Fe fyddwn ni yn trafod y grŵp cyntaf o welliannau yn gyntaf, sy'n ymwneud â sefydlu'r comisiwn, penodi ei aelodau a thelerau’r aelodau. Gwelliant 120 yw'r prif welliant yn y grŵp yma, a dwi'n galw ar Laura Anne Jones i gynnig y prif welliant ac i siarad i welliannau eraill yn y grŵp. Laura Anne Jones. 

Cynigiwyd gwelliant 20 (Laura Anne Jones).

Diolch, Lywydd, am y cyfle hwn i gyfrannu at y Bil Addysg Drydyddol ac Ymchwil (Cymru). Siaradaf am welliannau 119 i 160 a gyflwynais. Mae'r grŵp hwn o welliannau yn sicrhau cyfathrebu priodol rhwng Gweinidogion Cymru a'r comisiwn ynghylch y cylch gorchwyl.

Gan fod cyllideb mor sylweddol ar gael i'r comisiwn, mae'n gwbl briodol bod llythyrau cylch gwaith blynyddol yn cael eu defnyddio i sicrhau y gall corff hyd braich redeg yn effeithlon, yn enwedig pan fo Cyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru yn dal i gredu bod perygl gwirioneddol na fydd y corff sengl hwn yn gallu cyflawni ei ganlyniadau strategol. Mae arnom ni eisiau osgoi'r perygl o ganiatáu i Lywodraeth Cymru weithredu ar lefel weithredol, gan y byddai'n amlwg yn creu trefniadau llywodraethu aneglur, a fyddai yn ei dro yn achosi oedi a dryswch. Yn hollbwysig, bydd y gwelliannau hyn yn golygu penodi aelodau'r comisiwn, yn ogystal â chadeirydd ac aelodau'r pwyllgor ymchwil ac arloesi, yn amodol ar broses benodi yn y Senedd, fel mewn gwelliannau blaenorol a gyflwynwyd mewn perthynas â Deddf Iechyd a Gofal Cymdeithasol (Ansawdd ac Ymgysylltu) (Cymru) 2020. Er fy mod yn siomedig ein bod yn gorfod ailgyflwyno'r gwelliannau hyn, mae penderfyniad fy ngrŵp a minnau i sicrhau'r annibyniaeth fwyaf posibl i'r comisiwn yn fy ngymell i gyflwyno'r gwelliannau hyn a phwysleisio eu pwysigrwydd unwaith eto.

O ran gwelliant 161, fy mwriad yw hepgor y llinellau yn y Bil sy'n rhoi pwerau i'r comisiwn ar gyfer addysg drydyddol ac ymchwil ailstrwythuro addysg chweched dosbarth. Nid pwerau sy'n perthyn i gylch gwaith y comisiwn yw'r rhain, ac nid oes rheswm dros gredu, hyd yn oed am eiliad, y byddai addysg chweched dosbarth ledled Cymru yn elwa o ymyrraeth o'r math hwn.

Yn olaf, o ran gwelliant 119, rwy'n ailgyflwyno'r gwelliant hwn gan fy mod yn dal i gredu'n gryf mewn ymestyn amser cymhwyso'r Bil. Mae'n bwysig caniatáu ystyriaeth bellach o Ddeddf Marchnad Fewnol y Deyrnas Unedig 2021. Mae arnom ni angen sicrwydd gwirioneddol na fydd unrhyw un o'r achosion cyfreithiol rhwng Llywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU yn effeithio ar sut y cymhwysir y Bil.

Gan droi at welliannau'r Gweinidog, nid wyf yn credu eu bod yn mynd i'r afael yn llwyr â phryderon a nodir yng Nghyfnod 2 ynghylch addasu cynlluniau strategol, gan y caniateir y pŵer hwnnw iddyn nhw o hyd. Ydy, mae wedi'i wanhau ychydig, ond dim ond ychydig. Hoffwn weld bod y Gweinidog wedi addasu'r cynlluniau hyn i sicrhau y bydd y comisiwn yn gorff hyd braich mewn gwirionedd drwy ei welliannau a gyflwynwyd heddiw. Diolch.

Nid oes gyda fi ddim siaradwyr. Y Gweinidog i ymateb i'r grŵp yma o welliannau.

Diolch, Llywydd. Rwy'n croesawu'r cyfle i gysidro'r gwelliannau i'r Bil Addysg Drydyddol ac Ymchwil (Cymru) heddiw.

