A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am effaith ymosodiad Rwsia ar Wcráin ar ddinasyddion a busnesau Cymru? (EQ0009) 

Llywydd, dyma'r tro cyntaf i'r Senedd gyfarfod ers yr ymosodiad disymbyliad ar bobl sofran ac annibynnol Wcráin. A heddiw, ar ein diwrnod cenedlaethol, mae baner Cymru a baner Wcráin yn hedfan gyda'i gilydd dros adeilad Llywodraeth Cymru yng nghanolfan ddinesig ein prifddinas. [Cymeradwyaeth.] Ac rydym ni'n gwneud hynny, Llywydd, gan fod pobl Cymru wedi eu ffieiddio gan yr ymosodiad ar Wcráin, ac, fel cenedl noddfa, byddwn yn gwneud popeth o fewn ein gallu i gefnogi pobl Wcráin. Mae Cymru yn agored i roi croeso a diogelwch i'r rhai sy'n ffoi rhag rhyfel ac erledigaeth.

Diolch yn fawr, Prif Weinidog, am yr ateb yna. A gaf i hefyd fanteisio ar y cyfle i ddiolch i'r Llywydd, ac estyn fy niolch i'r Llywydd, am ganiatáu i ni gyflwyno'r cwestiwn brys hwn y prynhawn yma cyn y cwestiynau i'r Prif Weinidog? Ac rwy'n siŵr fy mod i'n siarad ar ran y Siambr—mae'n wych gweld Siambr lawn—pan ddywedaf fod ein meddyliau yn sicr gyda phobl Wcráin, a'r rhai sydd â theulu yn Wcráin, gan gynnwys ein cyfaill da, Cwnsler Cyffredinol Llywodraeth Cymru, Mick Antoniw. [Cymeradwyaeth.]  

Llywydd, mae'r ymosodiad disymbyliad ar Wcráin, a'r dioddefaint sydd wedi dod yn ei sgil, yn amlwg yn drosedd rhyfel. Ac mae Putin yn droseddwr rhyfel. Llywydd, dywedaf eto ar gyfer y cofnod yn y Senedd hon—mae Putin yn droseddwr rhyfel. Gyda chymaint yn cael eu gorfodi o'u cartrefi, yn ffoi am eu bywydau, mae'n bwysig bod Cymru a gweddill y Deyrnas Unedig yn chwarae rhan flaenllaw i groesawu'r rhai sy'n ceisio noddfa. 

Prif Weinidog, a gaf i ofyn i chi pa sgyrsiau yr ydych chi wedi eu cael gyda'ch cymheiriaid ar lefel y DU ynghylch cael gwared ar y rhwystrau i'r rhai sy'n ceisio noddfa? A gaf i ofyn i chi ba gymorth ychwanegol y gall Llywodraeth Cymru ei roi ar waith ar gyfer y rhai sy'n cyrraedd o Wcráin? Ac, yn olaf, Prif Weinidog, pa gymorth y gellir ei ddarparu i'r bobl o Wcráin sydd yng Nghymru sy'n gwylio'r sefyllfaoedd hyn yn datblygu ac yn ymdopi â'r trawma cysylltiedig? Diolch yn fawr.

Llywydd, diolch i Jack Sargeant am y cwestiynau ychwanegol yna. Rwyf wedi cael cyfres o gyfleoedd i siarad â Gweinidogion y DU a Phrif Weinidog yr Alban ac Ysgrifennydd Parhaol Gogledd Iwerddon. Cawsom gyfarfod ddiwethaf brynhawn Gwener yr wythnos diwethaf, a nos Sul, ac mae mwy o gyfarfodydd wedi eu trefnu ar gyfer yr wythnos hon. Mae angen i'r cyfarfodydd yr wythnos hon ganolbwyntio ar y rhan y gall y Deyrnas Unedig ei chwarae, ac y gall Cymru ei chwarae yn rhan o hynny, o ran cynnig noddfa i'r rhai sy'n ffoi o'r golygfeydd ofnadwy yr ydym ni'n eu gweld yn Wcráin. Gwelaf fod Prif Weinidog y DU wedi gwneud rhagor o gyhoeddiadau sydd i'w croesawu heddiw, ond mae mwy y gellir ac y dylid ei wneud, ac rwy'n falch bod sianelau cyfathrebu agored rhwng pedair gwlad y Deyrnas Unedig i gydweithio ar yr agenda honno.

