4. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad ar ddarparu gwasanaethau iechyd ym Mhreseli Sir Benfro? OQ58385

Mae Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda yn parhau i ddatblygu ei gynigion ar gyfer darparu gwasanaethau ar draws ei ardal yn y dyfodol. Mae hynny wedi cynnwys gweithdai gydag aelodau'r cyhoedd, staff a phartneriaid. Gwnaed y penderfyniadau diweddaraf gan y bwrdd yn ei gyfarfod ar 4 Awst.

Prif Weinidog, mae'n hanfodol bod gofal deintyddol o ansawdd uchel ar gael i bobl pan fyddan nhw ei angen, ac eto rwy'n parhau i dderbyn gohebiaeth gan etholwyr rhwystredig ac yn wir dig sy'n byw gydag anghysur a phoen gan nad ydyn nhw wedi gallu cael mynediad at ddeintydd GIG lleol. Mewn un achos, cafodd etholwr ei gynghori i brynu pecyn hunan lenwi er mwyn cynnig rhyw ateb dros dro wrth aros am apwyntiad. Rwy'n siŵr y byddwch chi'n gweld hynny'n gwbl annerbyniol. Rwy'n sylweddoli ein bod ni wedi dioddef pandemig COVID, ond mae hon yn broblem hirsefydlog a oedd yn gyffredin ymhell cyn pandemig COVID. Felly, a allwch chi ddweud wrthym ni beth mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i sicrhau bod pobl yn gallu cael mynediad, neu yn wir cofrestru, gyda deintydd GIG? A allwch chi hefyd ddweud wrthym ni pa gymorth dros dro sy'n cael ei gynnig i gleifion sy'n aros am gyfnodau hir am wasanaethau a thriniaeth deintyddol?

Diolch i Paul Davies am hynna. Rwy'n cytuno ag ef, wrth gwrs, am bwysigrwydd deintyddiaeth. Nid yw mor bell yn ôl â hynny yn y Siambr, Llywydd, yr oedd hi'n cael ei awgrymu y byddai'r holl ddeintyddion ar draws Hywel Dda yn gwrthod cytuno ar y contract deintyddol newydd sydd wedi bod ar gael ers 1 Ebrill. Rwy'n falch iawn o ddweud bod 92 y cant o'r contractau yn Hywel Dda bellach yn cael eu darparu o dan y contract newydd, a bod y contract newydd eisoes yn gweithio i wneud yr hyn yr oeddem ni'n gobeithio y byddai'n ei wneud, sef lleihau faint o waith troi handlenni a oedd yn ofynnol o dan yr unedau blaenorol o gontract gweithgarwch deintyddol, ac i ryddhau amser deintyddol i dderbyn cleifion newydd.

Mae 28 mil o gleifion newydd ledled Cymru wedi cael triniaeth ddeintyddol y GIG yn nhri mis cyntaf y flwyddyn galendr hon, ac rydym ni'n disgwyl y bydd unrhyw beth hyd at 110,000 i 120,000 o gleifion newydd yn cael gofal deintyddol gan y GIG dros y flwyddyn o ganlyniad i'r contract. O ystyried y niferoedd mawr iawn sydd wedi manteisio ar y contract yn ardal Hywel Dda, bydd hynny'n dechrau gwneud gwahaniaeth i rai o'r cleifion y cyfeiriodd Mr Davies atyn nhw. Fel Llywodraeth, rydym ni'n parhau i ddarparu cyllid ychwanegol ar gyfer deintyddiaeth ledled y GIG—cyllid cylchol a ddarparwyd y llynedd ac eto eleni er mwyn cynorthwyo ein cydweithwyr yn y byrddau iechyd lleol i geisio sicrhau bod gwasanaethau deintyddol ar gael.

Ceir mater mwy hirdymor yma, y mae'n bwysig iawn ein bod ni'n mynd i'r afael ag ef, sef natur y proffesiwn. Fel y gwyddoch chi, os ewch chi i feddygfa deulu a'ch bod chi angen cael gwneud pethau cymharol fach, rydych chi'n debygol iawn o gael eich gweld gan nyrs practis, gan barafeddyg neu, os oes angen ffisiotherapydd arnoch chi, gan ffisiotherapydd—ni fyddwch chi'n gweld meddyg teulu yn awtomatig. Rydym ni angen arallgyfeirio tebyg i ddigwydd yn y proffesiwn deintyddol, fel y bydd pobl wedi'u hyfforddi'n iawn, sy'n gallu gwneud hynny o dan oruchwyliaeth deintydd pan fydd angen triniaethau cymharol fach ar bobl, gan ryddhau'r deintyddion eu hunain—y bobl fwyaf hyfforddedig sydd gennym ni—i wneud y pethau mai dim ond deintydd sy'n gallu eu gwneud. Mae hynny'n rhywbeth y mae'n rhaid i ni fynd ar ei drywydd yn weithredol gyda'r proffesiwn yn ystod gweddill tymor y Senedd hon.