1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru ar 22 Mawrth 2022.
6. Sut mae Llywodraeth Cymru'n cefnogi gweithwyr ifanc yng Nghymru? OQ57854
Diolch i Jack Sargeant am hynna, Llywydd. Mae rhoi'r warant i bobl ifanc ar waith, buddsoddi mewn sgiliau, ariannu cyfrifon dysgu personol, a gwneud Cymru yn genedl waith teg ymysg y camau yr ydym ni'n eu cymryd i gefnogi gweithwyr ifanc ym mhob rhan o Gymru.
Diolch yn fawr, Prif Weinidog. Yn ddiweddar, gwnaeth y Resolution Foundation waith ymchwil a ganfu, ar ôl i COVID daro, bod pobl o dan 34 oed yn fwy tebygol o wynebu diweithdra neu waith ansicr. Rwy'n siŵr y bydd ein cyd-Aelod ar draws y Siambr Tom Giffard wedi gweld fy mod i wedi defnyddio fy sianeli cyfryngau cymdeithasol fy hun i estyn allan at bobl ifanc, gan ofyn iddyn nhw am eu profiadau eu hunain. Prif Weinidog, nid oedd yn braf darllen yr hyn a ddaeth yn ôl.
Dywedodd un ymatebydd wrthyf, wrth weithio yn y sector lletygarwch yn ystod y pandemig, y cafodd ei hannog i beidio â gwisgo masg a dywedodd y byddai, a dyfynnaf, Prif Weinidog, yn 'effeithio ar gildyrnau i weithwyr benywaidd'. Soniodd person ifanc arall am gael ei orfodi i brentisiaeth ffug ac ymelwol, gan ddweud, ac eto, dyfynnaf,
'Wnaethon nhw ddim hyd yn oed fy nghofrestru ar y cwrs, felly roeddwn i'n cael fy nhalu hanner y cyflog am yr un gwaith heb gael unrhyw hyfforddiant.'
Un mater cyffredin a wynebwyd gan lawer oedd contractau ansicr, gydag un unigolyn yn gwneud cais am swydd a hysbysebwyd fel un 40 awr yr wythnos, dim ond i gael cynnig contract dim oriau.
Prif Weinidog, gallaf weld bod fy amser wedi dod i ben, ond gallwn barhau. Mae'r gwaith ymchwil a'r ymatebion yn tynnu sylw yn eglur at y ffaith ein bod ni angen mwy o amddiffyniadau yn y gweithle ac i weithwyr ymuno ag undeb llafur. Rwy'n mynd i barhau â'r gwaith hwn ac ymgyrchu dros newid. A wnewch chi ymuno â mi, Prif Weinidog, i gyfleu'r neges hon i Lywodraeth y DU, na allwch chi godi'r gwastad trwy ganiatáu i gyflogwyr gwael ymddwyn yn warthus fel hyn?
Wel, Llywydd, rwy'n llongyfarch Jack Sargeant ar y gwaith y mae wedi ei wneud ei hun gyda phobl ifanc, ac mae'n sicr y rhoddwyd mwy o frys fyth i'r pwyntiau y mae'n eu gwneud yn yr wythnos ddiwethaf hon gan weithredoedd cyflogwyr yn P&O. Bydd pobl o'i etholaeth, acw yn y gogledd-ddwyrain, sydd wedi ennill eu bywoliaeth yn Lerpwl, lle mae P&O yn gweithredu. Clywais y cyn Weinidog Ceidwadol Ros Altmann ar y radio y bore yma yn galw am weithredu pellach yn erbyn y cwmni, ac yn benodol gwrthod caniatáu i'r rhiant gwmni gymryd rhan yng nghynlluniau porthladdoedd rhydd Llywodraeth y DU. Mae ffordd ymarferol y gallai Llywodraeth ddangos ei phenderfyniad nad yw'r mathau o ymatebion a glywsoch gan Jack Sargeant yn cael eu hailadrodd mewn mannau eraill. Rydym ni'n sicr yn galw ar Lywodraeth y DU i ddefnyddio ei phwerau a gadwyd yn ôl ym maes hawliau cyflogaeth i wneud yn siŵr bod hawliau pobl, hawliau pobl ifanc yn cael eu parchu yn briodol yn y gweithlu. Ac ymuno ag undeb llafur yw'r un cam mwyaf effeithiol y gall unigolyn ifanc ei gymryd i wneud yn siŵr ei fod yn cael y cymorth a'r gefnogaeth y byddai eu hangen arno, pe bai'n wynebu'r mathau o amgylchiadau y mae Jack Sargeant wedi eu hamlinellu y prynhawn yma.