid hinsawdd, a'i wneud mewn ffordd sy'n eu gwobrwyo am y cyfraniad y byddan nhw'n ei wneud.

Diolch i'r Prif Weinidog, a gobeithio'n wir y byddwch chi'n gwneud adferiad llawn a buan o'ch COVID. Pob dymuniad da i chi.