Diolch, Ddirprwy Lywydd. Nodaf y cwestiwn a ofynnodd Russell George yn awr. Weinidog, fe fyddwch yn gyfarwydd ag achos fy etholwr, Maria Wallpott—

Na, a allwch ofyn y cwestiwn yn gyntaf, os gwelwch yn dda?

O, maddeuwch i mi, Ddirprwy Lywydd. Maddeuwch i mi am hynny.

5. Beth yw'r egwyddorion y mae Llywodraeth Cymru yn disgwyl i Bwyllgor Gwasanaethau Iechyd Arbenigol Cymru eu dilyn wrth wneud penderfyniadau ynghylch a ddylid darparu triniaeth ar gyfer canserau prin? OQ57851

Maddeuwch i mi, eto, am beidio â gofyn y cwestiwn.

Diolch yn fawr iawn.

Dŷn ni'n disgwyl i Bwyllgor Gwasanaethau Iechyd Arbenigol Cymru ddarparu pob triniaeth, gan gynnwys y rhai ar gyfer canserau prin, os ydyn nhw'n cael eu hargymell gan y Sefydliad Cenedlaethol dros Ragoriaeth mewn Iechyd a Gofal—NICE—neu'r Grŵp Strategaeth Meddyginiaethau Cymru Gyfan.

Gallwch ofyn eich cwestiwn atodol yn awr.

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Diolch. Maddeuwch i mi, Weinidog, mae ar bwnc tebyg iawn—wel, yr un pwnc. Fe fyddwch yn gyfarwydd ag achos fy etholwr, Maria Wallpott. Yn gynharach eleni, enillodd ei hachos yn yr Uchel Lys i gael triniaeth canser a allai achub bywyd. Byddai’r driniaeth wedi bod ar gael yn awtomatig i gleifion mewn mannau eraill yn y DU, ond cafodd ei gwrthod gan bwyllgor sydd â’r dasg o ystyried ffactorau economaidd wrth benderfynu a ddylid cymeradwyo triniaethau yng Nghymru. Cafodd sawl achos tebyg eu dwyn i fy sylw; yn fwyaf diweddar, etholwr y mae gan ei dad ganser sydd angen triniaeth ond unwaith eto, dywedwyd wrtho nad oedd cyllid ar gael yng Nghymru. Mae achos Mrs Wallpott wedi dangos bod y penderfyniad i wrthod y driniaeth honno'n anghyfreithlon. Nawr, mae triniaethau canser a allai achub bywydau'n cael eu gwrthod i gleifion eraill, ac rwy'n pryderu bod penderfyniadau'n cael eu gwneud ar sail cyllid yn hytrach nag ar ystyriaethau clinigol yn unig. Felly, Weinidog, a wnewch chi ddweud wrthyf, unwaith eto, yn ychwanegol at yr hyn yr ydych eisoes wedi’i ddweud ar hyn, pam fod y sefyllfa mor wahanol yng Nghymru? Ac a fydd canlyniad achos Maria Wallpott yn cael unrhyw effaith ar sut y gwneir y penderfyniadau hyn, os gwelwch yn dda?

Wel, bydd yr Aelod yn deall na allaf wneud sylw ar achosion unigol, ond rwy’n awyddus i Bwyllgor Gwasanaethau Iechyd Arbenigol Cymru ystyried dyfarniad yr adolygiad barnwrol a’u bod yn sicrhau bod y polisi ar geisiadau cyllido cleifion unigol yn cael ei roi ar waith yn deg, yn gyson ac yn gyfartal. Felly, er y gall Gweinidogion Cymru gyfarwyddo byrddau iechyd lleol yng Nghymru yn gyffredinol ynghylch y swyddogaethau y maent yn eu harfer, yn y pen draw, y byrddau iechyd lleol a’r gwasanaethau iechyd arbenigol sy’n gyfrifol am geisiadau cyllido cleifion unigol. Rydym wedi ymyrryd yn y gorffennol i sicrhau eu bod yn cyflymu’r broses o ymdrin â cheisiadau cyllido cleifion unigol gan y GIG, ac rwy’n falch o ddweud ein bod wedi gweld cynnydd da. Ond wrth gwrs, rwy’n awyddus inni ddysgu o unrhyw achos lle mae adolygiadau barnwrol wedi dyfarnu a gweithio yn erbyn Llywodraeth Cymru.

