1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru ar 20 Medi 2022.
6. Pa gamau y mae'r Prif Weinidog yn eu cymryd i ymgysylltu â Phrif Weinidog newydd y Deyrnas Unedig? OQ58388
Rwyf i wedi cael sawl sgwrs gynhyrchiol gydag Ysgrifennydd Gwladol newydd Cymru, ond ni chafwyd unrhyw gyfle i gyfarfod â Phrif Weinidog newydd y DU eto.
Diolch am eich ateb, Prif Weinidog. Cefais fy annog i weld eich trydariad yn croesawu Liz Truss i'w swydd newydd. Hi, wrth gwrs, yw'r drydedd fenyw Geidwadol i feddu ar y swydd honno. Mae'n aruthrol o bwysig i bobl Cymru eich bod chi a Phrif Weinidog newydd y DU yn cydweithio â pharch at ei gilydd gan y ddwy Lywodraeth i fynd i'r afael â'r heriau cyffredin y mae pobl yn eu hwynebu. Gwn ar adegau, Prif Weinidog, bod gennych chi berthynas gymhleth, gadewch i ni ddweud, gyda phreswylydd blaenorol Rhif 10 Downing Street, felly a allwn ni gael sicrwydd gennych chi a'ch Gweinidogion y byddwch chi'n gweithio'n adeiladol gyda Phrif Weinidog y DU a'i Llywodraeth mewn modd adeiladol i sicrhau'r canlyniadau gorau i bobl Cymru yn yr hyn a fydd yn fisoedd heriol iawn i ddod?
Wel, Llywydd, fel y dywedodd yr Aelod, fe wnes i groesawu penodiad Prif Weinidog diweddaraf y DU—y pedwerydd mewn chwe blynedd—ac rwy'n gobeithio y bydd hi'n bosibl cynnal cysylltiadau rhwng Llywodraeth y DU a chenhedloedd eraill y Deyrnas Unedig yn yr ysbryd hwnnw o barch tuag at ei gilydd. Ni chafwyd cyfle eto i brofi awydd Prif Weinidog newydd y DU i ddilyn dull o'r fath. Rwy'n credu y byddai hi'n deg i mi ddweud, ar y diwrnod iddo gael ei benodi, fe wnaeth Prif Weinidog y DU ar y pryd, Boris Johnson, fy ffonio i a ffonio Prif Weinidog yr Alban, a digwyddodd yr un peth ar y diwrnod cyntaf i Theresa May gael ei phenodi a'r diwrnod y cafodd David Cameron ei benodi. Nawr, rwy'n deall nad yw Prif Weinidog newydd y DU wedi cael yr wythnos gyntaf y byddai wedi ei disgwyl ac nad yw busnes fel arfer wedi bod yn nodweddiadol o'r dyddiau diwethaf, ac mae Prif Weinidog y DU wedi gadael y wlad bellach. Ond, rwy'n gobeithio na fydd llawer o oedi cyn iddi gael cyfle i siarad gydag arweinwyr etholedig Seneddau eraill yn y Deyrnas Unedig.
Prif Weinidog, yn eich ymgysylltiad â Phrif Weinidog newydd y DU, pan fydd hynny'n digwydd, a allwn i ofyn i chi godi'r mater dybryd o eglurhad ar y mater o ffracio? Nawr, mae ffracio yn anghynaliadwy ac yn annaliadwy yn amgylcheddol ac o ran yr argyfwng newid hinsawdd. Mae'n cyfrannu dim byd o gwbl at fforddiadwyedd nac at gyflenwi marchnadoedd domestig y DU gan ei fod yn cael ei werthu i farchnadoedd byd-eang i sicrhau elw i gyfranddalwyr y cwmnïau hynny. Felly, gall Prif Weinidog y DU a'r Aelod Gwir Anrhydeddus dros dde-orllewin Norfolk ffracio cymaint ag y mae'n dymuno yn ei hetholaeth hi a chael, rwy'n siŵr, diolch tragwyddol ei hetholwyr, ond os cewch chi gyfle, Prif Weinidog, a allech chi esbonio i Brif Weinidog y DU, mewn idiom y gallai ei ddeall yn iawn, 'Ffraciwch chi os dymunwch. Nid yw Cymru am ffracio'?
Wel, diolch i Huw Irranca-Davies am hynna. Gallaf ei sicrhau nad yw cyhoeddiad Prif Weinidog y DU o ran ffracio yn cael unrhyw effaith yma yng Nghymru, ac nid yw polisi Llywodraeth Cymru wedi newid o gwbl. Ni fyddwn yn datrys yr argyfwng ynni trwy droi'n ôl at ffyrdd o gyflenwi ynni sydd wedi gwneud cymaint o ddifrod i'n planed. Ac mae'n arbennig o rwystredig gweld amser, egni ac arian yn cael eu dargyfeirio i'r cyfeiriad hwnnw pan fo cymaint y gellid ei wneud, a'i wneud yn gynt a'i wneud yn well trwy fuddsoddi'r amser, yr egni a'r arian hynny mewn cynhyrchu ffurfiau adnewyddadwy o gynhyrchu ynni lle mae gan Gymru gymaint o botensial. Bydd ein hymdrechion ni fel Llywodraeth i'r cyfeiriad hwnnw, gan geisio defnyddio ein hadnoddau naturiol i ganfod y pŵer y bydd ei angen yma yng Nghymru i ddatblygu'r syniadau hynny a fydd yn ddefnyddiol ledled y byd ac i amddiffyn diogelwch ynni'r Deyrnas Unedig ar yr un pryd â gwneud yn siŵr nad ydym ni'n agored i'r newidiadau byd-eang sydd wedi creu rhan o'r argyfwng costau byw sy'n wynebu teuluoedd yng Nghymru yn ystod gaeaf i ddod.