O ran yr hyn y gall Llywodraeth Cymru ei wneud, Llywydd, cyhoeddwyd datganiad ysgrifenedig yn fuan cyn i'r trafodion y prynhawn yma ddechrau. Mae'n nodi £4 miliwn y mae Llywodraeth Cymru wedi gallu ei neilltuo i gynorthwyo gyda'r argyfwng dyngarol yn Wcráin. Mae'n nodi'r camau yr ydym ni'n eu cymryd o fewn gwasanaeth iechyd Cymru i nodi cyflenwadau ac offer meddygol y gallem ni eu neilltuo yn rhan o'r ymdrech ryngwladol, ac mae'n nodi'r camau yr ydym ni eisiau eu cymryd gartref. Mae gennym ni gannoedd o bobl o Wcráin yn byw yng Nghymru sydd â ffrindiau a theulu ar y rheng flaen bellach, ac mae gwaith y gallwn ni ei wneud yma i wneud yn siŵr eu bod nhw'n gwybod bod ganddyn nhw, yng Nghymru, gefnogaeth ein cenedl gyfan wrth iddyn nhw wynebu'r dyddiau gofidus dros ben hynny o'n blaenau.

Rwy'n ddiolchgar i'r Aelod dros Alun a Glannau Dyfrdwy am gyflwyno'r cwestiwn amserol hwn. Mae Rwsia Putin yn fwli, ac mae'n rhaid gwrthwynebu pob bwli. Mae sofraniaeth Wcráin wedi ei threisio ac mae sifiliaid diniwed yn cael eu lladd gan awch Putin am wrthdaro. Mae hwn yn gyfnod tywyll yn hanes Ewrop. Mae'n rhaid i ni i gyd weithio i ddiogelu rhyddid, democratiaeth a sofraniaeth Wcráin, ac rydym ni'n sefyll yn un gyda'r Arlywydd Zelenskyy, Verkhovna Rada a phobl Wcráin. Dros nifer o flynyddoedd, ers i heddwch ddychwelyd i'n cyfandir, roedd y gorllewin wedi dod yn gawr cwsg, cawr a fyddai'n deffro pan oedd yn cael ei herio yn ddirfodol. Mae'r ymateb yr ydym ni'n ei weld gan orllewin unedig, penderfynol a thosturiol wedi dangos bod y cawr cwsg hwn wedi deffro yn sgil yr ymosodiad ar Wcráin, ac rwy'n falch bod y Deyrnas Unedig wedi bod yn flaenllaw yn yr ymateb byd-eang yn yr argyfwng hwn.

Prif Weinidog, fel ŵyr i fewnfudiad ar ôl yr ail ryfel byd, pan wnaeth fy nhad-cu, carcharor rhyfel o'r Almaen, a fy mam-gu, nyrs o'r Almaen, sir Benfro yn gartref, rwy'n credu ei bod hi'n ddyletswydd bendant arnom i gadw croeso ar y bryniau i'r bobl hynny o Wcráin sy'n cymryd lloches yma yng Nghymru tan y byddan nhw'n teimlo ei bod hi'n ddiogel iddyn nhw ddychwelyd i'w mamwlad. At hynny, a allwch chi amlinellu pa gymorth uniongyrchol yr ydych chi'n ei gynnig i elusennau a sefydliadau trydydd sector eraill yma yng Nghymru wrth iddyn nhw baratoi i gynnig y cymorth y mae mawr ei angen i'r rhai sydd wedi ffoi dinistr rhyfel Vladimir Putin ar wladwriaeth ddemocrataidd, sofran Wcráin? Diolch.

Llywydd, byddai fy rhagflaenydd, Carwyn Jones, yn dweud yn aml pan oedd yn Brif Weinidog nad oes yn rhaid i chi fynd yn ôl yn bell iawn yn hanesion unrhyw un ohonom ni yma yng Nghymru i ganfod ein bod ni wedi cyrraedd Cymru o ryw ran arall o'r byd, ac, yn yr ystyr hwnnw, mae ein cysylltiadau â'n gilydd a thrwy hynny, â phobl mewn mannau eraill yn y byd yn parhau ac yn gryf. Rwy'n diolch i'r Aelod am yr hyn a ddywedodd am hynny.

Yfory, bydd fy nghyd-Weinidogion Jane Hutt a Rebecca Evans yn cyfarfod â Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, Cyngor Gweithredu Gwirfoddol Cymru a sefydliadau eraill yn y trydydd sector i wneud yn siŵr ein bod ni'n gweithio gyda'n gilydd, yn cynllunio gyda'n gilydd, yn cyfuno ein hadnoddau i wneud popeth o fewn ein gallu i fod yn y sefyllfa orau bosibl i gynnig cymorth a noddfa i'r bobl hynny a allai ddod i'r wlad hon, efallai dros dro fel y byddan nhw'n gobeithio, er mwyn ailsefydlu eu bywydau cyn iddyn nhw allu dychwelyd i'r famwlad y maen nhw wedi cael eu gorfodi i'w ffoi. Bydd Llywodraeth Cymru yn arwain hynny, trwy ddod â phobl o gwmpas y bwrdd hwnnw at ei gilydd, ac yna byddwn yn gwneud beth bynnag a allwn i gynorthwyo'r ymdrechion y bydd eraill yn dymuno eu gwneud hefyd, oherwydd, fel yr oedd y cwestiwn yn ei awgrymu, rwy'n credu, bydd hon yn ymdrech sy'n cyrraedd ymhell y tu hwnt i'r Llywodraeth ac yn ddwfn i gymdeithas sifil yma yng Nghymru.

