6. Pa gyngor a chymorth y mae Llywodraeth Cymru'n eu darparu i ysgolion i sicrhau bod cyfranogiad mewn chwaraeon ar gael i bob myfyriwr? OQ57711

Rydym wedi ymrwymo i gefnogi iechyd corfforol a lles holl ddysgwyr Cymru. Dyna pam fod hyrwyddo manteision gydol oes iechyd corfforol, gan gynnwys chwaraeon, yn rhan orfodol o bob cwricwlwm ym mhob ysgol a lleoliad yng Nghymru ar gyfer dysgwyr tair i 16 oed.

Diolch, Weinidog. Diolch am eich ymateb. Weinidog, fe fyddwch eisoes yn ymwybodol fod prif swyddogion meddygol y DU wedi cyhoeddi’r canllawiau cyntaf erioed yn ddiweddar ar weithgarwch corfforol i blant a phobl ifanc anabl. Argymhellir bellach fod pobl ifanc anabl yn cymryd rhan mewn oddeutu 20 munud o ymarfer corff y dydd, a gweithgareddau cryfder a chydbwysedd deirgwaith yr wythnos. Bydd y canllawiau hyn yn cyfrannu rhywfaint at y gwaith o gefnogi plant a phobl ifanc anabl i wella eu hiechyd corfforol a meddyliol, yn ogystal â chau’r bwlch iechyd ehangach rhwng pobl anabl a phobl nad ydynt yn anabl. Fodd bynnag, mae'n bwysig fod ysgolion a chyfleusterau addysgol eraill yn helpu i hwyluso cyfranogiad mewn chwaraeon a gweithgarwch corfforol i bob dysgwr, a gall hynny fod yn eithaf anodd pan fo diffyg offer a chyfleusterau priodol, a'r cwricwlwm yn orlawn.

Weinidog, pa drafodaethau rydych chi a’ch swyddogion wedi’u cael ynglŷn ag effaith y canllawiau newydd ar addysgu chwaraeon mewn ysgolion, a pha gymorth arall y gall Llywodraeth Cymru ei ddarparu i ysgolion i sicrhau bod ganddynt y cyfarpar sydd ei angen fel bod pob plentyn a pherson ifanc yn cael mynediad cyfartal at chwaraeon a gweithgarwch corfforol?

Mae swyddogion yn ystyried hynny yn y ffordd rydych yn ei hawgrymu yn eich cwestiwn ar hyn o bryd. Cytunaf yn llwyr â'r pwynt a wnewch, sef ei bod yn hanfodol fod mynediad at weithgareddau chwaraeon a gweithgareddau corfforol mewn ysgolion ar gael ac yn hygyrch i'n holl ddysgwyr. Credaf fod honno’n egwyddor sy’n ategu pwysigrwydd iechyd a lles yn ein cwricwlwm newydd, a gwneuthum araith ychydig wythnosau yn ôl lle roeddwn yn awyddus i bwysleisio bod y cwricwlwm yn gwricwlwm i’n holl ddysgwyr, ac felly mae angen meddwl amdano yn y ffordd honno, a byddwn yn edrych ar beth arall y gallwn ei wneud o ran dysgu proffesiynol ac adnoddau i sicrhau bod y rhan honno o’r cwricwlwm mor gynhwysol ag y gall fod.

Diolch.

Mae COVID-19 wedi amharu ar bron bob rhan o’n bywydau, ond i lawer o bobl ifanc, maent wedi colli'r cyfleoedd cyntaf hollbwysig hynny i gymryd rhan mewn chwaraeon sy’n eu diddori a’u cyffroi, a dyma rai o’r blynyddoedd ffurfiannol pwysicaf. Mae pob un ohonom yn ymwybodol o'r manteision y gall chwaraeon eu creu i les corfforol a meddyliol ein pobl ifanc, ac mae'n rhaid inni sicrhau nad yw plant yn colli’r manteision hynny am flynyddoedd i ddod oherwydd y pandemig.

Pa rôl y mae’r Gweinidog yn gweld ein hysgolion yn ei chwarae wrth sicrhau bod ein cenhedlaeth ieuengaf yn dal i gael y cyfleoedd hyn, a beth arall y gallwn ei wneud i annog mwy o gyfranogiad mewn chwaraeon mewn ysgolion?

Credaf fod gan ysgolion rôl bwysig iawn yn sicrhau bod y cyfleoedd hynny ar gael, a chredaf fod y disgwyliad gorfodol ar gyfer iechyd corfforol yn y cwricwlwm newydd o fis Medi ymlaen yn adlewyrchu'r rôl bwysig sydd gan ysgolion i'w chwarae yn hynny. Rydym yn gweithio’n galed yn y Llywodraeth i barhau i sicrhau y gall pob ysgol gynnig yr ystod honno o gyfleoedd chwaraeon a gweithgarwch corfforol o ansawdd uchel.

Byddwch wedi clywed y Dirprwy Weinidog yn sôn ddoe am y strategaeth newydd 'Pwysau Iach: Cymru Iach’, ond hefyd y cynnig gweithredol dyddiol hwnnw fel rhan o’r dull strategol ar gyfer ein holl ddysgwyr, ac mae rhan o hynny’n ymwneud â sicrhau bod ein holl blant a phobl ifanc yn cael mynediad i leoliadau lle mae iechyd corfforol a meddyliol yn parhau i fod yn flaenoriaeth. Ac felly, bydd sicrhau bod y cwricwlwm yn darparu rhaglen sy’n canolbwyntio ar ganlyniadau drwy rwydwaith Cymru o gynlluniau ysgolion iach yn gyfraniad pwysig at hynny; y cynnig gweithredol dyddiol rwyf wedi sôn amdano hefyd, ynghyd â gwaith a wnawn gyda Chwaraeon Cymru a sefydliadau eraill yn y trydydd sector i sicrhau bod pob plentyn yn cael mynediad at gyfleoedd chwaraeon a gweithgarwch corfforol. Bydd hefyd yn ymwybodol o'r pecyn gaeaf llawn lles sydd wedi’i gyflwyno’n raddol dros yr ychydig wythnosau diwethaf, ac yn amlwg, rhan bwysig o hwnnw yw darparu sesiynau ychwanegol o amgylch y diwrnod ysgol i hybu llesiant corfforol, meddyliol ac emosiynol, yn Gymraeg ac yn Saesneg.