Part of 1. Cwestiynau i’r Gweinidog Newid Hinsawdd – Senedd Cymru am 1:36 pm ar 30 Mawrth 2022.
Wel, hoffwn adleisio'r hyn a ddywedodd Mike Hedges am Gyngor Abertawe. Credaf ei bod yn enghraifft wych o bartneriaeth rhwng awdurdod lleol sy’n cael ei redeg gan Lafur a Llywodraeth Lafur Cymru. Maent hwy eu hunain wedi buddsoddi oddeutu £60 miliwn yn y flwyddyn ariannol hon mewn cartrefi cynhesach, mwy effeithlon o ran eu defnydd o ynni, gan greu oddeutu 25 o gartrefi carbon isel newydd, yn ogystal â rhaglen effeithlonrwydd ynni ar gyfer cartrefi sy'n bodoli'n barod, gwerth cyfanswm o oddeutu £46 miliwn. Credaf fod honno’n ymdrech aruthrol ar eu rhan i fynd i'r afael â’r argyfwng costau byw, drwy ddarparu cymorth ymarferol i ymdopi â thlodi tanwydd a mynd i’r afael â’r her sero net.
Ar fater tai preifat, rydym yn ffodus iawn fod gennym Rhentu Doeth Cymru, sy’n rhywbeth nad oes gan rannau eraill o’r DU, ac sy’n caniatáu inni fapio’r eiddo yn y sector preifat i weld pa rai nad ydynt yn bodloni'r safonau effeithlonrwydd ynni gofynnol ar hyn o bryd. Wedyn, gyda'r wybodaeth honno, gallwn edrych ar ba gymysgedd o grantiau a benthyciadau sydd eu hangen i gymell y cartrefi hynny i gyrraedd a rhagori ar y safon. Ein dull o weithredu, fel y gŵyr Mike Hedges, yw treialu ein rhaglen ôl-osod er mwyn optimeiddio, sy’n fuddsoddiad o £220 miliwn gennym ni, a mabwysiadu ymagwedd yr ydym yn ei galw'n ddull 'ffabrig yn gyntaf', gan gydnabod y bu anawsterau gyda rhaglenni ôl-osod ledled y DU dros y blynyddoedd diwethaf a bod pob tŷ'n wahanol. Yn benodol, mae gan Gymru hen stoc dai, gyda thai amrywiol iawn, a gallai’r hyn a allai fod yn ateb i dŷ teras yn y Cymoedd fod yn wahanol ar gyfer byngalo maestrefol. Felly, mae angen inni dreialu ffabrigau gwahanol, ac rydym yn gwneud hynny, er mwyn deall beth fyddai'n fwyaf effeithlon, a phan fyddwn yn deall yr agweddau ymarferol hynny, gallwn nodi llwybr wedyn tuag at ddatgarboneiddio.