Part of the debate – Senedd Cymru am 7:03 pm ar 12 Gorffennaf 2022.
Er ein bod ni yn gwneud ein gorau dros bobl Cymru yn y Senedd yma, mae’r methiant i integreiddio penderfyniadau polisi a phenderfyniadau cyllid ar y lefel uchaf yn atal newid gwirioneddol drawsnewidiol. Yng nghyd-destun rheilffyrdd, efallai bod trafnidiaeth wedi’i datganoli i Gymru, ond tra y bydd San Steffan yn dal y pŵer dros seilwaith rheilffyrdd, mi fyddwn ni'n parhau i ddioddef gwerth biliynau o bunnau o danariannu a diffyg buddsoddiad mewn unrhyw seilwaith newydd, mewn unrhyw ddarn o drac newydd. Allwn i ddim ei roi yn well na beth sydd yn yr adroddiad blynyddol ei hun:
'Yng Nghymru, ni sy’n gwybod orau beth sy’n gweithio i Gymru.'
Ond pan ydyn ni’n cael y blaenoriaethau’n iawn, dyw’r gallu, yn y pen draw, ddim yna i ddelifro. Rydyn ni eisiau gwarchod gweithwyr. Mae Llywodraeth y Deyrnas Unedig eisiau dileu Deddf yr Undebau Llafur (Cymru) 2017. Rydyn ni’n ariannu cymorth i’n cyfeillion o Wcráin, ac rydyn ni yn arloesi yn ein cynlluniau i groesawu ffoaduriaid. Mae Llywodraeth y Deyrnas Unedig yn cymryd arian heb ofyn tuag at gymorth milwrol. Nid gwneud sylw am beth mae'r arian yn cael ei wario arno fo ydw i, ond y ffaith ei fod yn cael ei gymryd heb ofyn oddi ar gyllidebau iechyd, cyllidebau addysg a newid yn yr hinsawdd, pan fo trethi Cymru eisoes wedi cyfrannu at gyllid amddiffyn y Deyrnas Unedig.
Rydyn ni eisiau arloesi mewn ynni adnewyddol, ond mae Gweinidogion yn San Steffan yn gwadu y gallu i ni ddefnyddio ein hadnoddau naturiol i greu refeniw drwy ddatganoli Ystad y Goron, rhywbeth maen nhw wedi ei wneud i'r Alban. Ac er gwaethaf addewid penodol gan y Prif Weinidog na fyddai Cymru geiniog yn waeth o adael yr Undeb Ewropeaidd, mae Llywodraeth Prydain yn pocedu gwerth £1 biliwn o arian ddylai fod wedi dod i Gymru. Po fwyaf mae Llywodraeth San Steffan yn torri ei haddewidion, y mwyaf mae o'n chwalu y Deyrnas Unedig, ond yn yr un modd, po hiraf mae Llywodraeth Lafur Cymru yn gwadu hynny, y pellaf fydd Cymru yn cael ei gadael ar ôl ym mha bynnag weddillion o'r hen Deyrnas Unedig fydd yn weddill.