Part of the debate – Senedd Cymru am 5:04 pm ar 6 Gorffennaf 2022.
Rwy'n cynnig gwelliant 2. Mae tlodi tanwydd yn fater cyfiawnder cymdeithasol hirsefydlog yng Nghymru, ond mae'r cynnydd diweddar ym mhrisiau ynni byd-eang wedi dod â'r mater i'r amlwg. Mae National Energy Action Cymru wedi galw am wneud taliadau cynllun cymorth tanwydd y gaeaf yn yr hydref fel bod aelwydydd yn gwybod bod ganddynt yr arian cyn iddynt droi eu gwres ymlaen. Mae'r Gweinidog wedi dweud o'r blaen y byddai am i'r taliad fod ar gael erbyn mis Hydref, os nad mis Medi, sef yr hyn sydd yn ein gwelliant, sy'n galw ymhellach ar Lywodraeth Cymru i warantu bod unrhyw newidiadau i gynllun cymorth tanwydd y gaeaf yn cael eu gwneud cyn yr hydref i sicrhau bod y taliad yn cyrraedd cynifer o aelwydydd cymwys â phosibl. A wnaiff y Gweinidog gadarnhau mai dyma yw ei bwriad o hyd?
Mae Age Cymru wedi galw ar Lywodraeth Cymru i ymestyn meini prawf cymhwysedd ar gyfer eu cynllun cymorth tanwydd y gaeaf i gynnwys pobl hŷn sy'n derbyn credyd pensiwn. Dywedodd y Gweinidog yn flaenorol fod Llywodraeth Cymru yn mynd i ymestyn cymhwysedd ac y bydd yn edrych nid yn unig ar y rhai ar gredyd pensiwn, ond cymhwysedd ehangach. Felly, mae ein gwelliant yn galw ymhellach ar Lywodraeth Cymru i ehangu cymhwysedd y taliad tanwydd y gaeaf i gyrraedd mwy o aelwydydd incwm isel, bregus sydd ei angen, megis y rhai sy'n gymwys i gael credyd pensiwn. A wnaiff y Gweinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf yn unol â hynny?
Deallwn mai nifer gymharol isel o bobl a fanteisiodd ar y cynllun erbyn diwedd mis Ionawr, gydag amrywiadau rhwng awdurdodau lleol. Mae angen rhoi mwy o gyhoeddusrwydd hefyd i'r ffaith bod aelwydydd nad ydynt ar y grid nwy, sy'n defnyddio olew neu nwy petrolewm hylifedig, yn gymwys ar gyfer y cynllun os ydynt wedi'u cysylltu â'r grid trydan. Felly, mae ein gwelliant yn galw ar Lywodraeth Cymru i lansio ymgyrch ymwybyddiaeth gyhoeddus ar y cynllun cymorth tanwydd y gaeaf i wella ymwybyddiaeth a chynyddu'r nifer sy'n manteisio arno.
Er mwyn i bobl barhau i gynnig llety o dan gynllun Cartrefi i Wcráin Cymru, bydd angen cymorth arnynt hwythau hefyd gyda'u bil tanwydd. Fodd bynnag, mae'n siomedig fod Llywodraeth Cymru wedi ceisio sgorio pwyntiau gwleidyddol gyda'u gwelliant. Mae cefnogaeth Llywodraeth y DU i gostau byw bellach yn fwy na £37 biliwn eleni. Bydd bron bob un o'r wyth miliwn o aelwydydd mwyaf bregus yn cael o leiaf £1,200. Bydd pob cwsmer trydan domestig yn cael o leiaf £400, sydd bellach i gyd yn grant yn hytrach na benthyciad ad-daladwy. Bydd aelwydydd sy'n derbyn pensiwn yn cael £300 yn ychwanegol, a bydd tua chwe miliwn o bobl ledled y DU sy'n derbyn budd-daliadau anabledd yn cael taliad untro o £150 o fis Medi ymlaen. Yn y categori hwnnw, fel cadeirydd y grŵp trawsbleidiol ar anabledd, rydym yn galw am fwy o gymorth, ond serch hynny mae'n gam i'r cyfeiriad iawn. Ar ben hynny, o heddiw ymlaen, bydd tua 30 miliwn o bobl yn arbed hyd at £330 y flwyddyn ar eu cyfraniadau yswiriant gwladol. Ac wrth gwrs, ni fyddai Llywodraeth Cymru wedi gallu cynyddu ei chynllun tanwydd y gaeaf heb yr arian canlyniadol a ddarparwyd gan Lywodraeth y DU. Diolch yn fawr.