6. Pa ddadansoddiad y mae Llywodraeth Cymru wedi'i wneud o effeithiolrwydd cyfluniad presennol gwasanaethau ysbytai yn Nwyrain De Cymru? OQ58066

Diolch i'r Aelod am hynna. Agorodd Ysbyty Athrofaol y Faenor yn 2020, yn unol â'r gyllideb ac yn gynt na'r disgwyl. Wrth i ni ddod allan o'r pandemig, mae Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan wedi adolygu ei fodel clinigol i sicrhau'r ddarpariaeth orau bosibl o ofal ar draws pob ysbyty yn y rhanbarth.

Diolch. Prif Weinidog, mae mynediad at wasanaethau ysbyty yn y de-ddwyrain yn broblem sylweddol. Rwyf i wedi codi hyn yn y Senedd o'r blaen, yn enwedig y ffaith, pan gaeodd ysbyty glowyr Caerffili, fod cwm Rhymni wedi ei adael heb adran damweiniau ac achosion brys. Dywedwyd wrthym ni y byddai un yn Ysbyty Ystrad Fawr; dywedodd yr arwyddion ffyrdd wrthym ni yn wreiddiol y byddai, ond cafodd yr arwyddion eu newid a chynlluniau'r ysbyty eu hisraddio. Nid wyf i'n ymwybodol o unrhyw esboniad cyhoeddus a gafodd ei roi ynghylch pam mae hynny wedi digwydd. Mae'n rhaid i gleifion hefyd deithio yn bell erbyn hyn, fel yr ydym ni wedi clywed eisoes y prynhawn yma, ar draws y Cymoedd i gyrraedd apwyntiadau mater o drefn. Rwyf i wedi clywed gan un fenyw sy'n byw yng Nghaerffili a ddywedodd wrthyf i y bu'n rhaid iddi wneud taith dwy ffordd 56 milltir o hyd i gyrraedd apwyntiad gynaecoleg yn Nevill Hall. Mae'r drefn hon o or-ganoli gwasanaethau yn effeithio ar gynllunio'r gweithlu ac ysbryd. Mae meddygon iau yn gyfyngedig o ran pa gyfleoedd dysgu y gallan nhw fanteisio arnyn nhw o dan system ddarniog, ac mae hyfforddiant meddygol yn dioddef. Rwyf i wedi galw am adolygiad o'r ffordd y mae gwasanaethau ysbytai yn yr ardal wedi eu trefnu oherwydd y straen hwn ar ysbytai, yr anhrefn i staff a'r amharu ar ofal cleifion. Prif Weinidog, a ydych chi'n cytuno ei bod hi'n hen bryd cynnal adolygiad o'r fath?

Cyfeiriais yn fy ateb gwreiddiol at y ffaith bod Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan wedi bod yn adolygu'r ffordd y mae ei strwythur o wasanaethau ysbytai, ac nid gwasanaethau ysbyty yn unig, wedi eu trefnu ar hyn o bryd. Nid wyf i'n cytuno â'r pwynt a wnaeth yr Aelod am israddio a darnio; rwy'n credu bod y rhaglen Dyfodol Clinigol yn fodel o sut y gellir datblygu system wedi ei chynllunio i ddarparu gwasanaethau mewn rhan o Gymru. Rwy'n siŵr bod yr Aelod yn iawn bod angen adolygu'r model yn barhaus; mae'n rhaid i ni fod yn gwneud yn siŵr bob amser ei fod yn gweithio yn unol â'i fwriad.

Mae'r model yn un sy'n wirioneddol drylwyr. Mae ganddo ysbyty'r Faenor yn darparu gwasanaethau arbenigol a gofal critigol, mae ganddo dri ysbyty cyffredinol lleol estynedig—Ysbyty Brenhinol Gwent, Nevill Hall ac Ysbyty Ystrad Fawr—ac yna mae ganddo dri ysbyty cymunedol arall—Ysbyty Aneurin Bevan, ysbyty Cas-gwent a'r ysbyty sirol. Ac mae ganddo ganolfannau gofal sylfaenol brys—felly, dwy ganolfan gofal sylfaenol frys newydd, un yn Ysbyty Brenhinol Gwent ac un yn Nevill Hall, a sefydlwyd gydag arian ychwanegol gan Lywodraeth Cymru. Mae 82,000 o gleifion bellach wedi eu gweld yn y canolfannau gofal sylfaenol brys newydd hynny i wneud yn siŵr y gall pobl gael y gwasanaethau hynny mor agos i'w cartrefi â phosibl. Ac yna mae gennych chi, y tu hwnt i hynny, y rhwydwaith o wasanaethau gofal sylfaenol ei hun.

Rwy'n siŵr y bydd Delyth Jewell yn croesawu'r uchelgais yn y rhaglen gofal wedi'i gynllunio, a gyhoeddwyd gan fy nghyd-Weinidog Eluned Morgan dim ond wythnos neu ddwy yn ôl—[Anghlywadwy.]—byddai pobl wedi gorfod teithio i ysbyty i dderbyn gofal a all gael ei ddarparu ar-lein bellach gyda phobl yn eu cartrefi eu hunain, ac y gellir darparu 50 y cant o'r holl apwyntiadau dilynol yn glinigol effeithiol yn y ffordd honno. Mae angen i ni feddwl am sut y gellir rhoi'r gwersi yr ydym ni wedi eu dysgu dros y flwyddyn neu ddwy ddiwethaf ar waith i osgoi rhai o'r teithiau diangen ac anodd hynny i bobl sy'n sâl yn y lle cyntaf ac a fyddai'r ffordd arferol o ddarparu gwasanaethau yn y gorffennol. Gallwn ni wneud yn well na hynny, a thrwy wneud yn well na hynny, gallwn wneud yn siŵr y gellir gwella'n sylweddol rai o'r materion mynediad hynny y mae Delyth Jewell wedi cyfeirio atyn nhw.

Diolch i'r Prif Weinidog.