Cyn imi siarad am y gwelliannau yn y grŵp hwn, hoffwn ddiolch ar goedd i'r pwyllgorau a'r holl Aelodau am graffu ar y Bil hwn, ac yn enwedig i'r Aelodau hynny sydd wedi cyflwyno gwelliannau i'r Bil heddiw. Er na fu'n bosibl cytuno ar bob gwelliant, a gaf i ddweud ar goedd yr hoffwn sicrhau'r Aelodau fy mod wedi ystyried pob gwelliant a gyflwynwyd yn ofalus?

Gan droi at y gwelliannau yn y grŵp hwn, fel y nodais pan gyflwynwyd hyn yng Nghyfnod 2, gwrthodaf welliant 119, sy'n gohirio'r darpariaethau yr effeithir arnynt fel na ddônt i rym tan 1 Ionawr 2024. Bydd hyn yn atal gwneud unrhyw Orchmynion, gan gynnwys mewn perthynas â'r pwerau hynny sy'n angenrheidiol i wneud trefniadau paratoadol i gefnogi gweithredu'r comisiwn mewn modd sy'n sicrhau parhad y ddarpariaeth ar gyfer y sector ac yn cefnogi pontio didrafferth i'r comisiwn. Wrth sefydlu'r comisiwn newydd, bydd y Bil yn dwyn ynghyd am y tro cyntaf y trefniadau o ran ariannu, goruchwylio a rheoleiddio addysg drydyddol ac ymchwil yng Nghymru, gan roi dysgwyr wrth ei wraidd. Fel y dywedais i o'r blaen, mae'n hen bryd gweld y newid hwn, ac mae'n hanfodol bod hynny'n digwydd cyn gynted ag y bo'n ymarferol, gan sicrhau ar yr un pryd bod y gweithredu'n gadarn ac nad yw rhanddeiliaid yn cael eu gorlwytho. O ran Deddf y farchnad fewnol, sef y cyfeiriad y credaf fod yr Aelod yn ei wneud, gallaf gadarnhau nad wyf yn ystyried bod unrhyw oblygiadau i'r Bil hwn, ac nid wyf o'r farn ei fod yn gwarantu oedi sylweddol i'r gweithredu.

Gwrthodaf hefyd welliant 120, sy'n ei gwneud yn ofynnol i Weinidogion Cymru gyhoeddi canllawiau i'r comisiwn mewn perthynas â'r modd y dylai arfer ei swyddogaethau a hefyd adolygu'r canllawiau hynny'n flynyddol. Wrth sôn am y gwelliant, cyfeiriodd Laura Anne Jones ato'n darparu ar gyfer llythyr cylch gwaith blynyddol, i bob pwrpas, ac nid wyf o'r farn y byddai'r gwelliant hwn yn darparu ar gyfer hynny mewn gwirionedd, ac yn gyffredinol mae arnom ni eisiau edrych yn fwy hir dymor, yn hytrach na'r trefniadau blynyddol sydd ar waith ar hyn o bryd. Yn allweddol, nid wyf yn ystyried bod y gwelliant yn cefnogi'r egwyddor bod y comisiwn yn gorff hyd braich. Yn hytrach, mae'n darparu ar gyfer proses fiwrocrataidd a beichus sy'n peryglu gallu'r comisiwn i ystyried y safbwynt strategol hirdymor fel yr hoffem iddo ei wneud. 

Rwy'n ffyddiog mai ein dull o'r comisiwn yn gweithredu hyd braich oddi wrth y Llywodraeth, o fewn fframwaith cynllunio ac ariannu strategol, yw'r ffordd gywir ymlaen i gyflawni ein huchelgeisiau. Fodd bynnag, ni fyddai'r dull hwn yn ein hatal rhag darparu llythyr cylch gwaith blynyddol i'r comisiwn, pan fo angen hynny a phan fo'n briodol, gan fod y dewis hwnnw'n parhau i fod yn rhan o'r berthynas safonol rhwng Llywodraeth Cymru a chorff a noddir ganddi. Yn ogystal, mae adran 20 o'r Bil yn ei gwneud hi'n ofynnol i'r comisiwn roi sylw i unrhyw ganllawiau a gyhoeddir gan Weinidogion Cymru o ran ei swyddogaethau o dan y Bil, y gwahaniaeth yma yw y gellir cyhoeddi canllawiau os oes angen yn hytrach na dyletswydd i gyhoeddi canllawiau ar holl swyddogaethau'r comisiwn ar unwaith, p'un a oes angen canllawiau o'r fath ai peidio. Nid yw'n fwriad gennyf gyhoeddi canllawiau i'r comisiwn ar eu holl swyddogaethau. Fel y stiward cenedlaethol ar gyfer addysg drydyddol yng Nghymru, bwriadaf i'r comisiwn gael yr ymreolaeth i weithredu fel corff hyd braich.

