5. Pa drafodaethau y mae Llywodraeth Cymru wedi'u cael gydag Elusen Ambiwlans Awyr Cymru ynglŷn ag ad-drefnu lleoliadau gorsafoedd yng Nghymru? OQ58386

Diolch i Russell George am y cwestiwn yna, Llywydd. Elusen Ambiwlans Awyr Cymru sy'n gyfrifol am drefnu canolfannau. Mae swyddogion Llywodraeth Cymru wedi trafod y cydadolygiad strategol a gynhaliwyd gan yr elusen a'r gwasanaeth adalw a throsglwyddo meddygol brys, ac mae'r trafodaethau hynny wedi cael eu cynnal gyda'r ddau sefydliad. 

Diolch, Prif Weinidog, am eich ateb. Byddwch yn sylweddoli nad oes gan Bowys ysbyty cyffredinol dosbarth, ac mae rhannau helaeth o Bowys yn anodd iawn eu cyrraedd ar y ffordd. Mae cynnig i symud y ganolfan a'r criw ambiwlansys awyr o'r Trallwng wedi cael ymateb dealladwy o bryder a gwrthwynebiad enfawr yn fy etholaeth i. Cafodd pobl y canolbarth eu synnu a'u siomi dros yr haf gan y cynnig gan Elusen Ambiwlans Awyr Cymru a gwasanaeth adalw a throsglwyddo meddygol brys GIG Cymru. A gaf i ofyn beth yw barn Llywodraeth Cymru ar y cynnig hwn? A fydd ymgynghoriad iawn, o ystyried cyfranogiad GIG Cymru? A ydych chi wedi gweld y data a'r gwaith dadansoddi sy'n sail i'r cynnig hwn, ac a fyddech chi a Llywodraeth Cymru yn fodlon gwneud yr wybodaeth hon ar gael? Er gwaethaf y ffaith bod yr elusen wedi dweud nad ydyn nhw eisiau cyllid gan y Llywodraeth, a fyddai'r Llywodraeth yn barod i ystyried cyllid fel bod gwasanaeth ambiwlans awyr digonol yn y canolbarth a chanolfan yn cael ei chadw yn y canolbarth? Byddwch yn sylweddoli bod y gwerthfawrogiad a chariad mawr at y gwasanaeth hwn, a dyna pam mae cymaint o bobl yn rhoi i'r elusen hon, a dyma pam mae wedi achosi cymaint o rwystredigaeth a dicter ar draws y canolbarth.

Wrth gwrs rwy'n deall y pwyntiau y mae'r Aelod yn eu gwneud ar ran y bobl mae'n eu cynrychioli. Safbwynt Elusen Ambiwlans Awyr Cymru ers tro yw nad ydyn nhw'n dymuno cael cyllid uniongyrchol gan Lywodraeth Cymru, ac maen nhw'n gwneud hynny am resymau da iawn yn ymwneud â'u model eu hunain. Maen nhw'n ffyrnig o annibynnol yn hynny o beth. Rwy'n gwybod eu bod nhw wedi rhoi sicrwydd i'r cyhoedd nad yw dim o hyn yn ymwneud â thorri costau. Y cwbl y mae'n ymwneud ag ef yw optimeiddio'r gwasanaeth y maen nhw'n ei ddarparu. Rwyf i wedi gweld ffigurau sy'n dod o'r gwaith a wnaed, ond dydyn nhw ddim yn ffigurau sy'n perthyn i Lywodraeth Cymru; maen nhw'n perthyn i'r elusen ambiwlans awyr ei hun. Ni fyddai'n briodol i mi, rwy'n credu, roi cyhoeddusrwydd i'r ffigurau hynny ar eu rhan, ond byddan nhw'n sicr yn y parth cyhoeddus. Gwn fod y prif gomisiynydd ambiwlans yn cymryd rhan mewn trafodaethau gyda'r cyngor iechyd cymuned ynghylch natur ymgynghori neu ymgysylltu a fydd bellach yn angenrheidiol gyda rhanddeiliaid pan fydd cynigion ffurfiol i'w rhoi o flaen pobl, a bod y prif gomisiynydd ambiwlans yn hapus i gynnig briff uniongyrchol i Aelodau'r Senedd fel bod modd gofyn cwestiynau iddo ac ymchwilio'n briodol i'r cynigion. 

Dwi eisiau rhoi ar gofnod, i gychwyn, fy niolch diffuant i'r elusen ambiwlans awyr am eu gwaith yn achub bywydau. Maen nhw'n elusen sydd wedi profi i fod yn gwbl hanfodol i'n cymunedau, ac mae ein cymunedau ni yn codi miloedd o bunnoedd yn flynyddol fel arwydd o ddiolch. Ond ers i'r newyddion dorri fod yr ambiwlans awyr yn edrych i ganoli gwasanaethau hedfan, mae nifer fawr o etholwyr wedi bod mewn cyswllt efo fi, Cefin, Rhun a Siân yn mynegi pryderon am effaith hyn ar gymunedau diarffordd a gwledig y gogledd a'r canolbarth. Os ydy'r hofrennydd i'w gael ei ganoli yn Rhuddlan, er enghraifft, gan gau'r safle yn Ninas Dinlle, yna mae'n debyg y byddai hynny yn ychwanegu 20 munud ar daith i ben draw Llŷn neu i Gaergybi neu dde Meirionnydd. Gan fod canran o arian yr elusen yn dod o'r pwrs cyhoeddus, faint o ran ydych chi wedi chwarae fel Llywodraeth yn y broses hyd yma, a beth fyddwch chi fel Llywodraeth yn ei wneud yn wyneb y datblygiadau yma? Hefyd, roeddech chi'n dweud rŵan nad data'r Llywodraeth oedd hyn. Dim ond i'ch cywiro chi; data EMRTS ydy'r data sydd wedi cael ei roi. Felly, a wnewch chi ystyried rhyddhau'r data yna inni hefyd? Diolch.

Wrth gwrs dwi'n cydnabod y pwyntiau y mae'r Aelod yn eu gwneud ar ran y bobl sy'n byw yn ei etholaeth e, a phobl eraill, ond nid cwestiynau i'r Llywodraeth ydyn nhw. Nid ni sydd wedi gwneud y gwaith. Mae'r elusen yn arwain y gwaith, gyda'r bobl sy'n arbenigwyr yn y maes. Y data yw eu data nhw. Mae'r ddadl yn ddadl i'w gael gyda nhw. Fel y dywedais i wrth Russell George, maen nhw wedi dweud eu bod nhw’n fodlon dod fan hyn i gwrdd gydag Aelodau o'r Senedd, ac i ymateb i'r cwestiynau sydd gyda nhw. Hynny ydy'r ffordd orau i fynd ymlaen gyda rhywbeth lle dwi'n glir mai'r rheswm pam y mae'r elusen a'r bobl yn y maes wedi gwneud y gwaith yw eu bod nhw eisiau gwella'r gwasanaeth. Mae hynny'n bwysig i gydnabod o'r dechrau.