Yr eitem nesaf y prynhawn yma yw'r datganiadau 90 eiliad ac, yn gyntaf, Janet Finch-Saunders.

Diolch. Lywydd ac Aelodau'r Senedd, yn ystod ymweliad â'r mwynfeydd copr o'r Oes Efydd ar Ben y Gogarth yn Llandudno ddydd Gwener, rhyfeddais wrth glywed sut y câi copr a bwyeill copr a wnaed yno 4,000 o flynyddoedd yn ôl eu hallforio o Landudno i leoedd mor bell i ffwrdd â'r Iseldiroedd, Sweden a Gwlad Pwyl. Daeth y mwynfeydd copr i olau dydd ym 1987 yn ystod cynllun i dirlunio rhan o Ben y Gogarth, a newidiodd y darganfyddiad ein dealltwriaeth o gymdeithas war a strwythuredig y Brydain fore 2,000 o flynyddoedd cyn y goresgyniad Rhufeinig. Roedd pentir enwog ein tref yn darparu bron i 98 y cant o'r metel ym Mhrydain ac yn gartref i'r mwynfeydd copr cynhanesyddol mwyaf yn y byd.

Mae'n werth nodi hefyd yr amodau enbyd iawn yn y gwaith mwyn, a'r gred yw bod rhaid i blant bach iawn gropian drwy'r union dwneli a welais i adfer y copr gwyrdd malaceit. Rwy'n gobeithio y bydd y Senedd yn cytuno â mi ei bod yn anhygoel fod metel o Aberconwy wedi arfogi byddinoedd pobl yr henfyd, a bod yr etholaeth, a gogledd Cymru yn sgil hynny, wedi chwarae rhan allweddol yn cysylltu pobl ar draws ein cyfandir filoedd o flynyddoedd yn ôl. Mae'r stori anhygoel hon yn dangos yr hanes unigryw sydd gennym yng Nghymru. Dylai'r tîm yn y mwynfeydd Oes Efydd fod yn hynod falch o'r cyfraniad anhygoel a wnaethant i stori Cymru, Prydain ac Ewrop. A chan fod Llandudno yn croesawu 10 miliwn o ymwelwyr bob blwyddyn ar gyfartaledd, rwy'n gobeithio y bydd pob un ohonoch chi'n ymweld â'r etholaeth hon, lle y gallwch ddysgu mwy am ein hanes diddorol. Diolch.

Russell George.

Heddiw yn y Senedd roeddwn am dynnu sylw at waith gwych grŵp cymorth iechyd meddwl o'r enw Walking Men of Mid Wales, ac mae'r grŵp yn gwneud yn union yr hyn y mae'n ei ddweud. Sefydlwyd y grŵp gan Andy Coppin ac mae'n cael ei gynnal bob wythnos gan nifer o wirfoddolwyr. Ac fe'i sefydlwyd mewn ymgais i gefnogi'r rhai a oedd yn cael trafferth gyda gorbryder neu unigedd, ond hefyd fel ffordd o ganiatáu i ddynion gyfarfod a siarad â'i gilydd a dod yn ffrindiau. Sefydlwyd y grŵp o ganlyniad i'r ffaith drist fod nifer o ddynion—dynion iau—wedi cyflawni hunanladdiad ar draws yr ardal. Mae'r grŵp yn cyfarfod bob pythefnos yn y Trallwng, yn y Drenewydd, gyda llwybrau cerdded a gynlluniwyd ymlaen llaw, ac mae dynion yn cerdded o gwmpas gyda'i gilydd, yn sgwrsio ac yn siarad ac yn rhannu eu profiadau o fywyd a'u profiadau bywyd eu hunain hefyd, er mwyn cefnogi ei gilydd. Rwyf wedi bod ar y teithiau cerdded fy hun, ac mae'n galonogol gweld nifer y dynion sy'n mynd ar y teithiau cerdded yn cynyddu o wythnos i wythnos. Felly, hoffwn ddiolch i Andy am sefydlu'r grŵp ac am ei ymrwymiad a'i ymroddiad a'i angerdd, ond hoffwn annog eraill hefyd i gymryd rhan a sefydlu menter yn eu hardal hwythau. Mae'n fenter mor syml ond yn un wych, i'w gwneud hi'n haws i ddynion ymgynnull gyda'i gilydd a cherdded a siarad a rhannu profiadau bywyd gyda'i gilydd.

Daeth Joyce Watson i’r Gadair.