Diolch am gyflwyno'r cwestiwn brys hwn heddiw, a hoffwn i adleisio 'mae Putin yn droseddwr rhyfel'. Rydym ni'n cytuno ar hynny. Hoffwn i ddweud hefyd heddiw fod Plaid Cymru yn sefyll mewn undod llwyr â phobl Wcráin. Rydym yn condemnio yn ddiamod ymosodiad anghyfreithlon gwladwriaeth Rwsia ar Wcráin, ac rydym yn gwrthod haeriad Rwsia bod yr ymosodiad yn ymateb mewn unrhyw ffordd i bryfocio'r gorllewin. Rydym yn credu bod nodau rhyfel Rwsia yn ddim llai na dinistrio Wcráin yn llwyr fel cenedl sofran ac fel hunaniaeth genedlaethol benodol, ac, fel y cyfryw, mae'r ymosodiad yn gyfystyr ag ymgais ar hil-laddiad yn erbyn cenedl Wcráin. Mae'n ymosodiad nid yn unig ar annibyniaeth Wcráin a'i hawl i fodoli, ond ar hawl hunanbenderfyniad cenhedloedd ym mhob man, fel egwyddor ganolog mewn cyfraith ryngwladol. Ac er gwaethaf rhai camau gan Lywodraeth y DU heddiw, hoffem ni gofnodi unwaith eto ein bod ni'n annog Llywodraeth y DU i hepgor rheolau fisa ar gyfer yr holl ffoaduriaid o Wcráin—[Cymeradwyaeth.]—rheol y dylid ei chymhwyso yn gyffredinol i eraill sy'n ffoi rhag rhyfel.

Y bore yma, gwelsom gonfoi enfawr o gerbydau milwrol Rwsia yn nesáu at Kyiv, ac o funud i funud rydym ni i gyd yn cael diweddariadau sy'n peri pryder o bob rhan o Wcráin. Roedd y brotest neithiwr y tu allan i'r Senedd yn arwydd eglur o'n hundod â phobl Wcráin. Ac er bod negeseuon o gefnogaeth yn bwysig, rydych chi yn llygad eich lle, Llywydd, mai dyma'r amser—

—i wneud y pethau mawr, nid y pethau bychain.

Cadarnhaodd Llywodraeth yr Alban yr wythnos hon y byddai'n darparu £4 miliwn gychwynnol o gymorth dyngarol i Wcráin, yn ogystal â chyflenwadau meddygol, yn rhan o'r ymdrech ddyngarol fyd-eang. Rydych chi wedi awgrymu hyn, ond hoffwn i ofyn am sicrwydd gennych chi, Prif Weinidog, o ran beth fydd ein hymateb yma yng Nghymru. A wnewch chi ymrwymo hefyd i ddarparu cymorth ariannol a chyflenwadau meddygol, fel mater o frys? Ac, yn dilyn cyfarfodydd yfory, a gawn ni'r wybodaeth ddiweddaraf frys honno, oherwydd bod angen pethau nawr? Rydym ni wedi gweld y cais hwnnw—nid yw'n fater o aros; mae angen y cymorth uniongyrchol hwnnw nawr. Mae Llywodraeth yr Alban wedi cofnodi'r hyn y bydd yn ei wneud. A wnaiff Llywodraeth Cymru hefyd ymrwymo i wneud hynny heddiw?

Llywydd, rwy'n sylweddoli, wrth gwrs, na fydd pob Aelod wedi cael cyfle i weld y datganiad y cyhoeddodd Llywodraeth Cymru yn gynharach y prynhawn yma, ond mae'n cadarnhau y bydd Llywodraeth Cymru yn neilltuo £4 miliwn at y dibenion dyngarol hynny, ac mae hefyd yn nodi'r camau yr ydym ni'n eu cymryd o fewn GIG Cymru. Erbyn hyn, mae gennym ni wybodaeth am y mathau o gyflenwadau meddygol sydd eu hangen fwyaf ar frys, ac rydym ni'n gallu cyfateb y rhestr honno â'r nwyddau y gallem ni eu cyflenwi.

