Roedd Ei Mawrhydi y Frenhines Elizabeth II yn nodwedd barhaol o'n bywydau ni am gymaint o amser, gan gyfuno parhad gyda newid, esiampl gydag empathi, ac urddas gydag ymroddiad. Fe gyflawnodd hi gymaint, ac fe fyddaf innau'n gweld eisiau ei phresenoldeb hi yn ein plith ni, yn bersonol, yn arw iawn. Pan gyflwynwyd fy ngwraig a minnau i'r Frenhines yn seremonïau agoriadol swyddogol olynol y Senedd, roedd hi bob amser yn gwneud ymdrech i wneud i bawb deimlo yn arbennig. Roeddwn i'n aros am fy nghymhorthion clyw digidol cyntaf pan gefais fy nghyflwyno i'w Mawrhydi am y tro cyntaf. Fe ofynnodd hi gwestiwn i mi; ac fe ofynnais 'Pardwn?' Ailadroddwyd y cwestiwn; ac fe ddywedais innau 'Pardwn?' eto. Mewn anobaith a chan dorri protocol, fe ofynnais i gwestiwn iddi hi am ei hymweliad â'r Wyddgrug y diwrnod cynt. Fe atebodd hithau gydag urddas a dealltwriaeth. Ar ôl clywed fy ngwraig yn ei chanmol hi, fe afaelodd yn llaw fy ngwraig wrth gael ei chyflwyno iddi hi wedyn. Fel y gwyddoch chi, pan fyddech chi'n ysgwyd llaw â hi, am eiliad yr oedd hynny'n para fel arfer. Roedd yn rhaid i fy ngwraig aros nes iddi gytuno i ollwng llaw fy ngwraig. Dro arall, pan gafodd pawb a oedd mewn rhes eu cyflwyno i'r Frenhines oni bai am fy ngwraig, fe wnaeth Ei Mawrhydi yn siŵr fod fy ngwraig yn cael ei chynnwys hefyd.

Roedd Ei Mawrhydi yn wirioneddol yn Frenhines y Prydeinwyr—y Cymry—a chenhedloedd Prydain, ac yn ddisgynnydd i'r tywysogion Cymreig, Rhys o'r Deheubarth a Llywelyn Fawr, y cyntaf drwy ei disgyniad o William Carey a Mary Boleyn, a'r ail drwy ei disgyniad o Harri VII. Roedd Harri VII yn hannu o hen deulu o Fôn, a oedd yn honni disgyniad o Gadwaladr, sef brenin hynafol olaf Prydain, yn ôl y chwedl. Roedd Elizabeth II yn ddisgynnydd uniongyrchol i Harri VII drwy ei ferch Margaret, chwaer hŷn Harri VIII. Yn ei haraith Jiwbilî i Senedd y DU yn 1977, fe ddywedodd y Frenhines:

'Rwy'n cyfrif Brenhinoedd a Breninesau Lloegr a'r Alban, a Thywysogion Cymru ymhlith fy hynafiaid.... Ond ni allaf anghofio i mi gael fy nghoroni yn Frenhines ar Deyrnas Unedig Prydain Fawr a Gogledd Iwerddon.'

Am mai ei theyrnasiad hi oedd yr hiraf yn hanes y DU, gan deyrnasu am 70 mlynedd, mae effaith y Frenhines ar Deyrnas Unedig Prydain Fawr a Gogledd Iwerddon, ac ar deyrnasoedd a thiriogaethau, yn arwyddocaol iawn. Mae'n rhaid i ni uno yn ein galar a chymryd nerth oherwydd bod ein gwlad ni a'r Gymanwlad yn well lleoedd heddiw yn sgil ei theyrnasiad maith a'i bywyd o wasanaeth cyhoeddus. Daeth wyth gwlad at ei gilydd ym 1949 i ffurfio'r Gymanwlad fodern. Daeth Ei Mawrhydi yn bennaeth ar y Gymanwlad ar ôl cael ei dewis ar gyfer y swyddogaeth hon gan wledydd sy'n aelodau o'r Gymanwlad pan ddaeth hi'n Frenhines dair blynedd yn ddiweddarach. Ers hynny, mae'r Gymanwlad wedi tyfu i fod yn gymdeithas rydd nid o wyth gwlad, ond o 56 o wledydd sy'n aelodau annibynnol a chyfartal ohoni. Rwy'n diolch i'w Mawrhydi am ei gwasanaeth.

Rwy'n gwybod sut beth yw colli rhiant. Rwy'n gwybod sut beth yw colli mam yng nghyfraith. Bu farw fy mam yng nghyfraith eleni yn 96 oed hefyd, ac roedd hi'n teimlo cysylltiad bob amser, oherwydd blwyddyn eu genedigaeth, â'i Mawrhydi. Mae fy nghydymdeimlad yn mynd at deulu Ei Mawrhydi a'i hanwyliaid. Bendithied Duw Ei Mawrhydi. Hir oes i'r Brenin.