6. Dadl y Ceidwadwyr Cymreig: Cefnogi fferyllwyr

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:48 pm ar 30 Mawrth 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jack Sargeant Jack Sargeant Labour 4:48, 30 Mawrth 2022

(Cyfieithwyd)

Efallai y bydd yn syndod i’r Aelodau ar ôl ddoe, ond byddaf yn cefnogi’r cynnig, ac rwy'n croesawu'r cynnig hwn gan y Ceidwadwyr Cymreig heddiw. Ond mae'n rhaid imi ddweud wrth yr Aelod a agorodd y ddadl heddiw, efallai ei fod yn rhoi'r drol o flaen y ceffyl os yw'n meddwl na fydd unrhyw welliannau i ddadleuon yn y dyfodol yma. Ond ar gefnogaeth drawsbleidiol, gallaf weld bod yr Aelodau dros Breseli Sir Benfro a Gorllewin De Cymru wedi bod yn siop deis y blaid Lafur y prynhawn yma, felly, yn ysbryd cefnogaeth drawsbleidiol, byddaf yn sicr yn cefnogi'r ddadl hon heddiw. [Chwerthin.]

Dywedodd yr Aelod a agorodd y ddadl, Russell George, rai pethau da iawn yn ei sylwadau agoriadol, yn enwedig ar gyfathrebu. Mae angen cyfathrebu. Rydym wedi gweld enghreifftiau o gyfathrebu gwael yn y gwasanaeth iechyd yn ddiweddar, ac mae angen inni sicrhau bod hyn yn cael ei gyfathrebu’n well, fod y gwasanaeth newydd hwn yn cael ei gyfathrebu i holl drigolion Cymru. Soniodd hefyd am e-bresgripsiynu, fel y gwnaeth Rhun ap Iorwerth, ac mae’n rhaid imi gytuno, mae tair i bum mlynedd yn rhy araf. Mae’n rhy araf, ac mae'n rhaid inni wneud mwy i fynd i’r afael â hynny.

Mae bob amser yn bleser ymweld a chyfarfod â fferyllwyr ar draws Alun a Glannau Dyfrdwy, ac rwyf wedi ymweld â llawer ohonynt yn ystod fy amser fel Aelod o’r Senedd, ac edrychaf ymlaen at ymweld â llawer mwy ohonynt, gan fod arnom ddyled fawr i fferyllwyr a staff mewn fferyllfeydd ledled Cymru am y gwaith a wnaethant drwy gydol y pandemig, ond hefyd y gwaith y maent yn parhau i’w wneud hefyd.

Mae’r cynnig yn nodi, yn gwbl glir, yr ystadegau ysgytwol sy'n peri gofid o’r arolwg a gynhaliwyd mewn perthynas â llesiant. Rwyf am ddarllen dau o'r ystadegau yno—mae un yn y cynnig—fod naw o bob 10 o ymatebwyr mewn perygl mawr o gael eu gorweithio, a bod saith o bob 10 wedi nodi bod eu gwaith neu eu hastudiaethau wedi cael effaith negyddol ar eu hiechyd meddwl a'u llesiant. Mae hon yn sefyllfa na all barhau. Mae’r effaith a gaiff ar lesiant yn risg ddifrifol i’r gweithwyr hyn ac i’w teuluoedd hefyd, ac i ddyfodol ein gwasanaethau fferyllol yng Nghymru. Ac wrth gwrs, mae hyn hefyd, onid yw, yn codi pryderon ynghylch diogelwch cleifion hefyd. Weinidog, yn anochel, gall gweithio oriau hir heb gymryd seibiant corfforol neu feddyliol arwain at gynyddu camgymeriadau wrth ddarparu cyffuriau ar bresgripsiwn, ac wrth gwrs, materion eraill sy'n ymwneud â diogelwch cleifion.

Felly, byddwn yn ddiolchgar pe gallai’r Gweinidog ymateb i’r pwyntiau penodol hynny: sut y gallwn fynd i’r afael â gorweithio. Wrth gloi, rwyf am ddweud fy mod yn cytuno â James Evans ar ei argymhelliad mewn perthynas â gradd-brentisiaethau. Mae hyn yn rhywbeth y dylem fod yn edrych arno'n llawer ehangach, ond yn sicr yn y gwasanaeth fferyllol, ac os gall y Llywodraeth gefnogi hynny, byddwn yn croesawu pe gellid rhoi sylw i hynny yn eich ymateb i’r ddadl heddiw. Ond diolch i’n holl fferyllwyr a’n holl staff fferyllol, a diolch i’r Ceidwadwyr Cymreig am gyflwyno’r cynnig heddiw. Diolch yn fawr.