A gaf i ddweud wrth yr Aelod o ran y pwynt a wnaeth am bobl sy'n ceisio noddfa fy mod i wedi ysgrifennu at Brif Weinidog y DU ddoe? Nodais yn fy llythyr dri cham syml ac ymarferol yr wyf i'n credu y gallai ac y dylai Llywodraeth y DU eu cymryd ymhellach i gynorthwyo pobl yn Wcráin: gwneud yn siŵr bod llwybr syml, cyflym, diogel a chyfreithlon ar gyfer noddfa yn y Deyrnas Unedig; y dylid hepgor y gofyniad i bobl Wcráin ddarparu tystiolaeth fiometrig cyn gadael Wcráin—nid yw'n ymarferol mewn unrhyw ystyr i ddisgwyl i bobl gydymffurfio â gofynion a allai fod yn synhwyrol mewn cyfnod arferol, ond sy'n rhwystr i bobl mewn cyfnod cwbl anarferol rhag cael y cymorth y byddem ni'n dymuno iddyn nhw ei gael. A gofynnais i Brif Weinidog y DU hefyd ymestyn y dyddiad cau ar gyfer trwyddedau teulu cynllun anheddu'r Undeb Ewropeaidd—cynllun sydd i fod i ddod i ben ar 29 Mawrth. Rydym yn gwybod bod mwy na 12,000 o bobl o Wcráin eisoes wedi gwneud cais drwy'r llwybr hwnnw, a byddai mwy i ddilyn pe gellid ymestyn y dyddiad cau hwnnw. Llywydd, mae'r rhain, yn fy marn i, yn fesurau cwbl resymol ac ymarferol. Maen nhw'n caniatáu i'r Deyrnas Unedig gyflawni'r uchelgeisiau sydd gennym ni yma yng Nghymru i fod yn genedl noddfa—noddfa sydd ei hangen ar hyn o bryd yn fwy nag ar unrhyw adeg yn ein hanes ein hunain ers y rhyfel.

Dros y penwythnos, ynghyd â Rebecca Evans, roeddwn i'n bresennol a siaradais mewn rali yn y Mwmbwls i gefnogi Wcráin. Roedd gan Abertawe boblogaeth fawr o Wcráin yn syth ar ôl yr ail ryfel byd, a hyd at ddiwedd y ganrif ddiwethaf roedd clwb Wcrainaidd yn Nhreforys. A yw'r Prif Weinidog yn rhannu fy mhryder, er gwaethaf torri rheolau dopio yn ddifrifol, y caniatawyd i athletwyr Rwsia gystadlu yng Ngemau Olympaidd yr haf a'r gaeaf fel Pwyllgor Olympaidd Rwsia? A wnaiff y Prif Weinidog ymuno â mi i fynnu nad yw Wimbledon yn caniatáu i unrhyw chwaraewyr tenis o Rwsia gystadlu, ac na ddylid caniatáu i unrhyw dîm o Rwsia, pa bynnag fathodyn sydd ganddo, gystadlu mewn unrhyw bencampwriaeth chwaraeon ryngwladol?

Llywydd, a gaf i ddweud pa mor falch oeddwn i o weld yr hyn yr oedd Cymdeithas Bêl-droed Cymru wedi penderfynu ei wneud yn gynharach yr wythnos hon, heb sicrwydd gan FIFA wrth wneud hynny? Gweithred ddewr gan ffederasiwn bach, ond un a oedd yn cyd-fynd yn llwyr, yn fy marn i, â'r teimladau—[Cymeradwyaeth.]—yn cyd-fynd yn llwyr â'r teimladau a fynegwyd gan Mike yn y fan yna. Rwy'n ei longyfarch ef a Rebecca Evans am fod yn rhan o'r digwyddiad hwnnw yn Abertawe. Roedd yn fraint cael bod yma ar risiau'r Senedd neithiwr gyda chyd-Aelodau eraill mewn gwylnos arall i nodi ein hymateb i'r digwyddiadau yn Wcráin.

Nid yw'r camau gweithredu wedi eu disbyddu eto, fel yr awgrymodd Mike Hedges. Mae camau pellach y gellir ac y dylid eu cymryd i'w gadarnhau ym meddyliau'r bobl hynny sy'n gyfrifol am y penderfyniadau hyn yn Rwsia. Mae'n bwysig iawn, Llywydd, onid yw, ein bod ni'n parhau i wahaniaethu rhwng gweithredoedd yr Arlywydd Putin a'r rhai sydd o'i amgylchynu a buddiannau pobl gyffredin sy'n byw yn Rwsia. Ond, mae'n rhaid i ni fod yn barod o hyd i gymryd camau i gadarnhau yn eu meddyliau bod canlyniadau yn sgil yr hyn sydd wedi digwydd, ac mae canlyniadau ym maes chwaraeon yn aml yn gwneud eu ffordd i ymwybyddiaeth pobl lle nad yw'n ymddangos bod sancsiynau eraill yn cael effaith mor uniongyrchol. Felly, rwy'n cysylltu fy hun â'r hyn y mae Mike Hedges wedi ei ddweud yn ei gyfraniad y prynhawn yma.

