4. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i gynyddu ymwybyddiaeth o arwyddion a symptomau tiwmor yr ymennydd? OQ58340

Diolch yn fawr iawn. Roedd ein rhaglen ar gyfer trawsnewid a moderneiddio gofal wedi'i gynllunio, a gyhoeddwyd ym mis Ebrill, yn cynnwys ymrwymiad i barhau i hyrwyddo negeseuon allweddol am symptomau canser ac annog pobl gydag amheuaeth o ganser i ddod i gael eu gweld. Rydym hefyd yn hapus i gefnogi a hyrwyddo negeseuon gan elusennau canser yng Nghymru.

Diolch yn fawr, Weinidog. Fel y gwyddoch, darperir asesiadau anghenion cyfannol i gleifion canser yr ymennydd fel ffordd o nodi a chyfathrebu eu hanghenion cyfannol ar gyfer eu gweithwyr allweddol a chaniatáu i gynllun gofal addas gael ei roi ar waith. Mae defnyddio asesiadau anghenion cyfannol a chynllun gofal yn hanfodol ar gyfer profiad da i gleifion. Mae'n sicrhau bod cleifion yn cael eu cefnogi ym mhob agwedd ar eu triniaeth a'u gofal, ac mae'n eithriadol o bwysig i gleifion tiwmor yr ymennydd, oherwydd eu hanghenion amrywiol a chymhleth. Mae arolwg y Brain Tumour Charity ar wella gofal tiwmor yr ymennydd yn dangos mai dim ond 30 y cant o ymatebwyr a ddywedodd eu bod wedi cael cynnig asesiad anghenion cyfannol, a dim ond 11 y cant o'r ymatebwyr a deimlai fod y cynllun gofal a ddeilliodd o'u hasesiad yn gweithio'n dda. Gyda hyn mewn golwg, Weinidog, pa gamau sy'n cael eu cymryd i sicrhau bod pob claf tiwmor yr ymennydd yng Nghymru yn cael asesiad anghenion cyfannol a chynllun gofal yn deillio o hynny? Ac a wnaiff y Llywodraeth hon ymrwymo i sicrhau bod pob claf tiwmor yr ymennydd yn cael cynnig y math hollbwysig hwn o gymorth fel rhan o'u gofal? Diolch. 

Diolch yn fawr iawn, Joel. Pryd bynnag y byddwn yn ymdrin â materion corfforol lle mae pobl yn wynebu sefyllfaoedd anodd tu hwnt, rwy'n credu bod rhaid inni ystyried yn benodol, efallai, yr effaith ar iechyd meddwl y bobl sy'n ceisio ymdopi â'r sefyllfaoedd hynny, ac felly, yn amlwg, lle bo'n bosibl, dylid gwneud asesiad anghenion cyfannol. Ond rwy'n falch fod gennym arbenigwyr go iawn yng Nghymru ym maes tiwmor yr ymennydd. Dyfarnwyd statws canolfan ragoriaeth i Ganolfan Niwro-oncoleg Caerdydd gan y Tessa Jowell Brain Cancer Mission, ac rwy'n falch iawn hefyd fod £9.4 miliwn wedi'i fuddsoddi yng nghanolfan ymchwil delweddu'r ymennydd Prifysgol Caerdydd.  

Roedd gan fy mam diwmor ar yr ymennydd, a bu farw o hynny, yn anffodus. Roedd y meddyg teulu'n ei thrin am gyfnod hir, yn y cyfnodau cynnar, ar gyfer problemau thyroid—a chael profion ar y thyroid. Erbyn iddi fynd i'r ysbyty, roedd wedi cyrraedd cam 4. Dim ond pan ledaenodd i rannau eraill o'r corff y cafodd ei chyfeirio am sgan CT. Rwyf am ofyn i feddygon teulu gael eu hyfforddi i adnabod y symptomau a phrofi am diwmorau'r ymennydd, a pheidio â cheisio dod o hyd i rywbeth symlach. 

Diolch yn fawr iawn, Mike, ac mae'n ddrwg gennyf glywed am eich mam. Credaf mai'r hyn sy'n glir yw bod yn rhaid inni fod yn ofalus iawn, oherwydd, yn amlwg, mae meddygon teulu'n gweld niferoedd dirifedi o bobl sydd â chur pen neu broblemau gyda chydbwysedd neu symptomau amwys, megis blinder, felly mae'n anodd iawn iddynt fod yn gwbl glir. Ac mae canllawiau proffesiynol cydnabyddedig iawn eisoes ar waith gan NICE i feddygon teulu atgyfeirio oedolion sy'n colli gweithrediad niwrolegol canolog yn gynyddol am archwiliad brys. Rwy'n siŵr y byddwch yn ymwybodol fod y GIG yng Nghymru bellach yn cyflwyno canolfannau diagnostig cyflym i'r boblogaeth gyfan, ac rwy'n falch o ddweud fod hynny'n cael ei ddefnyddio a bod llawer o bobl bellach yn cael eu atgyfeirio.