Yr wythnos hon yw Wythnos Gweithredu ar Ddementia. Hoffwn gofnodi fy niolch i’r cymunedau a’r gwasanaethau hynny am y gwaith a wnânt i gefnogi unigolion a theuluoedd sy’n byw gyda dementia, yn enwedig y rheini yn fy rhanbarth i yng Nghanolbarth a Gorllewin Cymru. Mae gennym gymuned deall dementia Aberhonddu, a enillodd wobr am eu gwaith yn 2016; marchnad Llanelli oedd y farchnad gyntaf yng Nghymru sy’n deall dementia; mae Cymdeithas Alzheimer's yn cynnal gwasanaethau yn sir Benfro; gwasanaethau cymorth Age Cymru Dyfed; Materion Dementia ym Mhowys; a Chrucywel, tref sy'n deall dementia. Mae cymaint ohonynt, nid yn unig yn fy rhanbarth i, ond mewn llawer o rai eraill hefyd. Thema ymgyrch eleni yw diagnosis cynnar. Dim ond 53 y cant o'r bobl sy’n byw gyda dementia yng Nghymru sydd wedi cael diagnosis, sy’n golygu bod llawer yn mynd heb y cymorth sydd ei angen arnynt i fyw gydag urddas.

Mae gennyf fy mhrofiadau personol fy hun. Roedd clefyd Alzheimer ar fy nhad, ac roedd dementia ar fy mam. Pan gawsant ddiagnosis, wrth gwrs, cawsom y gwasanaethau a oedd eu hangen arnynt, ond cyn hynny, roeddem yn ei chael hi'n anodd fel teulu, yn enwedig gyda’r cywilydd a’r stigma. Felly, hoffwn achub ar y cyfle i ofyn i’r Senedd gofnodi ein diolch i’r holl wirfoddolwyr, y gofalwyr, a'r gwasanaethau sydd wedi codi ymwybyddiaeth o ddementia er mwyn cynorthwyo i gael diagnosis cynnar a gwella ansawdd bywyd y bobl y mae dementia’n effeithio arnynt. Diolch yn fawr iawn.