Rwyf hefyd yn gwrthod y gwelliannau sy'n weddill yn y grŵp hwn, sy'n tanseilio'r arfer hirsefydlog o benodi Gweinidogion i gyrff cyhoeddus. Fel yr wyf wedi cadarnhau yn ystod y camau blaenorol, bydd y Llywydd, y cadeirydd a'r dirprwy gadeirydd a'r prif weithredwr yn ymddangos o flaen pwyllgor perthnasol y Senedd ar gyfer gwrandawiadau rhagarweiniol. Yng ngoleuni hynny, galwaf ar Aelodau i wrthod yr holl welliannau yn y grŵp hwn.

Laura Anne Jones i ymateb.

Diolch, Llywydd. Diolch am eich ymateb, Gweinidog. Rwy'n siomedig, ond heb fy synnu, fod y Gweinidog wedi gwrthod fy ngwelliannau, ond hoffwn bwysleisio pwysigrwydd sicrhau cyfathrebu priodol eto rhwng Gweinidogion Cymru a'r comisiwn ynghylch ei gylch gwaith. Teimlaf hefyd fod yn rhaid i ni bwysleisio'r rheidrwydd llwyr i warantu dull gweithredu hyd braich effeithlon, a'r gwerth a fyddai'n dod yn sgil ymestyn amser cymhwyso'r Bil. Mae'n hanfodol i lwyddiant y comisiwn fod ganddo ymreolaeth ac annibyniaeth i deimlo mewn difrif calon y gall wneud penderfyniadau y bernir eu bod yn angenrheidiol heb ddylanwad gormodol Gweinidogion Llywodraeth Cymru.

Rwy'n gwybod beth mae'r Gweinidog wedi'i ddweud o'r blaen am y broses penodiadau cyhoeddus, fel yr ydym ni wedi'i glywed o'r blaen mewn dadleuon blaenorol gan y Gweinidog iechyd ar y corff llais dinasyddion yn ystod hynt Deddf Iechyd a Gofal Cymdeithasol (Ansawdd ac Ymgysylltu) (Cymru) 2020, ac yn fwyaf diweddar, yng Nghyfnod 2 o'r Bil hwn. Er nad oes arnom ni, wrth gwrs, eisiau bod yn rhy haearnaidd am strwythur y comisiwn, rwyf i a fy ngrŵp wedi dod yn fwyfwy pryderus bod rhai penodiadau'n agosach at Lywodraeth Cymru na bod yn wirioneddol annibynnol. Yn naturiol, hyn a hyn yw'r niferoedd sydd genym ni yng Nghymru, ond credaf fod achos i'w wneud y dylai Aelodau'r comisiwn fod wedi cael eu holi a'u gwerthuso gan y pwyllgor. Nid wyf yn siŵr a yw ymateb y Gweinidog yn y pwyllgor wedi lleddfu'r pryderon sydd gen i yn bersonol ynghylch gwahanu Llywodraeth Cymru a'r comisiwn, yn enwedig gan nad oedd yn ystyried bod angen gosod unrhyw ddarpariaeth ar wyneb y Bil. Cynigiaf ein gwelliannau.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 120? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Oes, mae gwrthwynebiad. Felly symudwn ni i bleidlais ar welliant 120. Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid 15, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Ac felly mae'r gwelliant wedi ei wrthod.

Gwelliant 120: O blaid: 15, Yn erbyn: 38, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 121, a yw'n cael ei gynnig? Laura Anne Jones.

Cynigiwyd gwelliant 121 (Laura Anne Jones).

Yn cynnig.

Gwelliant 121. A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Oes, mae yna wrthwynebiad. Felly fe gymrwn ni bleidlais ar welliant 121. Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid 15, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Mae gwelliant 121 wedi ei wrthod.

Gwelliant 121: O blaid: 15, Yn erbyn: 38, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Laura Anne Jones, gwelliant 122. A yw'n cael ei gynnig?

