1. Cynnig o gydymdeimlad a theyrngedau i Ei Mawrhydi Y Frenhines

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:03 pm ar 11 Medi 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jenny Rathbone Jenny Rathbone Labour 4:03, 11 Medi 2022

(Cyfieithwyd)

Mae Jane Dodds a Siân Gwenllian wedi sôn yn barod am y swyddogaeth bwysig a oedd gan y Frenhines fel arweinydd benywaidd. Mae hi'n anodd i ni ddeall bod bywyd cyhoeddus, yn 1952, yn cael ei ddominyddu yn gyfan gwbl gan ddynion. Ni allai menywod gael eu penodi i Dŷ'r Arglwyddi tan 1958. Ac yn 1966 pan oedd Harold Wilson yn dymuno penodi Shirley Williams yn Weinidog yn yr Adran Lafur, bu'r Ysgrifennydd Parhaol yn lobïo yn erbyn hynny. Hyd yn oed pan wnaeth Harold Wilson anwybyddu'r peth yn llwyr, parhaodd y gwas honedig hwn i'r Goron i wrthod cyfathrebu â hi'n uniongyrchol. Anhygoel. Felly, pan gymerodd hi'r awenau, yn 25 oed, yn y byd hwn a oedd yn cael ei ddominyddu gan ddynion, roedd yn amlwg y byddai'n rhaid iddi hi fod yn wirioneddol benderfynol er mwyn gwneud yn siŵr na fyddai hi'n cael ei hanwybyddu fel un nad oedd angen ei hystyried. Oherwydd ei bod hi'n ddeallus ac yn gweithio yn galed iawn—roedd hi'n arfer darllen ei briffiau i gyd, yn wahanol i ambell un [Chwerthin.]—fe ymsefydlodd hi'n gyflym yn un a oedd yn gwybod beth yr oedd hi'n siarad amdano a bod angen rhoi ystyriaeth iddi hi. 

Mae rhyw dameidiau mân o wybodaeth ar gael ynglŷn â'r hyn a oedd yn digwydd yn y cyfarfodydd wythnosol hynny gyda Phrif Weinidog y dydd, ond does dim cofnodion o'r sgyrsiau hynny. Ond yn ddiamau, yn amlwg, wedi 70 mlynedd o fod yn ymdrin â Phrif Weinidogion, roedd hynny'n rhoi golwg unigryw iddi hi o ran dulliau'r gwahanol arweinwyr gwleidyddol o ymdrin â'r cymeriadau lliwgar yn eu Cabinetau nhw. Yn ei chartref, bu'n rhaid iddi fod yn anchwiliadwy—dyna oedd y fargen gyfansoddiadol—o ran ei barn hi am faterion y dydd, ond fe wnaeth hi ddefnyddio ei gwaith rhyngwladol o gynrychioli Prydain i roi cipolwg digyfaddawd i ni ar waith Llywodraethau a dod yn ddiplomydd medrus iawn.