4. Sut mae Llywodraeth Cymru yn sicrhau bod lleisiau cymunedau'n cael eu clywed mewn perthynas â datblygiadau cynhyrchu ynni newydd? OQ58393

Mae ymgysylltu ac ymgynghori'n hollbwysig i'r broses gynllunio, ac mae cyfleoedd i gymunedau fynegi eu barn ar gynlluniau ynni'n hanfodol i'r gwaith o baratoi cynlluniau datblygu a phenderfynu ar geisiadau cynllunio.

Mae canllawiau cynllunio hefyd yn hollbwysig o ran ymgysylltu. O ystyried y ffaith bod 'Cymru’r Dyfodol' wedi gosod uchelgais ar gyfer adeiladu nifer sylweddol o ffermydd gwynt ychwanegol ar y tir ledled y wlad, mae llawer o gymunedau bellach yn pryderu am yr effeithiau posibl arnynt, ac yn wir, mae llawer o fusnesau'n pryderu am yr effeithiau posibl arnynt hwythau hefyd. Un ardal o’r fath yw’r ardal yng ngogledd fy etholaeth rhwng Betws-yn-Rhos a Moelfre ac mor bell i lawr â Llanfair Talhaearn, lle mae cynnig yn cael ei gyflwyno gan gwmni ffermydd gwynt ar gyfer tyrbinau hyd at 250m o uchder, a allai fod yn agos iawn at gartrefi pobl. O ystyried nad oes canllawiau clir gan Lywodraeth Cymru ar lefelau derbyniol o sŵn, pellter tyrbinau oddi wrth eiddo a maint tyrbinau gwynt ar y tir, a yw Llywodraeth Cymru yn bwriadu adolygu’r canllawiau sydd ar gael i ddatblygwyr, fel y gall cymunedau lleol ddwyn datblygwyr i gyfrif drwy'r broses gynllunio a allai ddilyn yn awr?

Deallaf fod pryderon yn aml yn codi pan fydd gennych brosiectau seilwaith mawr. Cofiaf yr honiadau a wnaed pan oedd Gwynt y Môr yn cael ei ddatblygu, gan bobl yn Llandudno a oedd yn honni y byddai ymwelwyr yn cadw draw o’r cyrchfan i dwristiaid, rhywbeth sy’n amlwg wedi cael ei wrthbrofi. Felly, dylem nodi bod rhai pobl yn bryderus. Mae pobl hefyd sy’n gefnogol iawn i ynni adnewyddadwy, yn enwedig yn ystod yr argyfwng ynni sy’n ein hwynebu, gan mai ynni gwynt yw'r hawsaf i’w roi ar waith a’r rhataf i’w gomisiynu. Felly, yn sicr, ni ddylem droi cefn ar ynni gwynt.

Fel y dywedwch, yn gwbl gywir, rydym wedi nodi ardaloedd a aseswyd ymlaen llaw ar gyfer ynni gwynt sy’n sefydlu rhagdybiaeth o blaid datblygiad ynni gwynt ar raddfa fawr. Nid yw hynny, fodd bynnag, yn rhoi rhwydd hynt i ddatblygwyr adeiladu yno fel y mynnont; mae'n rhaid iddynt basio cyfres o wiriadau a nodir ym mholisi 18 yn 'Cymru'r Dyfodol', sy'n cynnwys sŵn. Felly, mae meini prawf manwl wedi'u rhestru yno lle mae'n rhaid iddynt basio'r prawf. Bydd ein swyddogion yn sicrhau bod y cynigion cael eu harchwilio'n fanwl, ond nid oes dianc rhag y ffaith bod angen inni weld llawer mwy o ynni gwynt yn cael ei roi ar waith yn gyflym os ydym am ddiwallu ein hangen i ddiogelu ffynonellau ynni, ond hefyd ein hangen i ddod yn garbon niwtral.

Dyw Huw Irranca-Davies ddim yma i ofyn cwestiwn 5 [OQ58376], felly cwestiwn 6, Peter Fox.