Cynigiwyd gwelliant 122 (Laura Anne Jones).

Yn cynnig. 

Gwelliant 122. A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Oes, mae yna wrthwynebiad. Felly, gymrwn ni bleidlais ar welliant 122.

Gwelliant 122 yn enw Laura Anne Jones.

Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid 15, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Felly, mae gwelliant 122 wedi'i wrthod.

Gwelliant 122: O blaid: 15, Yn erbyn: 38, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 123, Laura Anne Jones.

Cynigiwyd gwelliant 123 (Laura Anne Jones).

Yn cynnig.

Mae wedi ei gynnig.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 123? A oes gwrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Oes, mae yna wrthwynebiad. Symudwn ni i bleidlais. Agor y bleidlais ar welliant 123.

Gwelliant 123, yn enw Laura Jones.

Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid 15, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Mae gwelliant 123 wedi'i wrthod.

Gwelliant 123: O blaid: 15, Yn erbyn: 38, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 124, Laura Jones.

Cynigiwyd gwelliant 124 (Laura Anne Jones).

Yn cynnig.

Mae wedi ei gynnig.

A ddylid derbyn gwelliant 124? Oes gwrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Oes, mae gwrthwynebiad. Ac felly, symudwn i bleidlais. Agor y bleidlais ar welliant 124.

Gwelliant 124, yn enw Laura Jones.

Cau'r bleidlais. O blaid 15, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Mae gwelliant 124 wedi'i wrthod.

Gwelliant 124: O blaid: 15, Yn erbyn: 38, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 125, Laura Jones.

Cynigiwyd gwelliant 125 (Laura Anne Jones).

Yn cynnig.

Mae wedi ei gynnig.

A oes gwrthwynebiad i welliant 125? [Gwrthwynebiad.] Oes. Felly, cymrwn ni bleidlais ar welliant 125. Agor y bleidlais.

Gwelliant 125, yn enw Laura Jones.

Cau'r bleidlais. O blaid 15, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Mae gwelliant 125 wedi'i wrthod.

Gwelliant 125: O blaid: 15, Yn erbyn: 38, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 126.

Gwelliant 126, Laura Jones.

Cynigiwyd gwelliant 126 (Laura Anne Jones).

Yn cynnig.

Mae wedi ei gynnig. A oes gwrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Oes, mae, i welliant 126. Symudwn i bleidlais ar welliant 126, yn enw Laura Jones.

Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid 15, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Felly, mae gwelliant 126 wedi'i wrthod.

Gwelliant 126: O blaid: 15, Yn erbyn: 38, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 127, Laura Jones.

Cynigiwyd gwelliant 127 (Laura Anne Jones).

Yn cynnig.

Mae wedi ei gynnig.

A oes gwrthwynebiad i welliant 127? [Gwrthwynebiad.] Oes. Ac felly symudwn i'r bleidlais. Agor y bleidlais ar welliant 127.

Gwelliant 127, yn enw Laura Jones.

Cau'r bleidlais. O blaid 15, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Mae gwelliant 127 wedi'i wrthod.

Gwelliant 127: O blaid: 15, Yn erbyn: 38, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 128, Laura Jones.

Cynigiwyd gwelliant 128 (Laura Anne Jones).

Yn cynnig.

Mae wedi ei gynnig. 

A oes gwrthwynebiad i welliant 128? [Gwrthwynebiad.] Oes, mae yna wrthwynebiad. Felly, fe gawn ni bleidlais. Agor y bleidlais ar welliant 128.

Gwelliant 128, yn enw Laura Jones.

Cau'r bleidlais. O blaid 15, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Mae gwelliant 128 wedi'i wrthod.

Gwelliant 128: O blaid: 15, Yn erbyn: 38, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 129, Laura Jones.

Cynigiwyd gwelliant 129 (Laura Anne Jones).

Yn cynnig.

129 wedi ei gynnig. 

A oes gwrthwynebiad i welliant 129? [Gwrthwynebiad.] Oes. Ac felly fe gymerwn ni bleidlais ar welliant 129. Agor y bleidlais.

Gwelliant 129, yn enw Laura Jones.

O blaid 15, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Mae gwelliant 129 wedi'i wrthod.

Gwelliant 129: O blaid: 15, Yn erbyn: 38, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 130, Laura Jones.

Cynigiwyd gwelliant 130 (Laura Anne Jones).

