Part of the debate – Senedd Cymru am 4:57 pm ar 6 Gorffennaf 2022.
Hoffwn ddiolch i Joyce Watson am ei sylwadau yma heddiw, ac rwy’n cydymdeimlo’n fawr â’r sylwadau a wnaed gan yr Aelod. A’r hyn y byddwn yn ei ddweud mewn ymateb i hynny yw bod y materion y mae Joyce Watson wedi’u codi heddiw yn berthnasol i'r cod yn bennaf, y cod ymddygiad, a fu’n destun ymgynghoriad a thrafodaeth sylweddol yn ystod hanner olaf y Senedd ddiwethaf, a’r adolygiad o'r cod a gafwyd bryd hynny. Mae’r pwyllgor hwn yn bwriadu rhoi amser i’r cod hwnnw ymsefydlu, a’i adolygu yn nes ymlaen yn y Senedd hon, i sicrhau ei fod yn parhau i fod yn addas i'r diben, sy’n arfer da, wrth gwrs, ac i fynd i’r afael ag unrhyw faterion a allai fod wedi codi. A nodaf sylwadau’r Aelod, a gellir eu cynnwys yn yr adolygiad hwnnw.
Ac fel y mae Joyce Watson wedi’i nodi’n gwbl gywir, nid oedd y broses apelio erioed wedi’i bwriadu i gael ei defnyddio yn y ffordd y byddai Joyce wedi hoffi cael y cyfle i'w defnyddio. Mewn gwirionedd, dim ond ar seiliau gweithdrefnol penodol iawn y gellid bod wedi gwneud unrhyw apeliadau yn flaenorol, ac fe'u cynhaliwyd yn gyfan gwbl ar sylwadau ysgrifenedig yr Aelod y gwnaed y gŵyn amdanynt a phapurau a oedd yn bodoli eisoes yn ymwneud â'r gŵyn. Mewn gwirionedd, yn y pumed Senedd, pan ddefnyddiwyd y broses apelio am y tro cyntaf, canfuom fod pryderon wedi'u mynegi ynghylch pa mor gostus oedd y broses apelio honno, ac y gallai gael ei chamddefnyddio gan Aelodau i geisio gohirio canlyniad y broses. Ar gyfer yr apêl ddiweddaraf, er enghraifft, cymerodd 11 wythnos ar ôl i’r Aelod dderbyn adroddiad y pwyllgor i'r unigolyn annibynnol a oedd wedi ymgymhwyso yn y gyfraith ei dderbyn. A chan fod yr hawl apelio yn ddiamod ar gychwyn y broses, nid oedd unrhyw sancsiwn am wneud apêl nad oedd iddi deilyngdod. Gallai’r broses fod wedi cael ei defnyddio gan Aelod, nid yn y ffordd y byddai Joyce wedi hoffi ei defnyddio, ond i ohirio penderfyniad terfynol, er enghraifft yn achos cwyn yn codi tuag at ddiwedd tymor Senedd. A hoffwn gloi drwy ddweud hefyd mai ychydig llai na hanner yr ymatebwyr i'n hymgynghoriad a oedd yn cytuno y dylid dileu'r broses apelio honno, a hefyd nad oes proses apelio yn yr Alban.