7. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Iechyd Menywod

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:46 pm ar 5 Gorffennaf 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 5:46, 5 Gorffennaf 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr. Rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn ei gwneud yn gwbl glir nad oes unrhyw wrthddweud yn y ffaith ein bod eisoes wedi dechrau gwneud gwaith ym maes gynaecoleg. Yr hyn yr ydym ni'n ei wneud yma yw ehangu y tu hwnt i hynny, ac, yn sicr, roedd hyn yn rhywbeth a amlygwyd i mi yn gynnar iawn ar ôl i mi gael fy mhenodi, ac nid oeddwn yn ymwybodol ohono, y ffaith bod clefyd y galon yn lladd mwy o fenywod na chanser y fron.

Mae'r holl bethau hyn, ac rydych chi'n meddwl, 'Arhoswch funud, mae un o bob 10 menyw hefyd yn dioddef o endometriosis. Ble mae'r arian i gyd-fynd â hynny? A fyddai hynny'n wir pe bai'n faes dynion traddodiadol?' Felly, nid wyf yn credu bod gwrthddweud yma. Yr hyn yr wyf yn ei wneud yn gwbl glir yw, pan gawsom ni grŵp gweithredu iechyd menywod—. Felly, dyma'r pwynt—rydych yn dweud, 'Pam nad ydych wedi bwrw ymlaen ag ef?' Y pwynt yw ein bod wedi bwrw ymlaen ag ef; roeddem yn gwneud pethau o dan y grŵp gweithredu iechyd menywod. Mae hyn yn cymryd cam yn ôl ohono ac yn edrych arno'n wirioneddol, y system gyfan, o safbwynt rhywedd. Ac fe welwch chi restr yn yr atodiad, ac mae'r swyddogion druan sy'n gweithio i mi yn cael llond bol arnaf yn dweud, 'Rwyf wedi dod o hyd i un arall; rwyf wedi dod o hyd i un arall. Mae hwn yn faes arall lle nad ydym wedi edrych ar yr agwedd rhywedd', ac yn sicr mae'r rhestr yn yr atodiad yn rhoi dealltwriaeth i chi o faint o gyflyrau sydd yn effeithio'n wahanol ar fenywod, ac felly gall meddygon teulu fethu'r symptomau oherwydd bod y symptomau'n amlygu eu hunain yn wahanol. Felly, dyna'r math o beth, ac yna bydd goblygiadau o ran hyfforddi'r gweithlu a'r holl fathau hynny o bethau, felly mae'n rhaid i ni gadw'r holl bethau hynny mewn cof.

O ran adnoddau, mae hwn yn gynllun a fydd yn eiddo i'r byrddau iechyd. Bydd yn rhaid iddyn nhw ddefnyddio eu hadnoddau nhw ar ei gyfer. Y syniad yw eu bod yn mabwysiadu dull sy'n rhywedd benodol wrth gyflawni'r hyn y maen nhw'n ei wneud eisoes. Ond yr hyn y gallaf ei ddweud wrthych chi yw ein bod, mewn gwirionedd, wrth ddatblygu'r cynllun ei hun, wedi neilltuo £160,000 o adnoddau ychwanegol ac rydym wedi secondio i gydweithfa GIG Cymru rywun sy'n ymwneud â datblygu cynlluniau mewn mannau eraill, i weithio nawr gyda'r prif swyddog nyrsio i helpu i greu'r cynllun hwn, felly mae gennym rywun sydd wedi bod drwy hyn o'r blaen i'n helpu ni ac i sicrhau ein bod yn cyrraedd y lle iawn.