Mae Rwsia'n wlad ragorol â phobl ragorol, sydd wedi ei harwain yn ddychrynllyd at weithredoedd trychinebus â chanlyniadau ofnadwy. Ond, yn dilyn thema llawer o'r cwestiynau, yn ychwanegol at gadarnhad Llywodraeth y DU ddoe fod hyd at 100,000 o ffoaduriaid o Wcráin eisoes yn gymwys i ddod i'r DU yn dilyn mesurau a gyhoeddwyd yn yr wythnosau diwethaf sy'n rhoi'r gallu i ddinasyddion Prydain ac unrhyw unigolion sydd wedi ymgartrefu yn y DU ddod ag aelodau agos eu teulu yn Wcráin draw, mae Prif Weinidog y DU wedi cyhoeddi o Wlad Pwyl y bore yma fod y DU yn ymestyn y cynllun teuluol ac y gallai gymryd 200,000 neu fwy o ffoaduriaid o Wcráin wrth i Lywodraeth y DU ymestyn ei chynllun i helpu'r rhai sy'n ffoi rhag yr ymosodiad ar eu gwlad sofran, ddemocrataidd, Ewropeaidd gan y troseddwr rhyfel rhyngwladol Putin.

Yn y datganiad ysgrifenedig a gawsom, rwy'n credu yn union fel y gwnaethoch chi ddechrau siarad heddiw am y rhyfel yn Wcráin, rydych chi'n dweud eich bod chi'n cynnal trafodaethau brys gydag arweinwyr awdurdodau lleol i sicrhau bod paratoadau ar waith i dderbyn ffoaduriaid, ac yn amlwg rydych chi'n ymgysylltu â Llywodraeth y DU ar ddull ehangach, cydgysylltiedig gan bedair Llywodraeth y DU. Sut gwnewch chi sicrhau ein bod ni'n dysgu gwersi o gynllun ailsefydlu Syria, lle gofynnwyd i awdurdodau lleol wirfoddoli nifer y teuluoedd y gallen nhw eu derbyn, lle'r oedd rhai yn gyflym i ymateb a rhai yn hael yn eu hymatebion, ond roedd rhai yn araf ac yn llai hael, gan ddweud nad oedd ganddyn nhw'r adnoddau i helpu? Felly, yn ogystal â'r £4 miliwn yr ydych chi wedi ei gyhoeddi i helpu pobl Wcráin, sut byddwch chi'n cynorthwyo'r awdurdodau lleol i'w galluogi a'u hannog i gynnig gallu cyflymach i ddarparu cymorth nag a ddigwyddodd gyda rhaglen Syria?

Diolch i'r Aelod am y cwestiynau yna. Rwy'n croesawu cyhoeddiad Prif Weinidog y DU yn gynharach heddiw, ond rwy'n credu bod mwy y gellid ac y dylid ei wneud, ac rwy'n edrych ymlaen at gyfleoedd i archwilio hynny gyda Llywodraeth y DU a chydweithwyr eraill yr wythnos hon. Mae Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru wedi bod yn barod iawn i gael y cyfarfod a fydd yn cael ei gynnal yfory. Rydym yn disgwyl i arweinwyr pob awdurdod lleol fod ar gael yn y cyfarfod hwnnw, ac rwy'n credu y bydd derbyniad parod ym mhob rhan o Gymru o'r angen i baratoi i wneud y mwyaf posibl y gallwn. Ac mae hynny yn cynnwys, fel y dywedodd Mark Isherwood, dysgu'r gwersi o brofiad Syria a'r profiad mwy diweddar yn Affganistan. Rwy'n credu bod pob awdurdod lleol yng Nghymru wedi chwarae rhan hynod gadarnhaol ar adeg pan fo gofynion mawr ar eu hadnoddau eu hunain a'u gwasanaethau tai eu hunain. Ond, yn wyneb yr ymosodiad disymbyliad ar Wcráin, rwy'n credu y byddan nhw eisiau gwneud mwy. Byddwn ni eisiau eu cefnogi yn hynny a byddwn ni eisiau gweithio gyda chydweithwyr yn Llywodraeth y DU i wneud yn siŵr bod y cymorth ariannol a chymorth arall a fydd yn angenrheidiol, os ydym ni'n mynd i ofyn i'n hawdurdodau lleol ymgymryd â'r cyfrifoldebau pellach hyn, fod y cyllid hwnnw yn llifo drwy'r system ac yn gwneud hynny mewn ffordd sy'n goresgyn unrhyw bryderon a allai fod gan ddarparwyr rheng flaen y gwasanaethau hynny, fel y gallan nhw fwrw ymlaen â'r gwaith y maen nhw eisiau ei wneud heb deimlo bod yn rhaid iddyn nhw oedi cyn gwneud hynny rhag ofn nad oes ganddyn nhw'r cymorth y bydd ei angen arnyn nhw i wneud y gwaith rydym ni eisiau iddyn nhw ei wneud.

Bydd pobl ledled Cymru wedi dychryn o weld y trafferthion sy'n wynebu ffoaduriaid sy'n ffoi o Wcráin, ac, fel y dywedwyd, mae angen i lwybrau dyngarol fod ar agor nid yn unig i bobl â theulu agos yn y DU ond i bawb sy'n ffoi rhag rhyfel. Rwy'n falch o fod wedi clywed rhywfaint o'r gwaith yr ydych chi'n ei wneud fel Llywodraeth Cymru, gan ymgymryd â hwnnw gyda chydweithwyr ledled y DU, i wneud yn siŵr bod llwybrau diogel ar agor i bawb.

Ond, yn ychwanegol at hynny, Prif Weinidog, cafwyd rhai adroddiadau bod pobl nad ydyn nhw'n wyn yn Wcráin yn cael eu troi i ffwrdd ar y ffin yng Ngwlad Pwyl, a bu rhethreg sy'n peri pryder gan rai cwmnïau cyfryngol sy'n awgrymu y dylem ni helpu, gan fod pobl Wcráin, yn eu geiriau nhw, yn 'debyg i ni'. Mae angen noddfa ar bawb sy'n ffoi o Wcráin, beth bynnag fo'u hil ac o ble bynnag y maen nhw'n dod, ac mae'r un peth yn wir am ffoaduriaid sy'n ffoi rhag rhyfeloedd eraill yn Yemen, Syria ac mewn mannau eraill. A all Llywodraeth Cymru bwysleisio'r pwynt hwn os gwelwch yn dda mewn unrhyw drafodaethau brys yr ydych chi'n eu cynnal gyda'r Swyddfa Gartref?

Wrth gwrs, Llywydd. Bydd y rhai ohonom ni a oedd yn gallu bod yma neithiwr wedi clywed araith rymus iawn gan arweinydd Cyngres Undebau Llafur Cymru, Shavanah Taj, a wnaeth yn uniongyrchol y pwyntiau y mae Delyth Jewell wedi eu gwneud y prynhawn yma, bod gwahaniaethu rhwng un grŵp o ffoaduriaid ac un arall ar sail lliw eu croen, neu'r dreftadaeth y maen nhw'n digwydd deillio ohoni, yn gwbl groes i'r hyn yr ydym ni'n ei olygu wrth ddweud bod Cymru yn genedl noddfa. Rydym ni wedi bod yn falch iawn o groesawu pobl o Syria, yn falch iawn o groesawu teuluoedd o Afghanistan, a byddwn yn falch iawn o groesawu ffoaduriaid sydd angen dod i Gymru o Wcráin. Ond rydym yn gwneud hynny ar sail yr angen sydd ganddyn nhw, nid natur eu hethnigrwydd eu hunain.

Alun Davies.

Rwy'n ddiolchgar, Llywydd; rwy'n ddiolchgar i chi am ganiatáu'r cwestiwn hwn y prynhawn yma. Rwy'n credu y bydd llawer ohonom ni wedi gweld y lluniau a ddaeth allan o Wcráin neithiwr o feddygon a pharafeddygon yn ceisio achub bywyd merch chwech oed—merch a oedd yn byw ei bywyd bob dydd ac a lofruddiwyd gan fyddin Rwsia. Ni allwch chi gael ymosodiadau diwahaniaeth heb anafusion. Ni allwch chi dargedu ardaloedd sifiliaid a chartrefi pobl yn ddiwahaniaeth heb ladd pobl. Ac un o'r pethau mwyaf llethol rwy'n credu ein bod ni i gyd wedi ei weld fu effaith rhyfel ar bobl yn Wcráin, pobl sy'n gwbl ddiniwed, nad oes ganddyn nhw unrhyw ddadl â phobl Rwsia ac nad oes ganddyn nhw unrhyw ddadl â phobl mewn mannau eraill. Pobl, fel ni ein hunain, sy'n byw ein bywydau bob dydd ein hunain. Nid wyf i'n credu bod unrhyw un yn y Siambr hon nac mewn mannau eraill nad oedden nhw'n teimlo'r boen o wylio'r lluniau o'r ferch honno neithiwr, ac na roddodd eu hunain ym meddyliau a chalonnau ei theulu a'i rhieni wrth iddyn nhw wylio ei bywyd yn diflannu. Ni allwn sefyll o'r neilltu wrth i'r trais moesol hwn ddigwydd heb weithredu. Rwy'n ddiolchgar i'r Prif Weinidog am ei eiriau. Rwy'n ddiolchgar i Lywodraeth Cymru am rym y datganiad y maen nhw wedi ei wneud, a grym y ddadl y maen nhw wedi ei gwneud i amddiffyn pobl Wcráin, fel y gwnaethom ni ddiogelu pobl, a cheisio diogelu pobl, Affganistan a Syria yn y gorffennol.

Prif Weinidog, a allwch chi roi addewid i ni nawr y byddwch chi'n parhau i weithio gyda'r gweinyddiaethau eraill yn y Deyrnas Unedig i sicrhau bod y gallu gennym i ymateb i'r argyfwng dyngarol hwn, ein bod ni'n gallu estyn allan a rhoi ein breichiau o amgylch pobl Wcráin sydd angen y cymorth hwnnw gymaint heddiw, y byddwn ni'n arwain ac y byddwn ni'n parhau i wneud grym y ddadl foesol bod Putin yn cyflawni troseddau rhyfel? Ac rwy'n croesawu cam Lithwania y bore yma yn y Llys Troseddau Rhyngwladol i agor ymchwiliad i Vladmir Putin, ac rwy'n gobeithio y bydd Llywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU yn cefnogi hynny. Ac rwy'n gobeithio y byddwn ni'n rhoi ein holl wahaniaethau gwleidyddol o'r neilltu yma ac mewn mannau eraill ac yn rhoi buddiannau pobl Wcráin yn gyntaf ac yn sicrhau ein bod ni'n gweithio gyda'n gilydd ledled y wlad gyfan hon a'r Siambr gyfan hon i sicrhau bod y wlad hon, bod Cymru, ar ei diwrnod cenedlaethol, yn ymestyn llaw cyfeillgarwch a chefnogaeth a chariad i Wcráin a'r bobl sy'n dioddef mor ofnadwy yno.

Llywydd, ni all unrhyw un yn y Siambr a welodd y lluniau torcalonnus hynny o'r plentyn hwnnw a mam y plentyn hwnnw fethu â bod wedi eu hysgwyd ganddyn nhw. Fel y dywedodd Alun Davies, y bobl gyffredin sy'n byw eu bywydau yw dioddefwyr cyntaf gwrthdaro o'r math hwn bob amser, ac efallai nad yw'n hawdd ei ddweud, ond rwy'n siŵr hefyd, rywle yn Rwsia, y bydd plentyn chwe blwydd oed heddiw na fydd byth yn gweld ei thad eto, oherwydd y camau y bydd y bobl hynny sy'n gyfrifol am y gwrthdaro hwn wedi eu cymryd. Felly, y bobl gyffredin sy'n cael eu gorfodi i reng flaen canlyniadau'r digwyddiadau hyn. A rhoddaf sicrwydd cryf i'r Aelod y bu cyfleoedd gwirioneddol dros y 10 diwrnod diwethaf i weithio gyda Llywodraeth y DU a Llywodraethau mewn rhannau eraill yn y Deyrnas Unedig, bod y cyfarfodydd hynny wedi bod yn bwrpasol, eu bod nhw wedi canolbwyntio ar y camau cyffredin y gallwn ni eu cymryd er mwyn gwneud y mwyaf y gallwn i ymateb i'r argyfwng yr ydym ni'n ei weld yn datblygu, a bydd Llywodraeth Cymru yn sicr yn parhau i gymryd rhan yn y cyfarfodydd hynny yn yr ysbryd hwnnw.

Jane Dodds.

Diolch, Llywydd, a diolch hefyd i Jack Sergeant am godi'r mater yma heddiw.

Mae Democratiaid Rhyddfrydol Cymru yn ymuno â'r holl bleidiau gwleidyddol i gondemnio'r rhyfel hwn a chondemnio Putin. Rydym ni i gyd wedi clywed y straeon gofidus am bobl sy'n aros yn Wcráin a'r rhai sy'n ffoi am eu bywydau. Rwy'n gobeithio y bydd y llif o gefnogaeth gan bobl ledled Cymru a'r Deyrnas Unedig yn arwydd o newid i'r drafodaeth gyhoeddus ynghylch ffoaduriaid a mudo yn ehangach. Fel yr ydym wedi ei glywed, mae gennym ni ddyletswydd foesol, ochr yn ochr â'n cymdogion, i ddarparu noddfa i bawb sy'n ffoi rhag trais a gwrthdaro, ac mae'r dyddiau diwethaf hyn wedi dangos i ni ganlyniadau peryglus Bil Cenedligrwydd a Ffiniau'r Deyrnas Unedig. Rwy'n gobeithio, gyda gostyngeiddrwydd a myfyrio, y bydd y Bil hwn yn cael ei oedi. Rydym ni wedi clywed am y newid cymedrol heddiw gan Lywodraeth y DU, ond nid yw'n ddigon. Prif Weinidog, a gaf i ofyn am eich barn ar y Bil Cenedligrwydd a Ffiniau ac a wnewch chi barhau i wneud sylwadau i Lywodraeth y DU ynghylch y pryderon a amlinellwyd yn y Siambr heddiw ac yn y gorffennol? Diolch yn fawr iawn.