Yn cynnig. 

Mae wedi ei gynnig. 

Gwelliant 130, a oes gwrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Diolch. Felly, mae yna bleidlais ar welliant 130. Agor y bleidlais. 

Gwelliant 130, Laura Jones.

Cau'r bleidlais. O blaid 15, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Ac felly mae gwelliant 130 wedi'i wrthod.

Gwelliant 130: O blaid: 15, Yn erbyn: 38, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 131, Laura Jones.

Cynigiwyd gwelliant 131 (Laura Anne Jones).

Yn cynnig.

Mae gwelliant 131 wedi'i gynnig. A oes gwrthwynebiad i 131? [Gwrthwynebiad.] Oes, mae yna.

Felly, fe gymrwn ni bleidlais ar welliant 131. Agor y bleidlais.

Gwelliant 131 yn enw Laura Jones.

Cau'r bleidlais. O blaid 15, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Ac felly mae gwelliant 131 wedi'i wrthod.

Gwelliant 131: O blaid: 15, Yn erbyn: 38, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 132.

Gwelliant 132, Laura Jones.

Cynigiwyd gwelliant 132 (Laura Anne Jones).

Yn cynnig.

Mae wedi ei gynnig.

Oes gwrthwynebiad i welliant 132? [Gwrthwynebiad.] Oes, felly, symudwn ni i bleidlais. Agor y bleidlais ar welliant 132.

Gwelliant 132 yn enw Laura Jones.

Cau'r bleidlais.

Effeithiol iawn.

Cau'r bleidlais. O blaid 15, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Felly, mae gwelliant 132 wedi'i wrthod.

Gwelliant 132: O blaid: 15, Yn erbyn: 38, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 133, Laura Jones.

Cynigiwyd gwelliant 133 (Laura Anne Jones).

Yn cynnig.

Mae wedi ei gynnig.

Felly, oes gwrthwynebiad i 133? [Gwrthwynebiad.] Oes. Ac felly symudwn i bleidlas ar welliant 133. Agor y bleidlais. 

Gwelliant—[Anhyglyw.]

Cau'r bleidlais. O blaid 15, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Mae 133 wedi'i wrthod.

Gwelliant 133: O blaid: 15, Yn erbyn: 38, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 134, Laura Jones.

Cynigiwyd gwelliant 134 (Laura Anne Jones).

Yn cynnig.

Mae wedi ei gynnig.

Oes gwrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Oes. Felly, pleidlais ar welliant 134. Agor y bleidlais—

—ar welliant 134 yn enw Laura Jones.

Cau'r bleidlais. O blaid 15, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Felly, mae gwelliant 134 wedi'i wrthod.

Gwelliant 134: O blaid: 15, Yn erbyn: 38, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 135, Laura Jones.

Cynigiwyd gwelliant 135 (Laura Anne Jones).

Yn cynnig, os gwelwch yn dda.

Mae wedi ei gynnig.

Oes gwrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Felly, cawn ni bleidlais ar welliant 135. Agor y bleidlais.

Gwelliant 135 yn enw Laura Jones.

Cau'r bleidlais. O blaid 15, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Felly, mae gwelliant 135 wedi'i wrthod.

Gwelliant 135: O blaid: 15, Yn erbyn: 38, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

136, Laura Jones.

Cynigiwyd gwelliant 136 (Laura Anne Jones).

Yn cynnig, os gwelwch yn dda.

Wedi ei gynnig.

Oes gwrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Oes. Gwrthwynebiad. Felly, fe gymrwn ni bleidlais ar welliant 135—no, 136. Gwelliant 136.

Gwelliant 136.

Agor y bleidlais.

Gwelliant 136 yn enw Laura Jones.

Cau'r bleidlais. O blaid 15, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Mae gwelliant 136 wedi'i wrthod.

Gwelliant 136: O blaid: 15, Yn erbyn: 38, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 137, Laura Jones.

Cynigiwyd gwelliant 137 (Laura Anne Jones).

Yn cynnig.

Mae'r gwelliant wedi'i gynnig.

Oes gwrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Oes. Felly, pleidlais ar welliant 137. Agor y bleidlais.

Gwelliant 137 yn enw Laura Jones.

Cau'r bleidlais. O blaid 15, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Gwelliant 137 wedi'i wrthod.

Gwelliant 137: O blaid: 15, Yn erbyn: 38, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant