1. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i gefnogi pobl y mae materion cladin wedi effeithio arnynt? OQ58217

Rwyf wedi ymrwymo i edrych y tu hwnt i gladin, gan fabwysiadu ymagwedd gyfannol at ddiogelwch adeiladau. Mae hyn yn cynnwys newid rheoliadau sy’n llywodraethu rheoli adeiladu, deddfwriaeth a mynd i’r afael â materion presennol sy'n ymwneud â diogelwch adeiladau drwy gronfa diogelwch adeiladau Cymru. Mae'r gwaith o gael gwared ar gladin deunydd cyfansawdd alwminiwm (ACM) oddi ar y rhan fwyaf o adeiladau uchel iawn wedi'i gwblhau, gyda chynlluniau ar waith ar gyfer y gweddill.

Diolch. Lywydd, hoffwn ddatgan buddiant ar y mater hwn.

Fy nghwestiwn i chi, Weinidog, yw bod gennyf etholwyr mewn adeiladau sy’n aros i’w heiddo gael ei wneud yn ddiogel, fel rydych newydd ei amlinellu. Ar hyn o bryd, maent yn aros am y broses honno, ac yn y cyfamser, nid ydynt yn gallu gwerthu eu heiddo, symud i eiddo mwy o faint—mae hyn yn cael effaith ar lu o faterion, yn amlwg, ac mae'n effeithio ar y farchnad dai. Beth rydych yn ei wneud a pha gamau gweithredol a roddir ar waith gennych i sicrhau bod y broses honno’n cael ei chyflymu neu ei chwblhau cyn gynted â phosibl er mwyn iddynt allu cael tystysgrifau tân fel y gallant werthu eu heiddo? Diolch.

Byddaf yn gwneud datganiad ar hyn yr wythnos nesaf i drafod y mater mewn mwy o fanylder, ond dylwn ddweud ein bod yn ymrwymedig iawn i sicrhau bod yr holl ddiffygion yn yr adeiladau, nid y cladin ACM yn unig, yn cael eu hunioni. Felly, y cladin ACM, rydym wedi unioni hynny. Mae gan yr adeiladau sector preifat gynlluniau ar waith sy'n cael eu hadeiladu ac sydd wedi'u cymeradwyo i wneud y rhan benodol honno o'r gwaith.

Yn y cyfamser, rydym wedi bod yn cynnal yr arolygon. Rydym wedi cwblhau pob un o’r arolygon ymarfer bwrdd gwaith ac wedi dechrau ar yr arolygon ymwthiol. Mae’n rhaid cynnal arolygon ymwthiol, yn amlwg, ar y cyd â’r bobl sy’n byw yn yr adeiladau, gan eu bod yn ymwthiol, ac felly mae’n rhaid inni fod yn siŵr fod pobl yn hapus ac y gallant ymdopi â hynny yn eu bywydau bob dydd. A chyn gynted ag y bydd yr arolygon ymwthiol wedi’u cwblhau ar yr adeiladau, byddwn yn gallu comisiynu gwaith i unioni’r adeiladau. Byddaf yn rhoi llawer mwy o fanylion yr wythnos nesaf yn fy natganiad yn hytrach na'u cyhoeddi ymlaen llaw heddiw.

Prynhawn da, Weinidog. Yr wythnos diwethaf, cynhaliais wylnos i nodi pum mlynedd ers i 72 o bobl golli eu bywydau yn nhân Tŵr Grenfell, a chollodd llawer mwy o bobl eu cartrefi hefyd. Roeddwn yn ddiolchgar i’r holl Aelodau o’r Senedd a’r ymgyrchwyr a ymunodd â ni. Tybed a gaf fi ofyn ynglŷn â mater sy’n ymwneud â’r berthynas rhwng Llywodraeth Cymru a’ch cyd-Aelodau yn San Steffan. Ymddengys i mi fod methiant llwyr mewn gweithio rhynglywodraethol wedi arwain at berchnogion tai o Gymru yn methu manteisio ar ddatblygiadau allweddol yn Neddf Diogelwch Adeiladu 2022 y DU. Tybed a wnewch chi amlinellu beth yw'r materion hyn fel y gall perchnogion tai Cymru gael yr un mynediad at yr un cymorth â phobl Lloegr, ac yn hollbwysig, fod yn rhaid i ddatblygwyr gynnig y cyllid i ddechrau gwaith brys ar unwaith i unioni eu methiannau, a'u bod yn gwneud hynny. Diolch yn fawr iawn.

Ie, fel y dywedaf, byddaf yn rhoi llawer mwy o fanylion am hyn yr wythnos nesaf, neu byddaf yn defnyddio'r sesiwn gwestiynau gyfan pe bawn yn gwneud hynny yn awr. Ond digon yw dweud, o ganlyniad i gyfarfod grŵp rhyngweinidogol gyda Michael Gove, ein bod wedi gwneud peth cynnydd ar sicrhau ein bod yn cael ein cynnwys yn y trafodaethau gyda’r prif ddatblygwyr. Yr wythnos nesaf, byddaf yn gallu rhoi rhagor o fanylion am hynny. Y materion yr oeddem yn anfodlon yn eu cylch oedd yr ychwanegiadau munud olaf i'r Ddeddf Diogelwch Adeiladau na chawsom fawr ddim amser i'w hystyried. Fodd bynnag, nid oeddem am gymryd rhan mewn un agwedd ar hynny—sef lle mae’r lesddeiliaid yn daleion wrth gefn, gan ein bod yn dal o’r farn na ddylid gorfodi lesddeiliaid i dalu am waith adfer ar yr adeiladau hyd yn oed fel mesur wrth gefn, ond byddaf yn rhoi mwy o fanylion yn fy natganiad yr wythnos nesaf.