Rwy'n falch iawn o ddilyn fy nghyd-Aelod, Darren Millar, ac rwy'n cytuno i raddau helaeth â phopeth a ddywed y tro hwn, fel yn wir gyda Joel James, oherwydd credaf fod hwn yn fater pwysig iawn ac mae'n wych fod y ddeiseb hon wedi ein galluogi i'w drafod.

Rwy'n cytuno bod rhai materion cymhleth iawn yma, ond fel gyda Darren Millar a'r capel yng Nghasllwchwr, mae gennyf dafarn benodol yn fy etholaeth i, y Roath Park Hotel, sef y dafarn Fictoraidd olaf ar Heol y Ddinas—yr olaf o wyth. Yn anffodus, nid yw'r system gynllunio yn cyd-fynd yn ddigonol â Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015 i alluogi awdurdodau lleol i wrthod caniatâd i ddymchwel er mwyn creu adeilad modern hyll yn ei le. Mae wedi digwydd mor aml o amgylch Caerdydd, ein bod wedi colli ein pensaernïaeth hanesyddol gynhenid, ac at ei gilydd nid yw adeiladau modern, yn anffodus, hanner mor gain nac wedi'u hadeiladu cystal.

Nid yw hynny'n golygu ein bod yn philistiaid—nad ydym am weld newid—ond credaf fod yr adeilad hwn yn arbennig mor bwysig am ei fod yn un o ddim ond pump sy'n weddill o 95 enghraifft o ysgol i ferched a adeiladwyd yn bwrpasol at y diben hwnnw. Rwyf wedi bod yn ceisio darganfod ychydig mwy am Robert Williams, y pensaer a'i hadeiladodd. Oherwydd dysgais o'r ddeiseb fod yr adeiladau yr aeth rhagddo i'w hadeiladu yn Llundain ac yn yr Aifft wedi'u cadw ac eto, yma yng Nghymru, rydym yn ystyried dymchwel yr enghraifft wych hon o'i waith. O ystyried ei fod yn arloeswr ym maes cadwraeth adeiladau a thai cymdeithasol, a'i fod wedi sefydlu ysgol bensaernïaeth Cymru, a'r angen i ddefnyddio'r Gymraeg wrth ddatblygu penseiri'r dyfodol, mae hwn yn hanes cyfoethog iawn yr ydym mewn perygl o'i golli. Nid yw Deddf llesiant cenedlaethau'r dyfodol yn cyfleu pwysigrwydd yr holl ffeithiau perthnasol hyn, oherwydd rydym mewn perygl o gael system sy'n seiliedig ar gost popeth a gwerth dim. Ac felly, rwy'n credu bod yn rhaid inni newid pethau o ddifrif.

Nid oes rhaid i'r penderfyniadau cynllunio, er enghraifft, roi unrhyw ystyriaeth i'r allyriadau carbon sydd ynghlwm wrth y broses o ddymchwel yr adeilad cwbl ddefnyddiadwy hwn y gellid yn hawdd ei droi'n dai cymdeithasol eithriadol o dda a mawr eu hangen, oherwydd, wedi'r cyfan, dyma adeilad a oedd yn cynnig llety o'r diwrnod cyntaf i ferched na allent deithio mor bell â'r Bont-faen yn ddyddiol. Felly, credaf fod rhesymau enfawr pam y mae angen inni ailedrych ar hyn fel mater o frys, oherwydd mae allyriadau carbon yn broblem sylweddol iawn yn unol â Deddf llesiant cenedlaethau'r dyfodol, ond mae hefyd yn cyffwrdd ar bwysigrwydd diwylliannol yr adeilad hwn, ar gyfraniad Robert Williams i hyrwyddo'r Gymraeg mewn pensaernïaeth. A chredaf nad yw'r system yn iawn o gwbl, nad yw'n addas i'r diben ar hyn o bryd, ac fel arall byddwn yn cael mwy o drychinebau fel hyn.