A gaf fi ddiolch i Jenny Rathbone am gyflwyno'r drafodaeth bwysig hon? Yn amlwg, mae'n peri pryder mawr. Fel un a arferai fod yn gynghorydd yn Rhondda Cynon Taf, roeddwn yn arbennig o bryderus ynghylch y lefelau uchel o waharddiadau o'r ysgol, ac yn enwedig ymhlith bechgyn ifanc. Roedd i'w gweld yn broblem nad oedd yn cael sylw. Rwy'n gwybod yn awr, o waith achos a ddaw i mewn i fy swyddfa, o ran gwaharddiadau o'r ysgol sy'n gysylltiedig â'r ffaith nad oes gwasanaethau iechyd meddwl plant a'r glasoed ar gael, ac amseroedd aros o 30 mis, ac mae'r bobl ifanc hyn yn daer am gymorth, mae eu teuluoedd yn awyddus iawn i ddod o hyd i'r cymorth sydd ei angen arnynt, ac eto yr unig lwybr posibl yw eu gwahardd o'r un man lle y dylent fod yn ddiogel a lle y dylent gael eu cefnogi. Mae'n gefnogaeth ad hoc ar hyn o bryd hefyd. Mae rhai ysgolion yn gallu fforddio cynghorwyr mewnol, gan osgoi pethau fel CAMHS a darparu'r cymorth hwnnw ar unwaith. Rwyf hefyd yn ymwneud â rhai o'r ysgolion tair i 16 a thair i 19 oed, a'r hyn y mae rhieni ac athrawon a disgyblion yn ei ddweud wrthyf ynglŷn â pha mor anodd yw hi pan fydd gennych ddisgyblion efallai sydd angen mwy o gymorth, ond na all yr ysgol ei ddarparu. Ceir gwaharddiadau hefyd oherwydd bod athrawon yn pryderu am effaith ymddygiad a allai gael ei ystyried yn fygythiol ar ddisgyblion iau, rhai tair i 11 oed, ac am eu bod yn meddwl am yr effaith gyffredinol. 

Felly, mae hyn yn rhywbeth y mae'n rhaid inni fynd i'r afael ag ef. Mae'n sefyllfa sy'n gwaethygu, ac mae'n arbennig o broblemus yn rhai o'n hardaloedd difreintiedig lle y ceir tlodi plant a chymaint o bryderon gwahanol. Gwn hefyd fod rhieni'n brwydro am gymorth, ond nid yw pob rhiant a gofalwr yn gallu ymladd am y gefnogaeth honno, ac felly rydym mewn cylch o bobl y gwneir cam â hwy o un genhedlaeth i'r llall.

Gwaharddiadau o'r ysgol—rwy'n cytuno'n llwyr â chi—dylent fod yn ddewis olaf. Dylem fod yn cadw plant a phobl ifanc yn yr ysgol, a gobeithio y gallwn wneud mwy i sicrhau hynny yn y dyfodol.