Rwyf wedi casglu tystiolaethau dirifedi gan y rhai y mae llifogydd wedi effeithio arnynt, a chan fod gennym amser heddiw, hoffwn ddarllen tri dyfyniad yn llawn, gan gynnwys y cyntaf, sy'n dod gan un o drigolion Rhondda Cynon Taf chwe mis ar ôl llifogydd 2020, sy'n dangos yr effaith emosiynol a seicolegol:

'Rwy'n teimlo'n onest fod y profiad hwn wedi fy ngwthio at yr erchwyn. Mae wedi bod yn un o'r pethau gwaethaf imi eu profi erioed ac mae'n dal i effeithio arnaf bob dydd mewn rhyw ffordd neu'i gilydd. Hyd yn oed wrth lenwi'r arolwg hwn a chofio'r cyfan, rwyf wedi crio. Cefais 6 wythnos i ffwrdd o'r gwaith oherwydd straen, ni allaf gysgu nac ymlacio pan fydd hi'n bwrw glaw yn drwm. Nid wyf yn gwybod a fyddaf byth yr un fath eto, rwyf wedi siarad â llawer o gymdogion ac maent i gyd yn cytuno ei fod fel pe baem yn dioddef o anhwylder straen wedi trawma. Mae straen meddyliol ac emosiynol yr holl sefyllfa wedi fy synnu'n fawr, rwyf bob amser wedi ystyried fy hun yn berson cryf iawn ond fe ddaeth hyn yn agos at fy nhorri. Deffro am 5 y bore i glywed sŵn dŵr yn rhedeg a mynd i lawr y grisiau i weld dŵr budr yn llifo i mewn i'ch tŷ ac edrych drwy'r ffenest a gweld afon yn rhuo heibio i'ch tŷ gan gario ceir gyda hi, heb unrhyw rybudd o fath yn y byd, mae'n gwneud i mi deimlo'n sâl yn meddwl am y peth hyd yn oed yn awr. Sut y mae disgwyl i ni ymlacio yn ein tai eto pan fo'r tywydd yn wael? Ni allwn ymddiried yn Cyfoeth Naturiol Cymru na Rhondda Cynon Taf o ran hynny. Mae teimlo'n ddiogel yn fy nghartref yn rhywbeth sydd wedi'i ddwyn oddi arnaf fi a fy nheulu. Cawsom ein symud i fflat heb ddodrefn mewn ardal ddieithr ac yna cafodd y cyfyngiadau symud eu cyflwyno hefyd, yr unig bethau sydd gennym yw gwely a theledu am ein bod wedi colli popeth arall, a chyda'r cyfyngiadau symud roedd ceisio cael gafael ar ddodrefn yn amhosibl. Yna, ar ben yr holl straen hwnnw, mae gennym y straen o geisio ailadeiladu ein tai a'n bywydau, ymdrin â chwmnïau yswiriant sydd, yn y bôn, yn angenfilod dienaid mewn rhai achosion, dod o hyd i 2 gar newydd. Pe bai'n rhaid i mi brofi hyn eto... wel, nid wyf yn credu y byddwn yn gallu. Byddwn mewn ysbyty seiciatrig. Mae angen iddynt ein diogelu cyn iddynt gymryd mwy ohonom a mwy oddi wrthym nag y maent wedi'i wneud eisoes, ni allwn oroesi digwyddiad arall fel hwn.'

Mae'r ddau ddyfyniad arall yn fyrrach, ond maent yn dal i grynhoi'r un ymdeimlad o drawma. Ysgrifennodd preswylydd:

'Fe gollon ni ein hanifail anwes. Roedd ein ci i lawr y grisiau. Mae ein plant wedi'u trawmateiddio wrth wybod iddi ddioddef a boddi.'

Ac yn olaf:

'Mae ein merch hynaf (20) wedi cael diagnosis o anhwylder straen wedi trawma o ganlyniad i'r llifogydd. Mae hi ar feddyginiaeth, yn derbyn gwasanaeth cwnsela ac er iddi geisio, nid yw wedi gallu dychwelyd i'r gwaith ac o ganlyniad mae wedi gorfod gadael ei swydd gyda BT. Ei llesiant yw ein ffocws... Mae rhywun yn gyfrifol, rydym yn poeni'n ofnadwy y gallai hyn ddigwydd eto... Mae lefelau gorbryder yn uchel bob tro y mae'n bwrw glaw.'

Fe wnaeth tystiolaeth o'r fath fy argyhoeddi o'r angen am ymchwiliad annibynnol i'r llifogydd, ac rwy'n falch, fel rhan o'r cytundeb cydweithio rhwng Plaid Cymru a Llywodraeth Cymru, y bydd adolygiad annibynnol yn ogystal â buddsoddiad pellach mewn mesurau amddiffyn rhag llifogydd. Ond rwy'n gadael sylwadau a thrafodaethau ar y rheini at ddiwrnod arall. Yn hytrach, hoffwn ganolbwyntio heddiw ar sut rydym yn darparu cymorth i gymunedau sy'n wynebu perygl llifogydd yn y dyfodol cyn, yn ystod ac ar ôl y llifogydd a dadlau'r achos dros sefydlu fforwm llifogydd i Gymru i gyflawni'r rôl hon.