Part of the debate – Senedd Cymru am 3:45 pm ar 2 Mawrth 2022.
Rwy'n ddiolchgar i'r Aelod dros Flaenau Gwent am gyflwyno'r cynnig deddfwriaethol hwn gan Aelod, gan fod cynnig deddfwriaethol gan Aelod hynod debyg wedi bod gennyf fi ar wella ansawdd dŵr mewndirol yma yng Nghymru. Ac er y gallai fod anghytundeb posibl ynghylch semanteg a manylion y polisi, mae'n galonogol gwybod ei fod yn fater sy'n ennyn cefnogaeth drawsbleidiol mewn gwirionedd. Ac fel y dywedodd mor huawdl wrth agor y ddadl, mae wedi nodi bod tebygrwydd rhwng ei gynnig deddfwriaethol a Bil Amgylchedd Llywodraeth y DU, sy'n creu dyletswydd i sicrhau bod cwmnïau dŵr yn sicrhau gostyngiad cynyddol yn effeithiau andwyol gollyngiadau o orlifoedd stormydd. Credaf ei bod yn galonogol, pan fydd syniad yn un da, ni waeth o ba ochr i'r rhaniad gwleidyddol y daw, ei fod yn cael ei gydnabod felly, ac rwy'n siŵr y bydd yr Aelodau yn y Siambr hon yn ymwybodol o'r hyn a ailadroddir yn fynych, nad oes gan yr un ochr fonopoli ar syniadau da, ac felly, byddaf yn pleidleisio o blaid y cynnig hwn.
Hoffwn fanteisio ar y cyfle, fel yr Aelod dros Ynys Môn, i dalu teyrnged i Surfers Against Sewage am eu gwaith yn amlygu ac yn gwrthsefyll gollyngiadau carthion i'r môr ar draethau ledled Cymru. Efallai y bydd llawer o'r Aelodau'n ymwybodol o'r negeseuon e-bost a dargedir at Aelodau etholedig pan fydd gorlif carthffosiaeth cyfunol wedi gollwng carthion i ddŵr mewn lleoliad penodol. Mae Surfers Against Sewage wedi amcangyfrif, rhwng 1 Hydref 2020 a 30 Medi 2021, fod 5,517 o hysbysiadau gollwng carthion wedi'u cyhoeddi gan gwmnïau dŵr yn rhybuddio am lygredd carthion sy'n effeithio ar ddyfroedd ymdrochi dynodedig yng Nghymru a Lloegr. O'r rhain, cyhoeddwyd 3,328 o hysbysiadau gollwng carthion yn ystod y tymor ymdrochi rhwng 15 Mai a 30 Medi. Felly, yn seiliedig ar y cyngor a dderbynnir yn eang i beidio â nofio mewn dyfroedd sydd wedi'u llygru gan garthion am 48 awr ar ôl iddynt gael eu gollwng, mae hyn yn golygu bod 16 y cant o'r diwrnodau nofio posibl yn ystod y tymor ymdrochi wedi'u colli oherwydd digwyddiadau llygredd carthion.
Byddwn ar fai hefyd, fel Gweinidog materion gwledig yr wrthblaid, pe na bawn yn sôn am amaethyddiaeth a llygredd amaethyddol. Yn fy marn i, mae'r sector amaethyddol wedi'i dargedu'n annheg fel unig lygrydd ein dyfrffyrdd ers gormod o amser. Mae'r diwydiant eisiau gwella a gwneud yn well er mwyn yr amgylchedd ac er mwyn ein dyfrffyrdd, ond nid hwy yn unig sy'n gyfrifol am ddigwyddiadau llygredd dŵr. Felly, dyna reswm arall pam fy mod yn cefnogi'r cynnig hwn, wrth iddo anelu at leihau'r gollyngiadau carthion yn ein dyfrffyrdd, ac arwain, yn fy marn i, at welliannau cadarnhaol i ansawdd dŵr, ein hamgylchedd ac i iechyd y cyhoedd. Diolch.