2. Cwestiynau i'r Cwnsler Cyffredinol a Gweinidog y Cyfansoddiad – Senedd Cymru ar 6 Gorffennaf 2022.
8. Pa ymgysylltiad y mae Llywodraeth Cymru wedi'i gael â Llywodraeth y DU ar ddatblygu'r Bil Hawliau? OQ58294
Rydym wedi ceisio ymgysylltu'n ystyrlon ers i Lywodraeth y DU lansio eu hymgynghoriad ym mis Rhagfyr. Cyfarfu'r Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol a minnau â'r Dirprwy Brif Weinidog ym mis Chwefror. Er gwaethaf ein hymateb llawn i'r ymgynghoriad, ychydig iawn o arwydd a gafwyd bod y pryderon hynny wedi cael sylw.
Diolch i'r Cwnsler Cyffredinol am yr ateb hwnnw. Mae'r heriau gyda'r bil hawliau hwn sy'n cael ei gyflwyno wedi cael eu trafod yn helaeth y prynhawn yma, yn enwedig y risgiau sylweddol y mae arsylwyr allanol wedi'u nodi i'r setliadau datganoli ledled y DU, a hefyd y goblygiadau sylweddol i hawliau dynol a chydraddoldeb, yn enwedig erthygl 10, rhyddid mynegiant, ac erthygl 11, rhyddid i ymgynnull, ac yn y blaen—yr hyn a ddisgrifiwyd fel sylfeini hanfodol cymdeithas ddemocrataidd. Fodd bynnag, un o broblemau cynnig deddfwriaethol brysiog fel hwn yw'r diffyg ymgynghori, nid yn unig gyda Llywodraeth Cymru, ond gyda sefydliadau yng Nghymru, gan gynnwys y rhai sy'n siarad ar ran grwpiau sydd â diddordeb megis pobl anabl, y rhai sy'n rhannu nodweddion gwarchodedig, a mwy. A wnewch chi sicrhau yn eich trafodaethau gyda Llywodraeth y DU eu bod yn ymgynghori, gan ddefnyddio'r fframweithiau sydd gan Lywodraeth Cymru gyda phartneriaid ledled Cymru, gyda'r sefydliadau hynny, gyda'r unigolion hynny?
Yr ateb yw y byddwn yn sicr yn gwneud hynny. Yn wir, roeddwn i a'r Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol wedi mynychu nifer o gyfarfodydd gyda sefydliadau dinesig a oedd yn bryderus iawn am oblygiadau'r bil hawliau a'r cyfeiriad yr oedd yn ei ddilyn. Buom mewn cyfarfod yn fwy diweddar ar hynny, ac mae cyfarfodydd pellach i fod i gael eu cynnal.
Ar yr ymgynghoriad ei hun, wel, wrth gwrs, fe wnaethom gyflwyno ymateb manwl iawn i'r ymgynghoriad ac fe wnaethom rannu hynny gyda sefydliadau dinesig a'r trydydd sector. Credaf fod hynny wedi'i groesawu a'i werthfawrogi'n fawr. Cafwyd tua 13,000 o ymatebion i'r ymgynghoriad. Yr hyn sy'n amlwg iawn o hynny yw bod llawer iawn o'r rheini'n gwrthwynebu'r hyn sy'n cael ei gynnig, ac nid yw'n annisgwyl oherwydd bod y Bil sy'n cael ei gyflwyno yn mynd yn groes i asesiad annibynnol Llywodraeth y DU ei hun o'r angen i ddiwygio, sef adroddiad Gross.
Er nad oes dim o gwbl o'i le gyda'r syniad fod deddfwriaeth dan ystyriaeth o bryd i'w gilydd, mae hyn yn cael ei yrru gan ystyriaethau ideolegol a gwleidyddol, ac mae'n cael ei yrru i gyfeiriad sy'n tanseilio democratiaeth ac yn tanseilio rheolaeth y gyfraith. Nid wyf yn credu bod unrhyw gefnogaeth sylweddol a chredadwy iddo. Yn sicr, nid oes iddo sylfaen dystiolaethol, ac mae'r ymgynghoriad yn dangos hynny. Felly, byddwn yn parhau i ddatblygu ein cysylltiadau a'n gwaith, a byddaf yn parhau i gysylltu â'r Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol ynghylch yr holl faterion hyn, oherwydd bydd y pethau hyn yn effeithio'n sylweddol ar draws cymdeithas Cymru a ledled y DU.
Yn y Llywodraeth newydd yr ydym yn debygol o'i chael, rwy'n siŵr y ceir dull llawer mwy blaengar o ymdrin â hawliau dynol, a gobeithio y byddant yn cefnu'n llwyr ar y Bil hwn mewn gwirionedd.
Ac yn olaf, cwestiwn 9, Rhys ab Owen.