Llywydd, ym mharagraff olaf fy llythyr at Brif Weinidog y DU ddoe, ar ôl trafod y meysydd niferus yr ydym ni'n dymuno cydweithio arnyn nhw, rwy'n symud ymlaen i ddweud bod yn rhaid i mi fanteisio ar gyfle'r llythyr eto i bwysleisio bod Llywodraeth Cymru yn credu y dylai Llywodraeth y DU ailystyried y cynigion yn y Bil Cenedligrwydd a Ffiniau, a fyddai, yn ein barn ni, yn creu system ddwy haen rhwng ceiswyr lloches sy'n dibynnu ar eu llwybr mynediad i'r Deyrnas Unedig. Mae Jane Dodds yn iawn, Llywydd. Mae cyd-destun ehangach y tu hwnt i'r digwyddiadau trasig yn Wcráin ei hun, ac mae'n rhaid i ni ddod o hyd i'r adeg pan fyddwn ni'n dysgu'r gwersi hynny ac yn eu rhoi ar waith mewn Bil yr ydym ni yn y Siambr hon wedi dweud ar bob cyfle na allem ni ei gefnogi oherwydd y ffordd y bydd yn gwaethygu'r anawsterau yr ydym ni'n eu gweld ledled y byd, yn hytrach na helpu i'w datrys.

A'r sylwadau olaf ar Wcráin ar yr eitem yma wrth ein cyfaill ni oll, Mick Antoniw. [Cymeradwyaeth.]

Diolch, Llywydd, a diolch am y cyfle rhyfeddol hwn i ddweud ychydig o eiriau. Mae'r geiriau cyntaf a dweud y gwir i gydnabod y myfyrwyr a'r bobl ifanc dewr hynny yn Rwsia sydd wedi bod yn protestio ar draws Ffederasiwn Rwsia gyfan, oherwydd nhw yw gwir ddyfodol Ffederasiwn Rwsia, yn hytrach na'r rhai o amgylch Putin.

A gaf i ddiolch yn bersonol i holl bobl Cymru am eu negeseuon o gefnogaeth, eu hundod a'u haelioni dros yr wythnos ddiwethaf, i mi ac yn arbennig i'r gymuned Wcrainaidd yng Nghymru? Rwyf i wedi cyfleu'r rhain i bobl yn Wcráin sy'n ymladd ar hyn o bryd dros eu rhyddid a'u democratiaeth, y gwnes i gyfarfod â llawer ohonyn nhw tra'r oeddwn i yn Kyiv yr wythnos diwethaf gyda fy nghyd-Aelod Adam Price.

Rydym ni i gyd wedi gwylio ag arswyd yr ymosodiadau taflegrau a bomiau ar sifiliaid ac adeiladau preswyl a'r cynnydd yn y defnydd o rocedi daear, bomiau thermo a bomiau clwstwr. Ni all fod unrhyw amheuaeth nad yw Putin a'r rhai yn Llywodraeth Rwsia yn euog o droseddau yn erbyn dyngarwch a throseddau rhyfel. Rwy'n falch bod y Llys Troseddau Rhyngwladol bellach wedi dechrau ymchwiliad i'r troseddau hyn, ac rwy'n llwyr gefnogi'r camau sy'n cael eu cymryd bellach. Yn natganiad yr erlynydd Karim A.A. Khan CF ar y sefyllfa yn Wcráin, meddai,

'Rwyf i wedi penderfynu bwrw ymlaen ag agor ymchwiliad.

'Ddydd Gwener diwethaf, mynegais fy mhryder cynyddol, gan adleisio rhai arweinwyr y byd a dinasyddion y byd hefyd, ynghylch y digwyddiadau sy'n datblygu yn Wcráin.

'Heddiw, hoffwn i gyhoeddi fy mod i wedi penderfynu bwrw ymlaen ag agor ymchwiliad i'r Sefyllfa yn Wcráin, cyn gynted â phosibl...

'Rwyf i wedi adolygu casgliadau'r Swyddfa sy'n deillio o'r archwiliad rhagarweiniol o'r Sefyllfa yn Wcráin, ac wedi cadarnhau bod sail resymol dros fwrw ymlaen ag agor ymchwiliad. Yn benodol, rwy'n fodlon bod sail resymol dros gredu bod y troseddau rhyfel a throseddau yn erbyn y dyngarwch honedig wedi eu cyflawni yn Wcráin'.

Llywydd, ceir sawl llinell yn anthem genedlaethol Wcráin a ganwyd ar y grisiau yma neithiwr. Y llinell gyntaf yw

'Ще не вмерла України'. 

Efallai ei fod agosaf i 'Yma o hyd'—nid yw Wcráin wedi marw. 

Y llinell arall yw:

'Душу й тіло ми положим за нашу свободу', y byddwn yn aberthu ein corff a'n henaid am ein rhyddid.

Llywydd, mae'r rhyfel yn Wcráin wedi troi'n rhyfel yn erbyn pobl Wcráin, ac mae ein holl feddyliau gyda'r bobl hynny sydd wedi codi arfau i amddiffyn democratiaeth ac i ymladd dros ryddid, gan gynnwys aelodau o fy nheulu fy hun.

Слава Україні! Героям слава!

Diolch. [Cymeradwyaeth.]

Diolch i bawb am y cyfraniadau gwerthfawr yna o undod gyda phobl, Llywodraeth a Senedd Wcráin.