Part of the debate – Senedd Cymru am 4:11 pm ar 11 Medi 2022.
Ar ran pobl Aberconwy ac, yn wir, fy nheulu fy hun, rydym ni'n cyfleu ein cydymdeimlad dwysaf ag Ei Fawrhydi y Brenin a holl aelodau'r teulu brenhinol ar eu colled drist a sydyn.
Trwy gydol fy mywyd i a bywydau llawer o fy etholwyr, dim ond un frenhines yr ydym ni wedi ei hadnabod. Mae hi wedi bod yn gyson anhygoel; yr angor i roi sefydlogrwydd i bobl ledled y byd. Fel y dywedodd Ei Mawrhydi yn ystod ei darllediad Nadolig ym 1957,
'Ni allaf eich arwain chi mewn brwydr, nid wyf i'n deddfu nac yn gweinyddu cyfiawnder i chi, ond fe allaf i wneud rhywbeth arall, fe allaf roi fy nghalon i chi a fy nefosiwn i'r hen ynysoedd hyn a holl bobloedd ein brawdoliaeth ni o genhedloedd.'
Roedd ei ffydd fel Cristion yn ysbrydoledig a gwir. Mae Cymru hefyd wedi teimlo yr un cariad a defosiwn. Pa arwydd mwy o hynny na'r torcalon a'r tristwch y mae cymaint yn ei brofi yn ein colled ni nawr? Mae'n arwydd o'r cariad yr ydym ni'n ei ddangos iddi hi a'r edmygedd y mae hi'n ei haeddu yn fawr iawn. Roedd ein Brenhines ni'n oleuni disglair ac yn esiampl o obaith.
Yn Aberconwy, fe werthfawrogir yn fawr ei bod hi wedi cefnogi amaethyddiaeth Cymru a'n ffermwyr ni. Pa dystiolaeth fwy eglur a fu o'i chariad at gefn gwlad Cymru a ffermio na'i gwasanaeth fel llywydd anrhydeddus Cymdeithas Amaethyddol Frenhinol Cymru? Fel y bydd fy nghyd-Aelodau yn gwybod, mae'n draddodiad hir sefydlog iawn fod cysylltiad agos rhwng y brenin a'r lluoedd arfog, ac felly mae hi'n destun balchder i mi fod fy etholaeth i'n parhau i fod â rhan bwysig mewn hyfforddiant i'r fyddin a chadetiaid yng Nghapel Curig a Llanrwst.
Mae Aberconwy hefyd yn gartref i frenhines cyrchfannau Cymru, ac fe fyddaf i'n sicr yn trysori fy atgofion am Ei Mawrhydi ein Brenhines yn ymweld â Llandudno a rhannau eraill o Aberconwy ar sawl achlysur. Rwy'n cofio'r cyffro pan ymwelodd hi â ni yn rhan o daith y Jiwbilî Arian yn 1977. Roedd yna floeddio, plant yn chwifio baneri, ac arddangosfa hwylio yn y bae, a oedd yn destun rhyfeddod iddi hi. Canodd y plant mewn Cymraeg hyfryd i ddiddanu'r pâr brenhinol. Nid yw'r edmygedd hwnnw o'n Brenhines wedi pylu erioed.
Er efallai ein bod ar ddiwedd cyfnod oes Elizabeth, fe fydd ei hesiampl hi'n parhau i ysbrydoli fy mywyd i a bywydau fy etholwyr a dinasyddion yn fyd-eang. Rwy'n hynod ddiolchgar fod y Brenin Charles III bellach wedi ymroi ei fywyd i barhau â gwaith ei annwyl Fam yn darparu sefydlogrwydd a chariad i bobl ledled y byd. Bydded bendith Duw arnoch chi a rhodded ei hedd tragwyddol i chi, Ma'am. Ni fyddwn ni, eich deiliaid Prydeinig gwir a ffyddlon chi, fyth yn eich anghofio chi. Fe fyddwn ni'n cefnogi eich disgynyddion a'ch olynwyr yn eich enw da chi. Duw gadwo'r Brenin.