Grŵp 4. Y pŵer o dan adran 1 yn dod i ben (Gwelliannau 2, 10)

Part of the debate – Senedd Cymru am 7:01 pm ar 5 Gorffennaf 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Llyr Gruffydd Llyr Gruffydd Plaid Cymru 7:01, 5 Gorffennaf 2022

Mae'n gam positif yn y lle cyntaf fod y Llywodraeth wedi derbyn yr angen am gymal machlud, fel roedd y Gweinidog yn sôn yn gynharach yn y sesiwn yma. Dewis y Llywodraeth, wrth gwrs, yn wreiddiol oedd gwneud hynny ar ôl pum mlynedd, gyda chyfle untro wedyn i estyn y pwerau am hyd at bum mlynedd ymhellach, ac fe esboniais i yng Nghyfnod 2 y Bil yma mai fy ngofid gyda hynny oedd ei fod e allan o sync gyda realiti y cylchdro etholiadol a'i fod e ddim yn ddelfrydol am resymau ymarferol. Gallech chi efallai ddweud yr un peth am yr adolygiad o ddeddfwriaeth ar ôl pedair blynedd hefyd a fyddai'n wynebu'r un benbleth, i raddau helaeth. Hynny yw, os does dim adolygiad yn mynd i ddigwydd cyn yr etholiad nesaf, yna fydd dim cymhelliad i gynnwys cynlluniau i ddatblygu trefniadau amgen ym maniffestos y pleidiau ar gyfer yr etholiad nesaf, dim byd yn y maniffesto o bosib yn golygu wedyn fod Gweinidog yn dweud bod dim mandad i newid pethau yn y Senedd nesaf.

Ac yn yr un modd, o safbwynt y bleidlais fachlud ar ôl pum mlynedd, i benderfynu os ydych chi'n parhau â'r trefniadau yma neu beidio, wel, byddai hynny ddim yn digwydd, wrth gwrs—fyddai'r bleidlais yna a'r drafodaeth yna ddim yn digwydd yn y Senedd nesaf tan ar ôl cyhoeddi rhaglen lywodraethu'r Senedd nesaf, ar ôl cyhoeddi'r rhaglen ddeddfwriaethol. A gallaf i glywed y dadleuon nawr: 'O, wel, does dim lle i newid pethau, does dim amser i drio edrych ar hwn mewn gwirionedd', ac felly beth gawn ni ydy rhyw fath o sefyllfa default lle mae'r pum mlynedd o estyniad yn cael ei 'trigger-o'. Ac, wrth gwrs, fe allen ni ffeindio'n hunain yn yr un sefyllfa ar ddiwedd y Senedd yna wedyn, yn gwthio'r angen i gyflwyno diwygio ehangach nid i'r seithfed Senedd, ond i'r wythfed Senedd. Felly, bwriad fy ngwelliannau i yng Nghyfnod 2 oedd trio torri neu ailsetio'r amseru hynny, bod yn bragmatig a sticio at gymal machlud ar ôl pum mlynedd, ond fy ngofyn gwreiddiol i oedd dim ond caniatáu wedyn estyniad o hyd at ddwy flynedd yn lle pump, sicrhau bod y Llywodraeth nesaf wedyn yn gorfod mynd i'r afael â'r diwygiadau ehangach hynny, yn hytrach na rhedeg y risg o ffeindio'n hunain fawr ddim ymlaen ddegawd o nawr.

Dwi'n falch, felly, ac yn ddiolchgar i'r Gweinidog am gyfaddawdu ar hwn gyda'i gwelliant 2, a gwelliant 1, sy'n gysylltiedig, wrth gwrs, yn cyfyngu ar estyn y ddeddfwriaeth i ddiwedd y Senedd nesaf yn lle am hyd at bum mlynedd. Ac fel dywedodd hi, 'hyd at ddiwedd y Senedd nesaf'—mi allai ddigwydd yn gynt. Fy ngobaith i yn sicr yw y bydd hyn, felly, yn help i sicrhau bod diwygio ehangach a chyflwyno trefniadau amgen o leiaf yn digwydd cyn diwedd y Senedd nesaf, neu, fel mae wedi awgrymu, efallai ychydig yn gynt hefyd. Diolch.