6. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Diweddariad ar COVID a Phwysau'r Gaeaf

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:27 pm ar 20 Medi 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 5:27, 20 Medi 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr. Mae yna bwysau enfawr ar ein gwasanaethau ni ar hyn o bryd. Fe wnaf i ond rhoi syniad i chi o'r anhawster sydd gennym i chi, yn arbennig o ran oedi wrth drosglwyddo gofal. Rydym ni wedi cyrraedd pwynt nawr lle mae gennym ni tua 1,200 o bobl yn barod i adael ein hysbytai. Oherwydd yr anhawster o'u cael nhw allan oherwydd nad yw'r system gymorth yno yn y cymunedau, mae gennym ni tua 1,200 o bobl yn aros, sy'n gyfran eithaf uchel. Felly, mae'n system anodd iawn, pan fo'n amlwg yn anodd recriwtio i'n gwasanaeth gofal er gwaetha'r ffaith ein bod ni yng Nghymru yn talu'r cyflog byw go iawn. Mae cynlluniau cadarn ar waith yn barod ar gyfer y gaeaf, mae gennym ni'r rheini yn y cynlluniau tymor canolig integredig, a'r rhai rwyf i wedi'u cymeradwyo, felly mae gennym ni y cynlluniau hynny'n barod.

Fe wnaethoch chi holi am farwolaethau ychwanegol, ac, yn amlwg, mae un farwolaeth yn ormod o ran marwolaethau ychwanegol pan nad oeddem yn ei ddisgwyl. Fy nealltwriaeth i yw bod ein tîm gwybodaeth a dadansoddeg wedi edrych ar y marwolaethau ychwanegol o ran y Swyddfa Ystadegau Gwladol. Gallai'r rhain fod yn ffigyrau ychydig yn hŷn nag sydd gennych chi, ond yn sicr yn Lloegr, roedd yn awgrymu bod marwolaethau gormodol ar 14.5, ac yng Nghymru 11.7, felly mae ychydig o wahaniaeth yn y fan yna. Tra yn Lloegr roedd marwolaethau fesul 100,000 yn 217, fesul 100,000 yng Nghymru roedd yn 212. Felly, mae yna ychydig o wahaniaeth. Pan fydd pobl yn dod ac yn sôn am yr ystadegau hyn, mae yna ffigwr marwolaethau safonol sy'n cael ei ddefnyddio fel arfer, felly mae'n rhaid i chi fynd i fanylion beth yn union maen nhw'n ei awgrymu yma.

Rwy'n credu mai'r peth i gofio yw'r ffaith bod gan Gymru boblogaeth hŷn a salach. Rydym wedi cael ychydig o dystiolaeth ddiddorol yn ddiweddar i awgrymu ein bod ni, o ran nifer y bobl a ddaliodd y feirws, yn sylweddol is na rhannau eraill o Loegr, ond o ran y niferoedd a derbyniwyd i ysbyty, roedd ein ffigyrau ni yn uwch. Felly, rwy'n credu bod angen i ni fod yn ymwybodol, mewn gwirionedd, os yw'r boblogaeth hŷn, salach honno'n dal y feirws, eu bod mewn trafferth ddyfnach. Dyna rydyn ni'n ei wybod am y feirws hwn: ei fod wir yn effeithio ar y bobl fwyaf bregus hynny.