Aelodau o'r Senedd, bron i bum mlynedd ers trychineb Grenfell, mae’n gwbl annerbyniol bod trigolion yn byw mewn ofn yng Nghymru yn eu cartrefi eu hunain. Yn wir, cyhoeddwyd adroddiad 'Adolygiad Annibynnol o Reoliadau Adeiladu a Diogelwch Tân' ar 17 Mai 2018. Wel, rydw i wir yn croesawu'r ffaith bod y Bil sy'n cael ei ystyried yn gweithredu argymhellion adolygiad y Fonesig Judith Hackitt. Mae'r Bil yn hanfodol bwysig gan ei fod yn darparu ar gyfer rheoleiddio'r holl gynhyrchion adeiladu sy’n cael eu gosod ar farchnad y DU, y cyfnod dylunio ac adeiladu ar gyfer cyfnod adeiladu adeiladau risg uwch, a chreu strwythur unedig, proffesiynol a rheoleiddiol ar gyfer rheoli adeiladu.

Drwy gefnogi'r LCM hwn heddiw, byddem yn cefnogi newidiadau synnwyr cyffredin, fel cymal 31, gan roi pŵer i Weinidogion Cymru mewn rheoliadau adeiladu i ddynodi awdurdod lleol amgen i weithredu fel awdurdod rheoli adeiladu lle mae awdurdod lleol yr ardal yn bwriadu gwneud gwaith adeiladu risg uwch; cymal 32, sy'n ei galluogi cyflwyno gweithdrefnau a gofynion newydd ar gyfer unrhyw waith, gan gynnwys adeiladau risg uwch newydd wrth iddynt gael eu cynllunio a'u hadeiladu; a chymal 37, sy'n galluogi'r awdurdod rheoli adeiladu i gyflwyno hysbysiadau cydymffurfio neu hysbysiadau atal pan fo rheoliadau adeiladu yn mynd yn groes i reoliadau adeiladu, neu'n debygol o fod yn groes i'r rheoliadau hynny.

Mae'r newidiadau arfaethedig i'r ddeddfwriaeth sylfaenol graidd, Deddf 1984, mae'r Bil bellach yn eu cynnig mewn gwirionedd yn darparu'r arfau angenrheidiol y byddai Gweinidogion Cymru yn gallu eu defnyddio i foderneiddio a gwella'r system yma yng Nghymru. Nid yw'r cynigion yn golygu rhoi cynigion y DU ar waith yng Nghymru. Mae'r darpariaethau yn y Bil sy'n dod o fewn cymhwysedd deddfwriaethol y Senedd yn ddiwygiadau pwrpasol i Ddeddf 1984 sy'n addas i'r materion diogelwch adeiladu yng Nghymru. Felly, rwy’n credu y dylem fod yn pleidleisio o blaid hyn heddiw.

Nawr, er fy mod i’n gwybod bod y Pwyllgor Deddfwriaethol, Cyfiawnder a’r Cyfansoddiad yn anghytuno â phenderfyniad cyffredinol i ddefnyddio Bil y DU i fynd i'r afael â diogelwch adeiladau yng Nghymru, a wnewch chi, Dirprwy Weinidog, er budd y Senedd, ailadrodd manteision ymarferol cyfle o'r fath? Rydw i’n cydnabod bod y pwyllgor hefyd yn pryderu'n fawr am allu Llywodraeth Cymru i gyflwyno deddfwriaeth sylfaenol. Er y byddwn ni’n cefnogi hyn heddiw, hoffwn wneud pwynt cyffredinol pwysig: rwy’n credu bod yr amser wedi dod i weld mwy o Filiau Aelodau preifat a Llywodraeth Cymru yn cael eu cyflwyno.

O ran y camau rydych chi’n eu cymryd nawr, mae'n newyddion da bod arolygon digidol wedi'u cwblhau ar gyfer y 248 o geisiadau cyntaf. Byddwn yn falch, serch hynny, pe gallech chi egluro erbyn pryd y bydd yr arolygon ymwthiol yn cael eu cwblhau.

Yn olaf, rwy’n sylwi eich bod wedi tynnu'r datganiad disgwyliedig heddiw ar ddiogelwch adeiladau yn ôl. Mae grŵp gweithredu Celestia wedi trydar, gan fynegi eu pryderon eich bod chi nid yn unig wedi canslo'r datganiad, ond hefyd wedi canslo cyfarfodydd gyda dioddefwyr. Mae hyn wedi eu harwain at deimlo'n fwy pryderus, ac maen nhw’n teimlo eu bod nhw’n cael eu cadw yn y tywyllwch yn llythrennol. Rhaid i'r Senedd, a ninnau fel gwleidyddion, wneud yn well i drigolion sydd wedi'u dal mewn cartrefi fflamadwy, felly a wnewch chi adolygu'r camau sy'n cael eu cymryd nawr i ymgysylltu â phreswylwyr a rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf iddyn nhw am ddiogelwch adeiladau yng Nghymru? A byddwn i wir yn gofyn i bawb gefnogi'r LCM hwn heddiw. Diolch.