Fel y gŵyr y Senedd, un o is-bwyllgorau Pwyllgor Gwasanaethau Iechyd Arbenigol Cymru sydd â'r awdurdod cydbwyllgor dirprwyedig i ystyried a gwneud penderfyniadau ar geisiadau i gyllido gofal iechyd y GIG ar gyfer cleifion unigol nad ydynt yn gymwys i dderbyn yr ystod o wasanaethau a thriniaethau y mae bwrdd iechyd wedi cytuno i'w darparu fel mater o drefn. I ni yn y gogledd, golyga hyn fod cleifion wedi gorfod mynd i Fanceinion a Lerpwl i gael triniaeth canser, i Groesoswallt am lawdriniaethau orthopedig ac i Lerpwl i gael triniaethau ar y galon. Pan sefydlwyd y gwasanaeth iechyd gwladol, ni ellid bod wedi rhagweld y byddai ffiniau biwrocrataidd yn bodoli bellach, yn sgil datganoli, rhwng y triniaethau a gynigir ym mhedair gwlad y Deyrnas Unedig. Ceir oedi difrifol o ran mynediad at driniaeth drwy ofyn i’r panel weld tystiolaeth ysgrifenedig, ffurflen gais, tystiolaeth ddogfennol arall, ac mae hyn mor gymhleth, Weinidog. Ac i'r Aelod sy'n mwmian draw yn y fan acw, yn ystod fy—

Mae gennych lai o amser i ofyn y cwestiwn, felly canolbwyntiwch ar y cwestiwn.

Yn ystod fy nhymor cyntaf yn y Senedd hon ac yn y Pwyllgor Iechyd a Gofal Cymdeithasol, lleisiwyd pryderon am yr oedi hwn a’r fiwrocratiaeth gymhleth mewn perthynas â Phwyllgor Gwasanaethau Iechyd Arbenigol Cymru. Weinidog, a wnewch chi ystyried adolygu’r oedi biwrocrataidd ar driniaethau? Ac a wnewch chi gysylltu â holl fyrddau iechyd Cymru i sicrhau bod ganddynt gytundebau ar waith gyda byrddau iechyd mewn mannau eraill yn y DU sy'n darparu triniaethau nad ydym ni yn eu darparu, a gwneud pethau'n fwy llyfn? Oherwydd mae gennyf lawer iawn o etholwyr yn Aberconwy y mae'r fiwrocratiaeth hon wedi amharu arnynt. Diolch.

Diolch. Wel, credaf ei bod yn deg dweud y bu problemau yn y gorffennol, a chredaf ein bod wedi gwneud cynnydd da ers 2016. Y ffaith yw bod cyfanswm nifer y ceisiadau cyllido cleifion unigol yn gostwng, tra bo cyfran y rheini a gymeradwyir yn cynyddu. Felly, dyna’r ffeithiau. Felly, mae pethau'n sicr yn gwella. Credaf ei bod yn deg dweud—. Edrychwch, nid ydym byth yn mynd i fod mewn sefyllfa lle mae meddygaeth arbenigol iawn, lle y gallwch wneud hynny i gyd o fewn ffiniau Cymru. A dweud y gwir, os oes gennych gyflwr prin iawn, oni fyddai'n well gennych fynd i'r lle gorau posibl i'w drin? Ac os mai yn Lloegr y ceir y driniaeth honno, boed hynny fel y bo. Mae hynny'n iawn. Felly, credaf fod yn rhaid inni fod yn realistig ynglŷn â chael y gofal gorau i unigolion yng Nghymru. Wrth gwrs ein bod yn awyddus i geisio cyflawni’r triniaethau hynny cyn gynted â phosibl, ond credaf fod y sefyllfa wedi gwella’n eithaf sylweddol ers 2016.