Part of the debate – Senedd Cymru am 3:46 pm ar 11 Medi 2022.
Fel mae pawb sydd wedi ymweld â fy swyddfa i, neu sydd wedi gorfod gwylio fy nghyfraniadau rhithwir yn ystod y pandemig, yn gallu tystio, mae gen i ddau lun o'i Mawrhydi y Frenhines yn fy swyddfa. Maen nhw'n cael eu harddangos yn fy swyddfa ochr yn ochr â lluniau eraill o'm teulu yr wyf i'n eu trysori. Y rheswm am hynny yw bod y Frenhines yn teimlo fel aelod o'm teulu, a dweud y gwir. Cafodd fy mam ei henwi ar ôl y Frenhines. Elizabeth, neu Liz, fel mae ei ffrindiau yn hoffi ei galw hi, yw ei henw hi. Cafodd hi ei geni yn 1952, sef, wrth gwrs, y flwyddyn y daeth Frenhines i'w horsedd. Ond roedd y ffaith bod y Frenhines ar y teledu trwy'r amser ac roeddem ni'n darllen am ei bywyd hi'n fynych—ac wrth i ni brofi hapusrwydd a thristwch yn ein bywyd teuluol—yn gwneud iddi deimlo fel petai hithau'n rhan o'n cartref ni, a bod gennym ni gysylltiad agos â hi—y cysylltiad personol hwnnw y mae Aelodau eraill o'r Senedd wedi sôn amdano.
Do, wrth gwrs, fe wnaeth hi siarad â'r genedl mewn cyfnod o argyfwng ac ansicrwydd cenedlaethol, gan gynnwys yn ystod y pandemig, ac roedd hi bob amser yn cyfrannu'r geiriau hynny o gysur ac anogaeth. Fel teuluoedd eraill yn y Siambr hon, a miliynau o bobl ledled y byd, bob Nadolig fe fyddai'r teulu cyfan yn eistedd i wylio Ei Mawrhydi y Frenhines yn annerch y genedl yn ei darllediadau Nadolig. Felly, roedd y newyddion bod y Frenhines wedi marw yn teimlo fel ergyd bersonol enfawr i mi ac i lawer o bobl, mae'n siŵr, yn y Siambr hon. Ac wrth gwrs, roedd hi'n ergyd enfawr yn bersonol i lawer o bobl yn fy etholaeth i fy hun, sydd wedi bod mewn cysylltiad i fynegi—ac yn gofyn i mi fynegi ar eu rhan nhw—eu cydymdeimlad dwysaf i'r Brenin Charles III a'i deulu ar eu rhan nhw.
Rwy'n gallu cofio'r tro cyntaf erioed i mi weld y Frenhines yn y cnawd. Mae'n hynny'n gyffrous iawn, onid ydyw, pan nad yw wedi digwydd o'r blaen. Roedd hynny'n ystod taith y Jiwbilî Aur, ac roedd y Frenhines i fod i gyrraedd Parc Eirias yn y stadiwm, ac fe ges i docyn—rwy'n meddwl mai fi oedd y dirprwy faer neu rywbeth yn Nhowyn a Bae Cinmel—neu nad oedd y maer yn gallu bod yn bresennol ac roedd e' wedi pasio'r tocyn ymlaen. Fe wnes i gyrraedd y lle, ac roedd miloedd o bobl yn y stadiwm. Roeddem ni i gyd yn aros i'r cwpl brenhinol gyrraedd—Ei Mawrhydi y Frenhines a Dug Caeredin—ac roedd cyflwynydd, os mynnwch chi, ar gyfer y digwyddiad, a oedd yn ein cael ni i gyd i wneud tonnau Mecsicanaidd. Fe gyrhaeddodd pwynt lle, fel sy'n digwydd weithiau, yr oedd tipyn o oedi wedi bod. Felly, roedd yn ceisio llenwi'r amser, gan ein cael ni i wneud mwy a mwy o donnau Mecsicanaidd. Ond, yn y pen draw, fe aeth hi'n dawel, oherwydd fe ddaeth newyddion atom i gyd fod Ei Mawrhydi'r Frenhines a'i char wedi troi i mewn i'r parc. Roedd tawelwch, dim ond am eiliad fer, cyn i'r dorf ffrwydro gyda bonllefau am fod y Frenhines wedi cyrraedd. Ac roedd y cyffro hwnnw'n union yr un fath bob tro y gwelais i'r Frenhines erioed.